Giáo trình Văn học Việt Nam thế kỷ XVI - XVIII: Phần 1

Phần 1 Giáo trình Văn học Việt Nam thế kỷ XVI - XVIII trình bày khái quát trình bày bối cảnh lịch sử và tình hình văn học văn học Việt Nam thế kỷ XVI - XVIII. Tham khảo nội dung giáo trình nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Văn học Việt Nam thế kỷ XVI - XVIII: Phần 1 TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT F7G GIAÙO TRÌNHVĂN HỌC VIỆT NAMTHẾ KỶ XVII - XVIII PHAN THỊ HỒNGGiaùo trình Văn học Việt Nam theá kyû XVI - XVIII -2- VAÊN HOÏC VIEÄT NAM THEÁ KYÛ XVI ÑEÁN ÑAÀU THEÁ KYÛ XVIII -----o0o-----Phan Thò Hoàng Khoa Ngöõ vaênPhaàn thöù 1. KHAÙI QUAÙTI. BOÁI CAÛNH LÒCH SÖÛ VAØ TÌNH HÌNH VAÊN HOÏC 1. Boái caûnh lòch söû Theá kyû XV thònh ñaït keát thuùc, böôùc sang theá kyû XVI vôùi xu theá tieán trieån cuûa lòch söû, cheá ñoä phong kieán Vieät Nam ngaøy caøng boäc loä roõ nhöõng maâu thuaãn phöùc taïp. Trieàu Leâ sô vôùi keát caáu kinh teá - xaõ hoäi, thieát cheá chính trò vaø heä tö töôûng Nho giaùo daàn trôû neân trì treä, thoaùi hoùa. Vua quan sa ñoïa, taøn baïo, trieàu chính ngaøy caøng suy thoaùi, maâu thuaãn giöõa caùc phe phaùi phong kieán trong noäi boä giai caáp thoáng trò, giöõa nhaø nöôùc phong kieán vôùi nhaân daân ngaøy caøng trôû neân caêng thaúng, quyeát lieät. Theá kyû XVI chöùng kieán nhieàu cuoäc khôûi nghóa noâng daân choáng trieàu chính phong kieán muïc naùt nhö khôûi nghóa Thaân Duy Nhaïc, Ngoâ Vaên Toång (1511), khôûi nghóa Traàn Tuaân (1511) vaø lôùn nhaát laø cuoäc noåi daäy cuûa Traàn Caûo (1516 - 1521) ôû vuøng Ñoâng Trieàu. Cuøng vôùi söï trì treä, thoaùi hoùa cuûa trieàu Leâ, naïn tranh chaáp quyeàn löïc giöõa caùc phe phaùi phong kieán gaây ra nhöõng cuoäc hoãn chieán trieàn mieân, dai daúng giöõa caùc taäp ñoaøn phong kieán. Keát cuïc laø Maïc Ñaêng Dung, con ngöôøi “vuõ duõng, khoân ngoan” trong caûnh tranh chaáp hoãn loaïn, haï saùt laãn nhau giöõa caùc phe phaùi ñoái laäp ñaõ thao tuùng ñöôïc binh quyeàn, pheá truaát vua Leâ vaøo giöõa naêm 1527. Trieàu ñaïi phong kieán nhaø Maïc ñöôïc thaønh laäp nhö moät taát yeáu lòch söû thay theá trieàu Leâ ñoå naùt, tha hoùa. Thay theá nhaø Leâ trò vì ñaát nöôùc, trong khoaûng thôøi gian maáy chuïc naêm ñaàu, nhaø Maïc vôùi nhöõng coá gaéng nhaát ñònh ñaõ taïo ñöôïc söï oån ñònh, phaùt trieån cho xaõ hoäi, kinh teá Ñaïi Vieät. Tuy nhieân, ngay sau khi Maïc Ñaêng Dung leân ngoâi, vôùi danh nghóa phuø Leâ phuïc quoác, caùc phe phaùi phong kieán khôûi binh choáng Maïc. Nhaø Maïc vôùi nhöõng maâu thuaãn coá höõu cuûa cheá ñoä quaân chuû quan lieâu theo moâ hình Nho giaùo cuõng ngaøy caøng laâm vaøo tình traïng beá taéc, suy yeáu vaø thoaùi hoùa. Töø naêm 1546 cho ñeán naêm 1592, khi vöông trieàu Maïc bò Leâ - Trònh ñaùnh baät khoûi kinh thaønh Thaêng Long, ñaát nöôùc ñaõ phaûi chòu ñöïng nhieàu cuoäc chieán ñau thöông, tang toùc. Söû saùch goïi nhaø Maïc laø Baéc Trieàu, nhaø Leâ trung höng ôû phía Nam ñaát nöôùc laø Nam Trieàu. Cuoäc chieán tranh Nam - Baéc Trieàu keùo daøi suoát theá kyû XVI gaây nhieàu tang thöông cho nhaân daân caû nöôùc, taøn phaù nghieâm troïng neàn kinh teá Ñaïi Vieät. Naêm 1592, Nam Trieàu thaéng Baéc Trieàu, nhaø Leâ trung höng ñöôïc thaønh laäp vôùi moät thieát cheá phöùc taïp vua Leâ chuùa Trònh. Hoï Trònh phoø vua Leâ leân ngoâi ngaøy caøng toû ra chuyeân quyeàn ñaåy vua Leâ vaøo tình traïng coù hö danh maø khoâng coù thöïc quyeàn. Maàm moáng tranh chaáp trong noäi boä taäp ñoaøn Trònh - Nguyeãn phoø Leâ tröôùc khi cuoäc chieán tranh Nam - Baéc Trieàu keát thuùc ñaõ khieán Nguyeãn Haøng (con Nguyeãn Kim, ngöôøi ñöùng ñaàu löïc löôïng Nam Trieàu thôøi gian ñaàu) vaøo traán thuû vaø xaây döïng cô sôû caùt cöù ôû Thuaän Quaûng (1558). Khi thaáy löïc löôïng ñaõ ñuû maïnh, con chaùu Nguyeãn Haøng baét ñaàu boäc loä söï baát phuïc toøng Leâ - Trònh. Töø naêm 1627 ñeán naêm 1672, lieân tuïc dieãn ra nhöõng cuoäc ñuïng ñoä, tranh chaáp ñaãm maùu giöõa Leâ - Trònh vaø Nguyeãn. Cuoäc chieán naøy khoâng phaân thaéng baïi, hai beân quyeát ñònh höu chieán, laáy soâng Gianh laøm giôùi tuyeán, chia ñaát nöôùc laøm hai nöûa Ñaøng Trong vaø Giaùo trình Văn học Việt Nam theá kyû XVI - XVIII -2- Ñaøng Ngoaøi. Söï thoáng nhaát ñaát nöôùc laïi moät laàn nöõa bò chia caét sau nhöõng cuoäc chieán ñau thöông, thaûm khoác. Tình traïng caùt cöù, phaân tranh keùo daøi, baïo löïc trieàn mieân ñaõ aûnh höôûng saâu saéc ñeán söï thoáng nhaát vaø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc, ñôøi soáng cuûa nhaân daân suoát töø ñaàu theá kyû XVI ñeán ñaàu theá kyû XVII. Trong hoaøn caûnh giai caáp phong kieán vì tranh quyeàn ñoaït lôïi gaây neân nhöõng haäu quaû naëng neà cho coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc, nhöng baát chaáp moïi khoù khaên, caûn trôû, kinh teá, vaên hoùa thôøi baáy giôø vaãn beàn bæ phaùt trieån. ÔÛ caû Ñaøng Trong vaø Ñaøng Ngoaøi, coâng cuoäc khai khaån ñaát hoang, phaùt trieån xoùm laøng, ñaåy maïnh saûn xuaát noâng nghieäp vaãn ti ...