Giáo trình thực tập vi sinh vật đại cương

các nhà vi sinh vật học làm việc chủ yếu với các giống vi sinh vật thuần khiết. Đó là các thế hệ sinh ra từ những tế bào riêng. trong không khí trên bề mặt các đồ vật trong phòng thí nghiệm ngay cả trên quần áo chân tay...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình thực tập vi sinh vật đại cương TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI KHOA CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM ******* Bài giảng thực tậpMÔN VI SINH VẬT ĐẠI CƯƠNG Giảng viên: TS. Nguyễn Thị Thanh Thuỷ Hà nội, 2009BÀI 1: YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÔNG VIỆC TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM VSV CÁCH SỬ DỤNG MÁY MÓC – CÁCH BAO GÓI DỤNG CỤ THUỶ TINHCác nhà vi sinh vật học làm việc chủ yếu với các giống vi sinh vật thuần khiết. Đólà các thế hệ sinh ra từ những tế bào riêng biệt. Trong không khí, trên bề mặt các đồvật trong phòng thí nghiệm, ngay cả trên quần áo, chân tay… đều luôn có mộtlượng rất lớn các loại vi sinh vật, do vậy cần phải quan tâm tới việc giữ thuần khiếtcác giống vi sinh vật dùng trong nghiên cứu. Khi làm việc trong phòng thí nghiệmvi sinh vật học, cần phải tuân chỉ nghiêm ngặt các qui tắc nhất định YÊU CẦU ĐỐI VỚI PHÒNG THÍ NGHIỆM VI SINH VẬT HỌCPhòng luôn phải được giữ gìn sạch sẽ. Trong thực tế, để tiêu diệt vi sinh vật trongkhông khí và trên bề mặt các đồ vật, ta có thể dùng các biện pháp khử trùng khác nhau.Không khíThường được làm sạch bằng phương pháp thông gió. Phải thông gió liên tục trong30-60 phút. Thông gió sẽ làm thấp rõ rệt số lượng vi sinh vật trong không khí, nhấtlà khi có chênh lệch về nhiệt độ giữa trong và ngoài phòng.Một cách làm sạch không khí khác có hiệu quả hơn và thường được sử dụng hơn,đó là việc chiếu bằng tia tử ngoại. Loại tia này có tác động chống vi sinh vật cao,làm chết không những các tế bào dinh dưỡng mà các bào tử của vi sinh vật nữa.Để khử trùng không khí cần chiếu tia tử ngoại từ 30 phút đến vài giờ tùy theo mứcđộ nhiễm bẩn của không khí.Chú ý: tránh không để các tia tử ngoại chiếu trực tiếp hoặc chiếu phản xạ lên mắt.Trong các phòng nhỏ, không nên ở trong đó khi đang bật đèn tử ngoại.Sàn nhà, tường và bàn ghếĐược làm sạch bằng máy hút bụi, lau chùi bằng một số hoá chất khử trùng (dungdịch nước cloramin 0,5-3%)Làm vệ sinh trước và cả sau khi làm thí nghiệmTrên bàn làm việc không để các vật dụng không cần thiết. Phải có nhãn ghi trên tấtcả các lọ hoá chất, các lọ dung dịch đã pha chế và phải đặt ở chỗ xác địnhTrong phòng thí nghiệm phải mặc áo blouse khi làm việc, không được phép ăn,uống, hút thuốc lá. NGUYÊN TẮC LÀM VIỆC VỚI CÁC GIỐNG VI SINH VẬTTrong điều kiện phòng thí nghiệm, vi sinh vật được nuôi cấy trên các môi trườngdinh dưỡng (đặc hoặc lỏng đựng trong các ống nghiệm, đĩa Petri hoặc các bình thuỷtinh. Dụng cụ thuỷ tinh và môi trường dinh dưỡng đều đã được khử trùng trước.Cấy là công việc đưa các tế bào vi sinh vật vào các môi trường đã được khử trùng.Khi cấy (hoặc cấy chuyển) phải tiến hành theo những qui tắc xác định, đảm bảo giữcho các giống nghiên cứu khỏi bị nhiễm vi sinh vật ở môi trường xung quanh 2Thực tập VSV N.T.T.ThủyTrước khi cấy: ghi lên ống nghiệm (đĩa Petri hoặc bình thuỷ tinh) tên giống, tênmôi trường, ngày nuôi cấy. Có thể viết bằng bút viết kính hoặc viết lên các nhãngiấy rồi dán vào dụng cụTrong khi cấy: Khi lấy tế bào vi sinh vật trong môi trường đặc để cấy hoặc làm tiêubản, người ta sử dụng các que cấy đầu tròn hoặc đầu nhọn. Để lấy các tế bào vi sinhvật trong môi trường lỏng, người ta thường dùng các pipet đã khử trùng.Cách tiến hànhKhử trùng đầu que cấy trước khi lấy tế bào vi sinh vật. Hơ nóng đỏ đầu que cấy vàlàm nóng cả phần cán. Đưa que cấy đã khử trùng vào các dụng cụ chứa vi sinh vật.Để tránh làm chết vi sinh vật, trước hết phải áp que cấy vào mặt trong của các dụngcụ thuỷ tinh hoặc vào phần môi trường chứa vi sinh vật cho nguội rồi mới dùng đểlấy một lượng nhỏ sinh khối vi sinh vật.Các thao tác đều được thực hiện bên cạnh ngọn lửa (không phải bên trên ngọn lửa)và phải tiến hành thật nhanh để tránh nhiễm các VSV ở môi trường xung quanh.Việc cấy vi sinh vật vào các môi trường vô trùng tốt nhất là được thực hiện trongphòng vô trùngSau khi cấyCác tế bào vi sinh vật còn lại ở đầu que cấy sau khi cấy hoặc làm tiêu bản được đốtcháy trên ngọn lửa. Phải đốt từ phần dây kim loại sát với đầu que cấy để làm chocác tế bào vi sinh vật còn lại bị khô đi và không tạo thành khí dung (aerosol) làmnhiễm bẩn không khí, sau đó đặt thẳng đứng và nung đỏ đầu que cấy.Đối với hình thức lấy mẫu, cấy bằng pipet vô trùng, sau khi tiến hành xong, pipetphải được nhanh chóng ngâm vào các dung dịch khử trùng (dung dịch cloramin 0,5-3% hay dung dịch phenol 3-5%)Sau khi cấy phải đặt ống nghiệm (hoặc các dụng cụ khác có nuôi cấy vi sinh vật)vào các tủ định ôn (thermostab)Đối với các dụng cụ nuôi cấy vi sinh vật đã dùng xong, cần phải khử trùng bằng nồihấp áp lực (autoclave) rồi mới đem đi rửa. Phải đổ lên bề mặt các môi trường đặc đãdùng xong một lớp dung dịch khử trùng, để trong 1 ngày, sau đó mới đổ và cọ rửa.Xử lý không cẩn thận các dụng cụ nuôi cấy vi sinh vật sẽ có thể dẫn đến hiện tượngkhí ...