GIÁO TRÌNH VỀ PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG - PHẦN 2 - CHƯƠNG 4

Chương IV CƠ SỞ CỦA PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KHÔNG KHÍ – CÁC CHẤT KHÍ IV.1.THÀNH PHẦN KHÔNG KHÍ Không khí là một hỗn hợp khí nhưng chiếm phần lớn là khí Nitơ (N) và Oxy (O) và các thành phần khí khác có hàm lượng nhỏ hơn. Do các quá trình hoạt động của một số chất khí nhân tạo tồn tại trong khí quyển.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIÁO TRÌNH VỀ PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG - PHẦN 2 - CHƯƠNG 4 Chöông IV CÔ SÔÛ CUÛA PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH KHOÂNG KHÍ – CAÙC CHAÁT KHÍIV.1.THAØNH PHAÀN KHOÂNG KHÍ Khoâng khí laø moät hoãn hôïp khí nhöng chieám phaàn lôùn laø khí Nitô (N) vaø Oxy (O)vaø caùc thaønh phaàn khí khaùc coù haøm löôïng nhoû hôn. Do caùc quaù trình hoaït ñoäng cuûamoät soá chaát khí nhaân taïo toàn taïi trong khí quyeån, Hình 4.1 moâ taû thaønh phaàn khaùcnhau trong khoâng khí thoáng keâ ñöôïc trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Trong chöông 1 chuùng ta ñaõ ñöôïc löu yù veà vaán ñeà möa axit vì khoâng khí chöùamoät löôïng lôùn sunphua vaø oxit nitô. Caùc hôïp chaát naøy bò oxy hoùa thaønh axitsunphuaric vaø axit nitôric baèng söï töông taùc vôùi caùc thaønh phaàn khaùc trong khoângkhí (nhö ozoân vaø caùc haït buïi). Söï noùng leân toaøn caàu do söï taêng löôïng khí dioxitcacbon. Vaán ñeà naûy sinh laø taêng söï haáp thuï böùc xaï hoàng ngoaïi bôûi dioxit cacbon.Ñöa caùc hôïp chaát coäng hoùa trò khaùc vaøo trong khí quyeån, ñaëc bieät neáu nhö chuùnghaáp thuï böùc xaï ôû böôùc soùng maø khoâng khí khoâng haáp thuï (vuøng cöûa soå). Ñieàu naøycoù theå xaûy ra vôùi caùc hôïp chaát chöùa caùc lieân keát C – H, C – Cl hoaëc C – Br. Moái quan taâm ñaëc bieät laø caùc hôïp chaát nhö metan (khí nhaø kính khaùc) vaø khíozon (chaát oxi hoùa gaây khoù thôû), noàng ñoä cuûa chuùng ñang taêng leân thaäm chí ôûnhöõng vuøng khoâng coù neàn coâng nghieäp. Caùc vaán ñeà ñòa phöông hoùa trong vuøng ñoâthò hoaëc caùc vuøng coâng nghieäp coù theå coøn phöùc taïp hôn nhieàu khoâng chæ vì ñöa moätsoá lôùn chaát oâ nhieãm maø coøn caùc phaûn öùng khí quyeån taïo ra nhöõng chaát môùi. ÔÛnhöõng thaønh phoá lôùn vaøo caùc ngaøy naéng noùng coù theå thaáy ñöôïc hieän töôïng naøy,Döôùi ñieàu kieän khí töôïng ñaëc bieät (söï nghòch nhieät khi caùc lôùp khoâng khí nheï noùngtìm thaáy ôû treân khoâng khí laïnh ñaäm ñaëc taïo ra ñieàu kieän khí quyeån beàn), chaát oânhieãm taäp hôïp laïi trong khoâng khí maø khoâng bò phaùt taùn. Caùc chaát khí thoaùt ra töøcaùc phöông tieän giao thoâng (CO, NO, NO2, hydrocabon khoâng chaùy heát …) töông taùcvôùi nhau taïo ra moät loaït caùc chaát oxi hoaù bao goàm ozon vaø peroxyacetyl nitrat(PAN). (Hình 4.2). Phaûn öùng giöõa caùc chaát khí taïo ra söông muø bao truøm laáy thaønh phoá, ñöôïc bieátlaø muø quang hoùa vaø caùc hôïp chaát naøy gaây ra caùc beänh veà ñöôøng hoâ haáp. Caùc chaáthöõu cô bay hôi (VOCs) trong khí quyeån cuõng raát ñöôïc quan taâm. Nhieåu chaát laønhöõng chaát ñoäc, taát caû laø nhöõng khí nhaø kính, chuùng coù theå ñoùng goùp vaøo caùc phaûnöùng hoùa hoïc giöõa caùc chaát khí trong khí quyeån. 174 %v N2 78.1 O2 20.9 ppm(v/v) Ar 0.934 CO2 320 Ne 20 CO2 0.033 ppb(v/v) He 5 CH4 2 H2 500 Kr 1 H2 0,5 N2O 300 CO 100 Xe 90 O3 40 NO2 20 NH3 6 SO2 2 CH3Cl 0,5 C2H4 0,2 CCl4 0,1 CCl3F 0,1 Hình 4.1. Thaønh phaàn khí cuûa khí quyeånNồng dộ,ppm v/V Buoåi tröa Thôøi gian theo ngaøy Thôøi gian Saùng Chieàu Hình 4.2. Söï thay ñoåi noàng ñoä khí trong muø quang hoùa hoïc 175 Moät trong nhöõng lyù do chính quan taâm ñeán moâi tröôøng hieän nay laø aûnh höôûngtieàm taøng cuûa chaát oâ nhieãm (bao goàm chaát oâ nhieãm sol khí) hoaëc laø tröïc tieáp hoaëcgiaùn tieáp ñeán söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Phaàn lôùn daân soá cuûa theá giôùi coâng nghieäp söûduïng ngaøy laøm vieäc trong caùc toaø nhaø hoaëc ôû nhaø. Quan traéc khoâng khí trong caùctoaø nhaø (khoâng khí beân trong) cuõng laø moät vaán ñeà quan troïng. Khí quyeån beân trongkhu vöïc kín ngaên caûn söï phaùt taùn caùc chaát oâ nhieãm. Nhieàu chaát khí oâ nhieãm ñaõ tìmthaáy trong caùc toaø nhaø. Khoâng khí trong nhaø cuõng coù söï phaân boá raát roäng caùc chaát oâ nhieãm. Soá lôùn chaátnaøy coù theå laø caùc chaát hoùa hoïc ñoäc haïi ñöôïc taïo ra hoaëc söû duïng beân trong toaø nhaø: Caùc chaát khí töø ñoát nhieân lieäu - Dung moâi cuûa caùc loaïi sôn - Caùc chaát khí töø chaát loûng laøm saïch - Coù nhieàu nguoàn khoâng mong ñôïi. Thaäm chí vaät lieäu söû duïng ñeå caùch aâm töôøngcuõng coù theå phaùt ra khí ñoäc. Noàng ñoä chaát oâ nhieãm trong khoâng khí vaø khí thaûi coù theå thay ñoåi trong moätthôøi gian ngaén vaø ñoái vôùi muïc ñích quan traéc khoâng khí, do vaäy caàn phaûi bieát noàngñoä trung bình trong suoát thôø ...