Giáo trình Thể loại thơ văn trung đại Việt Nam: Phần 2

Phần 2 Giáo trình Thể loại thơ văn trung đại Việt Nam trình bày nội dung chương 3 - Những thể thơ thuần Việt, chương 4 - Các thể thơ bắt nguồn từ Trung Quốc. Tham khảo nội dung giáo trình để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Thể loại thơ văn trung đại Việt Nam: Phần 2Theå loaïi thô vaên trung ñaïi Vieät Nam - 57 - CHÖÔNG III: NHÖÕNG THEÅ THÔ THUAÀN VIEÄTI. THEÅ NOÙI LOÁI Trong vaên vaàn bình daân ta, coù moät theå thô goïi laø noùi loái. Noùi loái ôû ñaây coù nghóalaø noùi ra ñöôøng loái, ñaët nhöõng caâu noái tieáp nhau coù pheùp taéc vaàn ñieäu, chöù khoâng noùilung tung, loän xoän. Theå noùi loái naøy coát ôû choã ñaët nhöõng caâu coù vaàn vôùi nhau, maø vaànthì ñaëc bieät hay duøng cöôùc vaän, gieo thaønh töøng caëp, thöôøng heát moät caëp vaàn baèng laïiñeán moät caëp vaàn traéc, cöù nhö theá luaân phieân noái tieáp nhau cho ñeán heát baøi. Theå noùi loáicuõng coù theå duøng theâm yeâu vaän nhöng khoâng baét buoäc. Ví duï theå caùch theå noùi loái qua 2baøi ñoàng dao sau ñaây: Con coâng noù muùa Meá ôi laø meá ! Noù muùa laøm sao Meá höông meá hoa Noù ruït coå vaøo Meá caø meá rôï Noù xoøe caùnh ra Meá ôû boán muøa Noù ñoã caønh ña Ai mua khoâng baùn Noù keâu ríu rít Ai hoaïn khoâng cho Noù ñoã caønh mít Caét coû aên no Noù keâu vít cheø Caøy böøa cho meï Noù ñoã caønh tre Meá ôi laø meá ! Noù keâu beø muoáng Meá höông meá hoa Noù ñoã döôùi ruoäng Meá caø meá rôï Noù keâu taàm voâng... ..... Caùch gieo vaàn treân ñöôïc aùp duïng trong nhieàu baøi vaên vaàn mang tính bình daânnhö ñoàng dao hoaëc coù coâng duïng dieãn xöôùng nhö caùc laøn ñieäu daân ca, veø bình daân, veøbaùc hoïc, veø truyeän hoaëc nhöõng ñoaïn noùi thô trong tuoàng cheøo...Ñaáy voán laø nhöõng coângduïng chính theå hieän tính chaát ñaëc tröng cuûa theå loaïi noùi loái. 1. Veø bình daân Veø bình daân laø loaïi vaên vaàn thöôøng mang tính caùch traøo phuùng ñeå cheá dieãu moätnhaân vaät, moät thoùi hö taät xaáu vaø thöôøng vieát baèng loái thô coù caâu ngaén 4 chöõ, aùp duïngtrieät ñeå caùch hieäp vaàn cuûa theå noùi loái treân ñaây. Thí duï: Nghe veû nghe ve Nghe veø ñaùnh baïc Ñaàu hoâm xao xaùc Baïc toát nhö tieân Ñeâm khuya heát tieàn Baïc nhö chim cuù Caùi ñaàu suø suï Con maét troõm lôNguyeãn Thanh Chaâu Khoa Ngöõ VaênTheå loaïi thô vaên trung ñaïi Vieät Nam - 58 - Hình ñi phaát phô Nhö con choù ñoùi Chaân ñi caø khoùi Daïo xoùm daïo laøng Quaàn raùch lang thang Laáy tay maø tuùm... (Veø ñaùnh baïc) Cuõng coù khi veø bình daân duøng nhöõng caâu thô daøi hôn xen keû vaøo nhöõng caâu 4chöõ vaø coù aùp duïng caû pheùp ñoái nöõa. Thí duï: Nghe veû nghe ve Nghe veø Naêm Nhoû Bôûi baø Nguyeät vuïng xe tô ñoû Neân chuùa Xuaân daéùt laïi laàu xanh Keå töø ngaøy quen vieäc yeán anh Vui laém luùc böôùm ong roän ròp... (Veø Naêm Nhoû laáy choàng giaø) 2. Veø baùc hoïc Veø baùc hoïc cuõng coù tính caùch thôøi söï vaø chaâm bieám, chuû yeáu laø ñeå khuyeán giôùinhöng coù yù nghóa cao hôn, neân vaên chöông khaù trau chuoát, thöôøng duøng nhieàu töø HaùnVieät, ñieån tích, laïi trieät ñeå aùp duïng pheùp ñoái. Moät taùc phaåm veø baùc hoïc noåi tieáng trongvaên hoïc coå Vieät Nam laø veø “Saõi Vaõi” cuûa Nguyeãn Cö Trinh, söû duïng theå caùch noùi loái : Oâng naøy tu luyeän, Coù chí anh huøng. Thuoäc söû kinh chöùa ñeå laøm loøng, Mang y baùt chaân truyeàn phaûi maët. Daàu chaúng vaïn gia sanh Phaät, Cuõng laø nhaát loä phöôùc tinh. Thôøi chöa neâ ...