Giới thiệu một số trò chơi dân gian có lời đồng dao dân tộc Thái phát triển hứng thú nhận thức cho trẻ 5-6 tuổi

Bài viết giới thiệu một số trò chơi dân gian có lời đồng dao dân tộc Thái - những trò chơi “trời cho” dân gian truyền thống đơn giản, những đồ vật dung dị, cỏ cây bình dị, những con vật gần gũi với cuộc sống thường ngày của những trẻ em người dân tộc Thái nhưng giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu chơi và đạt được kết quả là trẻ hứng thú để nhận thức thế giới xung quanh một cách tự nhiên nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giới thiệu một số trò chơi dân gian có lời đồng dao dân tộc Thái phát triển hứng thú nhận thức cho trẻ 5-6 tuổiTẠP CHÍ KHOA HỌCKhoa học Xã hội, Số 11 (12/2017) tr. 18 - 25GIỚI THIỆU MỘT SỐ TRÕ CHƠI DÂN GIAN CÓ LỜI ĐỒNG DAODÂN TỘC THÁI PHÁT TRIỂN HỨNG THÖ NHẬN THỨCCHO TRẺ 5 - 6 TUỔILường Thị Định3Trường Đại học Tây BắcTóm tắt: Trò chơi dân gian màu sắc phong phú, chủng loại đa dạng, là “người bạn tốt” của các bạn nhỏ.Nhưng theo sự phát triển của thời đại, trò chơi dân gian bị trò chơi cao cấp, trò chơi điện tử thay tế. Ham chơi làđặc tính thiên bẩm của trẻ. Vì thế ở trường mầm non cần tổ chức các trò chơi dân gian, tiến hành dạy mà chơi, đểtrò chơi đi vào các hoạt động trong một ngày của trẻ, để trẻ thể nghiệm trò chơi trong đời sống, thể nghiệm sự vuivẻ của trò chơi. Trong bài viết này, tác giả muốn giới thiệu một số trò chơi dân gian có lời đồng dao dân tộc Thái những trò chơi “trời cho” dân gian truyền thống đơn giản, những đồ vật dung dị, cỏ cây bình dị, những con vậtgần gũi với cuộc sống thường ngày của những trẻ em người dân tộc Thái nhưng giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầuchơi và đạt được kết quả là trẻ hứng thú để nhận thức thế giới xung quanh một cách tự nhiên nhất.Từ khóa: Trò chơi dân gian, trò chơi dân gian dân tộc Thái, hứng thú nhận thức1. Một số vấn đề cơ bản về trò chơi dân gian có lời đồng dao của dân tộc Tháivà phát triển hứng thú nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi1.1. Trò chơi dân gian và trò chơi dân gian có lời đồng dao của dân tộc TháiTrò chơi dân gian là một trong những hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian, phản ánhphong phú, sinh động mối quan hệ của con người đối với thiên nhiên và xã hội. Trò chơi dângian Việt Nam gắn liền với truyền thống văn hóa của cộng đồng người Việt Nam gắn liền vàhoàn thiện cùng với lịch sử dân tộc Việt Nam [3].Trò chơi dân gian dân tộc Thái là một bộ phận của trò chơi dân gian dân tộc thiểu số,đó là những trò vui có lời hoặc không có lời, diễn ra trong một khoảng thời gian, không giannhất định, có luật chơi, có tính nhạc, tính biểu diễn, sáng tạo và thi tài nhằm mang lại sự sảngkhoái về tinh thần và hiểu biết về văn hóa của một thời.Hình thức giáo dục của dân tộc Thái mang tính dân gian, truyền miệng cổ truyền, lấygia đình làm đơn vị giáo dục. Người già có trách nhiệm dạy bảo con cháu, người biết chữ dạycho người không biết chữ, dựa trên tính trực giác của đối tượng, với phương châm kiên trì,mềm dẻo, ngọt ngào bùi tai, dạy mọi lúc mọi nơi. Nội dung giáo dục trẻ gọi là “Quam bóklếch nọi” bao gồm tiếng ru, tiếng dỗ, lời vỗ về, lời chơi trẻ (đồng dao - quam ỉn lếch nọi),truyên kể, ca dao… [2].Trò chơi dân gian với những lời đồng dao là một trong những phương thức giáo dục cổtruyền của người Thái cổ. Một bài đồng dao Thái đầy đủ gồm có lời ca, văn vần, một giai điệunhạc hát lên lời ca đó. Thông qua bài đồng dao, trẻ tiếp nhận thơ ca, âm nhạc, trò chơi dântộc, nên có tác dụng giáo dục, kích thích tài năng sáng tạo nghệ thuật của đồng dao với trẻ emlà rất lớn. Hơn thế nữa những bài đồng dao trong trò chơi thường ngắn gọn, dễ thuộc, dễ nhớNgày nhận bài: 6/3/2017. Ngày nhận đăng: 20/7/20173Liên lạc: Lường Thị Định, e - mail: luongthidinh@gmail.com18và chứa đựng nhiều tri thức đơn giản phù hợp với đặc điểm tâm lí của trẻ thơ nên đồng daogóp phần mở rộng những hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, giúp trẻ học hỏi và tìm hiểuvề môi trường xung quanh… Ví dụ với thiên nhiên có các bài “Gọi nắng”, “Gọi gió”, “Gọimưa”, “Gọi sao”… Về động vật có các bài “Gõ ve sầu”, “Nhắn bươm bướm”, “Hỏi rắn”; Cácbài vè trái cây giúp trẻ nhận biết về đặc điểm, hương vị của các loại quả….1.2. Đặc điểm hứng thú nhận thức của trẻ mầm nonĐối với trẻ em, hứng thú được hình thành khá sớm. Nó được nảy sinh từ sự hấp dẫn củasự vật hiện tượng xung quanh và từ nhu cầu hiểu biết của trẻ. Ban đầu nó biểu hiện dưới hìnhthức một trạng thái phấn chấn, vui thích khiến cho trẻ như bị thu hút vào đối tượng đó. Ngaytừ những tháng đầu, đứa trẻ đã bị những vật có sắc màu sặc sỡ sáng chói hoặc những âmthanh và chuyển động của đối tượng hấp dẫn, không rời mắt khỏi những vật này và thích đượctiếp xúc với chúng. Những phản xạ định hướng ban đầu đó được hình thành xuất phát từ hứngthú trước đối tượng, nó gây ra một kích thích mạnh tạo ra những ngạc nhiên, hấp dẫn đối vớitrẻ. Sự tập trung vào đối tượng do sự hấp dẫn về tình cảm chỉ là sự “gắn bó” với tri giác, nêncòn mang tính nhất thời, gọi là “tiền hứng thú”.Ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ em bắt đầu có hứng thú thật sự, tức là một thái độ tương đốibền vững với một đối tượng nào đó, có khả năng hấp dẫn về mặt tình cảm và được điều chỉnhbởi biểu tượng của nó. Đó là sự hứng thú nhận thức. Lúc này trẻ rất muốn khám phá thế giớixung quanh thể hiện qua hàng ngàn câu hỏi: Cái gì? Ở đâu? Thế nào? Để làm gì?... Khi đượctiếp xúc, thao tác với đối tượng khám phá ra những điều mới mẻ từ đó trẻ càng mong muốn đisâu vào tìm hiểu đối tượng. Chính vì thế đối tượng đã tạo ra hứng thú v ...