Giáo trình Sức khỏe nghề nghiệp_Phần 13

Trong quá trình sản xuất, các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, côngtrường thường phát ra các hơi khí, bụi hoặc nhiệt độ cao.... Các yếu tố đótuỳ theo tính chất của nguyên liệu và quy trình sản xuất mà sẽ gây độcnhiều hay ít. Nếu nồng độ hơi khí độc trong không khí nơi làm việc quátiêu chuẩn cho phép sẽ gây ảnh hưởng tới sức khỏe công nhân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Sức khỏe nghề nghiệp_Phần 13 XÉT NGHIỆM HƠI KHÍ ĐỘC TRONG KHÔNG KHÍMỤC TIÊUSau khi học xong bài này, sinh viên có khả năng: 1. Thực hiện đúng phương pháp lấy mẫu không khí để phân tích các chất độc. 2. Tiến hành đúng các phương pháp lấy mẫu không khí và xét nghiệm CO, CO2, SO2 trong không khí.. 3. Tính và đánh giá được kết quả sau khi phân tích CO, CO2, SO2 trong không khí.1. Lý thuyết cần đọc trước - Đường xâm nhập của chất độc vào cơ thể. - Phân bố và chuyển hóa của chất độc. - Các biện pháp phòng chống nhiễm độc trong sản xuất. Trong quá trình sản xuất, các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, côngtrường thường phát ra các hơi khí, bụi hoặc nhiệt độ cao.... Các yếu tố đótuỳ theo tính chất của nguyên liệu và quy trình sản xuất mà sẽ gây độcnhiều hay ít. Nếu nồng độ hơi khí độc trong không khí nơi làm việc quátiêu chuẩn cho phép sẽ gây ảnh hưởng tới sức khỏe công nhân. Việc kiểmtra nồng độ chất độc trong không khí rất quan trọng và thường nhằm cácmục đích sau: - Điều tra điều kiện vệ sinh trong sản xuất thường xuyên hay định kỳhoặc đế nghiên cứu. - Điều tra các nguyên nhân gây nhiễm độc trong sản xuất. - Theo dõi và kiểm tra quá trình thực hiện các biện pháp vệ sinh vàphòng hộ lao động như hệ thống thông gió, hút bụi.... Các mục đích trên đều nhằm giám sát việc bảo vệ sức khỏe của côngnhân (phát hiện các bất hợp lý, góp ý kiến về các biện pháp phòng hộ...). 181những kết quả xét nghiệm là bằng chứng khách quan để đánh giá tính hìnhvệ sinh của nhà máy.2. Phương pháp lấy mẫu không khí xét nghiệm2.1. Nguyên tắc lấy mẫu không khí - Trước khi lấy mẫu không khí cần tìm hiểu: nguồn nhiễm độc khôngkhí, các giai đoạn trong quá trình sản xuất để biết rõ chất độc thoát ra ởkhâu nào, phải biết độc tính của từng chất độc để có biện pháp đề phòngcho bản thân. - Kết quả xét nghiệm phân tích phụ thuộc rất nhiều vào quá trình vàphương pháp lấy mẫu không khí, do đó cần phải chọn lựa phương pháp lấycho thích hợp để đạt yêu cầu. Tuỳ vào hơi khí độc cần xét nghiệm có thểchọn một trong các phương pháp lấy mẫu không khí sau: - Lấy không khí vào bình, chai thuỷ tinh, ống đựng khí bằng thuỷ tinh,ruột bóng cao su. Mang mẫu về phòng thí nghiệm và chuyển ra để phântích. Cách lấy mẫu này đơn giản, nhanh chóng nhưng chỉ áp dụng được vớimột số hơi khí nhất định. - Hút không khí qua một dụng cụ đặc biệt là ống hấp thụ có chứa dungdịch hấp thụ, sau đó mang mẫu về phân tích tại phòng thí nghiệm hoặc mộtsố hơi khí có thể được phân tích ngay tại chỗ. Phương pháp này thườngđược áp dụng phổ biến cho nhiều loại hơi khí độc. - Đối với các chất độc tồn tại trong khí dưới dạng khí dung lỏng hoặcrắn thì lấy mẫu xét nghiệm bằng cách hút không khí qua bông vải, bôngthuỷ tinh, giấy xốp chất độc sẽ được giữ lại và đem phân tích.2.2. Vị trí lấy mẫu không khí xét nghiệm Tuỳ theo yêu cầu đề ra có thể đặt các vị trí lấy mẫu không khí như sau: - Lấy mẫu không khí ở ngang tầm hô hấp của công nhân tại vị trí làmviệc. Độ cao của tầm hô hấp tuỳ thuộc vào tư thế làm việc của công nhân làđứng hay ngồi, thông thường là đặt đầu hút không khí xuôi theo chiều hôhấp của công nhân hoặc đặt ngang tầm hô hấp nhưng thẳng góc với hướngchất độc bay ra. Cần tránh hút ngược chiều với hướng chất độc bay ra. - Lấy mẫu không khí ở giữa khu vực có chất độc, hoặc bên cạnh, hoặcnhững vị trí cố định, nơi đi lại, tránh hệ thống thông hơi, cửa sổ.... 182 - Ngoài khu vực sản xuất cần lấy theo các khoảng cách tính từ nơichất độc thoát ra. Mỗi vị từ cần lấy tối thiểu 2 mẫu song song cùng chiều hướng, cáchnhau 20 cm.3. Định lượng khí CO2 trong không khí Khí carbonic hay còn gọi là anhydrit carbonic là một chất khí khôngmàu, không mùi và nặng hơn không khí, tỷ trọng của carbonic so với khôngkhí là 1,524, do đó anhydrit carbonic thường có nhiều ở những chỗ trũngtrên mặt đất như hang, giếng, hầm mỏ, cống rãnh hoặc ở những nơi khôngkhí tù đọng, không thông thoáng. Nồng độ CO2 trong không khí trung bình ở những nơi thoáng gió từ0,03 - 0,04% tính theo đơn vị thể tích và có thể tới 0,07%.3.1. Nguyên tắc Cho CO2 trong mẫu không khí tác dụng với một lượng thừa thuốc thửBaryhydroxyt Ba(OH)2 chuẩn độ lượng thừa của thuốc thử Baryhydroxitbằng acid oxalic (H2C2O4) Thông qua lượng acid oxalic dùng chuẩn độ hếtta tính được lượng Baryhydroxit dư, lượng Baryhydroxit đã tác dụng hếtvới CO2 của mẫu không khí, từ đó tính được nồng độ khí CO2 trong mẫukhông khí3.2. Chuẩn bị dụng cụ, hóa chất Dụng cụ: - Chai nút mài loại 1lít, đã được rửa sạch và hấp sấy khô, có dán nhãn. - Máy lấy mẫu không khí hoặc bơm cao su. - Ống nghiệm, buret, pipet, bình nón 250ml. Hóa chất: Dung dịch barit có thành phần chính là ...