GIỚI THIỆU VỀ BƠM XOẮN ỐC

Năng lượng dòng chảy là dạng năng lượng có sẵn trong thiên nhiên, là nguồn năng lượng sạch. Việc sử dụng dòng chảy chạy các loại bơm phục vụ sản xuất và đời sống là rất cần thiết đối với người dân vùng cao. Nước ta có đặc điểm địa hình các vùng miền núi khá dốc nên nguồn năng lượng thác nước và dòng chảy khá lớn, phân bố nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và duyên hải miền Trung, trong đó có các huyện miền núi trong tỉnh Thanh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GIỚI THIỆU VỀ BƠM XOẮN ỐC LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM TRUNG TÂM CƠ ĐIỆN NÔNG NGHIỆP VÀ NGÀNH NGHỀ NÔNG THÔN 54 Ngõ 102, Trường Chinh, Đống Đa, Hà Nội DĐ: 0912733672, Email: nguyensyhiet@yahoo.com.au GIỚI THIỆU VỀ BƠM XOẮN ỐC Năng lượng dòng chảy là dạng năng lượng có sẵn trong thiên nhiên, là nguồn năng lượng sạch. Việc sử dụng dòng chảy chạy các loại bơm ph ục vụ sản xuất và đời sống là rất cần thiết đối với người dân vùng cao. Nước ta có đặc điểm địa hình các vùng mi ền núi khá d ốc nên ngu ồn năng lượng thác nước và dòng chảy khá lớn, phân bố nhiều ở các t ỉnh mi ền núi phía Bắc và duyên hải miền Trung, trong đó có các huy ện mi ền núi trong t ỉnh Thanh Hóa. Từ xa xưa cọn nước là phương tiện hữu hiệu đã được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau như tưới nước ph ục vụ sản xu ất, và cung c ấp nước cho đời sống sinh hoạt hàng ngày. Về mùa khô nguồn nước sông suối nhiều nơi thuộc vùng núi cao bị hạ thấp, bình độ các cánh đồng khá cao, thường là 5 - 10m, nên việc lấy n ước tưới cây trồng rất vất vả, khó khăn, thiếu ph ươn g tiện tưới nước nên ảnh hưởng đến sản xuất cũng như đời sống sinh hoạt của người dân. Từ thực trạng đó, đã có những triển khai nghiên cứu ứng dụng các loại bơm nước sử dụng dòng chảy như bơm va, bơm thủy luân, bơm xoắn ốc, trong đó bơm xoắn ốc là loại bơm có kết cấu đơn giản nhất, dễ chế tạo, chi phí chế tạo và lắp đặt thấp, không cần phải đầu tư kinh phí xây dựng công trình lắp đặt bơm . Vì vậy bơm xoắn ốc rất phù hợp với vùng cao . Do thiết bị vận hành bằng sức nước, nên người dân sẽ giảm được các khoản chi phí xăng dầu hay điện năng, không cần người vận hành chạy máy. Bơm chạy không ngừng nghỉ xuất ngày đêm nên hiệu quả kinh tế cao, góp phần vào việc xóa đói giảm nghèo ở vùng sâu vùng xa. Bơm không cần đến nhiên liệu nên không gây ô nhiễm môi trường, nên góp phần bảo vệ hệ sinh thái đa dạng ở các sông, suối vùng cao. Hiện nay với xu thế khai thác sử dụng năng lượng thiên nhiên sạch, không gây ô nhiễm môi trường, và với lợi thế của bơm xoắn ốc là: Cấu tạo đơn giản, chiều cao nâng nước gấp nhiều lần đường kính cuộn ống, tốc độ quay không cần cao mà rất chậm (3-5 vòng/phút). Nên gần đây nhiều chuyên gia trên thế giới đã trở lại nghiên cứu sâu phát minh cổ đại này và đi đến kết luận rằng: Bơm xoắn ốc rất thích hợp để dùng sức dòng sông suối quay bơm đưa nước lên cao tưới cây trồng. 1. Hiệu quả kinh tế xã hội của bơm xoắn ốc. 1.1. Sử dụng dễ, tuổi thọ cao, giá thành thấp. Bơm xoắn ốc không yêu cầu quay nhanh mà quay rất chậm, tốc độ tối ưu là 3 ÷ 5 vòng/phút. Quay chậm quá thì lưu lượng n ước bơm đ ược s ẽ th ấp, nhưng quay nhanh hiệu suất nạp nước vào cuộn ống sẽ giảm, th ậm chí nhanh quá nước không kịp nạp được vào cuộn ống, không bơm được nước. Do quay chậm nên chỉ cần chỗ sông suối có tốc độ dòng chảy lớn h ơn 1m/giây là quay được bơm, bơm hoạt động tốt. Ở những chỗ tốc độ dòng chảy thấp hơn thì gom sỏi đá, tạo phai dồn dòng chảy lại để có tốc độ dòng chảy đạt yêu cầu. Vì thế trong thực tế có rất nhiều chỗ sông suối có th ể lắp đặt sử d ụng được bơm xoắn ốc này, không cần những chỗ có dòng chảy lớn nh ư thác n ước, các tỉnh miền núi đều có thể sử dụng được bơm xoắn ốc. Việc chăm sóc và bảo trì bơm cũng rất đơn giản, hàng tháng ch ỉ c ần một lần tra mỡ bôi trơn vào 2 gối đỡ gỗ ở 2 đầu trục bơm. Do bơm đặt trên phao nổi với dây thép định vị, nên chỉ phải điều chỉnh độ cao trục bơm m ột lần (vào lúc lắp đặt bơm) sao cho mức nước mặt suối vừa phủ qua cánh bàn đạp là được, khi nước suối thay đổi lên xuống thì phao sẽ tự nổi theo, do đó mức nước suối luôn ở mức phủ qua bàn đạp để bơm luôn hoạt động trong điều kiện tối thích. Đến mùa mưa lũ, nước suối dâng rất cao và ch ảy si ết thì bơm cũng nổi theo, có khi dạt vào bờ, nên bơm v ẫn an toàn không b ị phá h ủy (Ví dụ tại Yên bái nơi chúng tôi đặt bơm ở nhà ông Ca xã Nghĩa Tâm hoạt động đã 4 năm, mùa lũ thường nước dâng lên thêm h ơn 2-3m, ng ập tràn ng ọn tre ở bờ suối, nhưng bơm vẫn an toàn nổi trên mặt suối). Bơm có cấu tạo đơn giản. Việc chế tạo chỉ cần một vài khâu công nghệ đơn giản, cắt, khoan và hàn nên các cơ sở cơ khí nhỏ ở địa ph ương hoàn toàn có thể chế tạo được bơm. Chỉ riêng có bộ phận ống khít quay là hơi phức tạp cần công nghệ tiện. Khi chế tạo hàng loạt và thành th ạo thì giá thành ch ỉ 15-18 triệu đồng/bơm. Bơm xoắn ốc tuy lưu lượng nhỏ (9-10m3/giờ), nhưng tự động quay suốt ngày đêm nên lượng nước bơm được khá lớn (110-250 m 3/ngày-đêm). Do đó công suất tưới khá lớn. Hơn nữa nếu cần lưu lượng tưới lớn hơn thì đặt 2-3 bơm tại cùng một chỗ. Không mất điện, xăng dầu, không cần công nhân thường trực. Vận hành, chăm sóc, bảo quản bơm cũng rất đơn giản, không h ư hỏng vặt, tu ổi thọ sử dụng cao (khoảng 8-10 năm) nên giá thành tưới nước rất thấp. 1.2. So với các phương tiện tưới nước khác ở miền núi. So với cọn tre (Hình1): Cọn tre truyền thống phải có đỉnh bánh xe cao hơn độ cao nâng nước nên cọn rất cồng kềnh, cọn lại phải đặt cố định trên mặt đất, nên đến mùa mưa lũ dễ bị nhấn chìm cuốn trôi, hàng năm ph ải tu b ổ hoặc làm lại rất tốn kém. Trong khi đó, bơm xoắn ốc có đ ường kính nh ỏ, nhưng đưa được nước lên cao gấp nhiều lần đường kính bánh xe. Do b ơm được đặt trên phao nổi, luôn nổi theo mặt nước nên không bị m ưa lũ nh ấn chìm, phá hủy. So với các công trình thủy lợi khác : Bơm xoắn ốc có ưu thế là thích hợp với những cánh đồng nhỏ lẻ phân tán của miền núi. Ở đây nếu xây dựng công trình thủy lợi kiểu xây đập cao chặn nước sẽ rất tốn kém, hiệu quả kinh tế thấp và không an toàn khi gặp lũ quét lớn. So với bơm va: Bơm va đòi hỏi dòng chảy rất lớn, do đó việc xây dựng công trình đặt bơm va vừa rất tốn kém để tạo được độ chênh mức nước lớn như thác nước, lại vừa rất ít chỗ suối có được dòng chẩy mạnh đáp ứn ...