giáo trình vật liệu cơ khí, chương 5

Khi thay đổi các C trong thép cơ tính của thép thay đổi rất nhiều, lượng C tăng thì xemantit trong thép tăng cảng trở sự trược của ferit do đó độ bền và độ cứng thép tăng lên nhưng độ dẻo dai lại giảm. *ảnh hưởng của Mn: -Mn hòa tan vào ferit làm tăng độ bền và độ cứng của pha này, làm tăng cơ tính của thép.-Mn cho vào thép để khử FeO,FeS
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
giáo trình vật liệu cơ khí, chương 5 CHUÔNG 5: THEÙP BAØI 1: KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ THEÙPI. ÑÒNH NGHÓA:Theùp laø hôïp kim Fe-C coù thaønh phaàn C-Tuy nhieân laïi coù lôïi khi ta duøng noù ñeå taêng ñoä gioøn ñeå deã giacoâng caét.*Aûnh höôûng cuûa S:Laøm cho theùp gioøn noùng, khoù caùn, khoù daäp, coù lôïi khi taêng ñoägioøn ñeå deã gia coâng caét gioït.*AÛnh höôûng cuûa chaát khí (O2, N2):O2, N2 laøm theùp cöùng rieâng N2 coù taùc duïng toát laøm nhoû haït. BAØI 2: THEÙP CACBONI.KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ THEÙP CACBON1.Ñònh nghóa:Laø loaïi theùp thoâng thöôøng ngoaøi Fe vaø C coøn chöùa caùc taïp chaátnhö Mn, Si, P, S.2.thaønh phaàn:C +Nhoùm II: Quy ñònh veà thaønh phaàn hoùa hoïc. Kyù hieäu:Theo TCVN:BCT31; BCT33; BCT34; BCT38; BCT42; BCT51; BCT61.Theo TCLX:БCT0; БCT1; БCT2; БCT3; БCT4; Б CT5; БCT6.Theùp naøy duøng ñeå cheá taïo saûn phaåm vaø chi tieát va gia coângnoùng (haøn, reøn, nhieät luyeän). +Nhoùm III: Quy ñònh veà tính laãn thaønh phaàn hoùa hoïc. Kyù hieäu naøy gioáng nhoùm I ñaèng tröôùc theâm chöõ B ñoái vôùi Lieânxoâ, C ñoái vôùi Vieät NamTheo TCVN: CCT31; CCT33; CCT34; CCT38; CCT42; CCT51; CCT61.Theo TCLX:BCT0; BCT1; BCT2; BCT3; BCT4; BCT5; BCT6.Phaân nhoùm naøy duøng roäng raõi trong keát caáu haøn.*Theùp cacbon keát caáu chaát löôïng toát:Nhoùm theùp naøy coù chaát löôïng cao hôn so vôùi theùp chaát löôïngthöôøng theå hieän ôû löôïng chöùa caùc taïp chaát nhoû hôn. S  0,04%,P  0,035% ñöôïc cung caáp ôû daïng vaät caùn vaø baùn thaønh phaåm quiñònh caû thaønh phaàn hoùa hoïc laãn cô tính. Kí hieäu:Theo TCLX:08; 10; 15; 20; 25; 30; 35; 40; 45; 50; 55; 60; 65; 70…Theo TCVN:C08; C10; C15; C20; C25; C30; C35; C40; C45; C50; C55; 6C0;C65; C70…Neáu theùp loaïi toát kyù hieäu theâm chöõ A ôû ñaèng sau.Ví duï: CD80A80: Chæ haøm löôïng cacbon laø 0,8%.A: Chæ theùp loaïi toát.Theùp C10; C15; C20 deã haøn, reøn, daäp laøm puloâng, ñai oác, caùcbaïc, oáng…Theùp C40; C45 duøng roäng raõi thöôøng qua toâi ram duøng laøm truïckhuyû, thanh truyeàn, caàn gaïc…Theùp chöùa 0,550,70%C cheá taïo caùc truïc caùn loø xo.2. Theùp cacbon duïng cuï: (C>0,65%)Loaïi theùp saûn xuaát rieâng ñeå cheá taïo duïng cuï caét goït kim loaïi,duïng cuï ño, caùc khuoâân daäp…-Khi caét goït muõi dao phaûi chòu nhieät ñoä cao do ñoù phaûi coù ñoäcöùng ngay caû ôû ñieàu kieän nhieät ñoä cao.-Ñoái vôùi duïng cuï ño ñeàu quan troïng laø ñoä cöùng ñoä deûo dai, ítbieán daïng khi nhieät luyeän vaø giöõ nguyeân ñöôïc kích thöôùc banñaàu.-Khuoâân daäp nguoäi phaûi coù ñoä cöùng cao.-Khuoân ñuùc: Vaät lieäu bieán daïng nhoû khi nhieät luyeän.-Khuoân reøn: Vaät lieäu coù ñoä cöùng vaø ñoä deûo dai. Kyù hieäu:Theo TCLX: Y7; Y8; Y9; Y10; Y11; Y12; Y13.Chöõ Y bieåu thò theùp cacbon duïng cuï.Chöõ soá bieåu thò phaàn nghìn cuûa thaønh phaàn cacbon.Theo TCVN: CD70; CD80; CD90; CD100; CD110; CD120;CD130.Chöõ CD bieåu thò theùp cacbon duïng cuï.Chöõ soá bieåu thò phaàn vaïn cuûa thaønh phaàn cacbon.Theùp cacbon coù nhieät luyeân vaø ram coù ñoä cöùng 6063HRCnhöng ñoä cöùng giaûm ñi ôû nhieät ñoä 2002500C BAØI 3: THEÙP HÔÏP KIMI. KHAÙI NIEÄM CHUNG VEÀ THEÙP HÔÏP KIM:1.Ñònh nghóa:Theùp hôïp kim laø loaïi theùp ngoaøi saét, cacbon vaø caùc taïp chaát,ngöôøi ta coá yù ñöa vaøo caùc nguyeân toá ñaët bieät vôùi moät löôïng nhaátñònh ñeå laøm thay ñoåi toå chöùc vaø tính chaát cuûa theùp. Caùc nguyeântoá ñaët bieät ñoù goïi laø caùc nguyeân toá hôïp kim, caùc nguyeân toáthöôøng duøng ñoù laø:Cr; Ni; Mn; Si; W; V; Co; Mo; Ti…2.Giôùi haïn phaân chia taïp chaát vaø nguyeân toá hôïp kim:Mn(0.8-1)%; Si(0.5-0.8)%; Cr(0.2-0.8)%;Ni(0.2-0.6)%; W(0.1-0.5)%; Mo(0.05-0.2)%;Ti  0.1%; Cu  0.1%; B  0.002%Ví duï: theùp 0.7%Mn laø theùp cacbon, laø theùp hôïp kim khiMn>1%.Löôïng taïp chaát coù haïi P, S, khí N2 , O2, H2 , raát thaáp so vôùi theùpcacbon.3.Tính chaát theùp hôïp kim:Caùc theùp hôïp kim coù tính vöôït troäi hôn theùp cacbon.+Veà cô tính: Theùp hôïp kim noùi chung coù giôùi haïn beàn,giôùi haïnchaûy cao hôn haún so vôùi theùp cacbon, ñieàu naøy theå hieän roõ saukhi nhieät luyeän toâi ram. -ÔÛ traïng thaùi khoâng nhieät luyeän toâi ram, ñoä beàn theùp hôïp kimkhoâng cao hôn theùp cacbon bao nhieâu.-Theùp hôïp kim ñaït ñoä beàn raát cao nhöng ñoä beàn taêng ñoä deûo dailaïi giaûm ñi.-Taêng möùc ñoä hôïp kim hoùa, tính coâng ngheä cuûa theùp seõ xaáu ñi.+Veà tính chòu nhieät ñoä cao. Theùp hôïp kim giöõ ñöôïc cô tính caocuûa traïng thaùi toâi ôû nhieät ñoä >2000C.+Veà caùc tính chaát vaät lí vaø hoùa hoïc ñaëc bieät theùp cacbon khoânggæ choáng aên moøn trong caùc moâi tröôøng axit, bagô, khoâng coù tínhchaát ñaëc bieät nhö giaõn nôû nhieät ñaëc bieät. Muoán vaäy phaûi duøngtheùp hôïp kim rieâng bieät vôùi thaønh phaàn hoùa hoïc chaët cheõ.4. Aûnh höôûng cuûa caùc nguyeân toá ñeán tính chaát cuûa theùp hôïpkim.*AÛnh höôûng cuûa Cr:Coù taùc duïng laøm taêng ñoä cöùng vaø ñoä beàn cuûa theùp, phaàn naøolaøm giaûm ñoä deûo cuûa theùp, Cr coù taùc duïng choáng aên moøn cao,theùp chöùa nhieàu Cr coù theå laøm theùp khoâng gæ vaø coù töø tính oånñònh.*AÛnh höôûng cuûa Ni:Taêng ñoä chòu aên moøn, taêng ñoä beàn, ñoä deûo vaø taêng khaû naêngchiu va ñaäp cuûa theùp. Ni coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán ñoä giaõn daøicuûa theùp.*AÛnh höôûng W(voânfram):W taïo neân cacbit voânfram raát cöùng trong theùp, laøm cho theùp raátcöùng vaø laøm vieäc ôû nhieät ñoä cao, theùp W raát maéc.*AÛnh höôûng cuûa V (vanadi):Laøm nhoû haït, laøm taêng ñoä cöùng, ñoä beàn cuûa theùp.*AÛnh höôûng cuûa Si:Laøm theùp coù ñoä beàn taêng, ñoä dai giaûm, taêng ñieän trôû vaø ñoä thaámtöø cuûa theùp, taêng ñoä ñaøn hoài vaø tính choáng oxy hoùa cuûa theùp.*AÛnh höôûng cuûa Mn:Laøm taêng ñoä cöùng, ñoä chòu maøi moøn, söùc va chaïm nhöng khoânglaøm giaûm ñoä deûo cuûa theùp.*AÛnh höôûng cuûa Co(coâban):Laøm taêng tính chò ...