Góp phần tìm hiểu mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật

Bài viết góp phần tìm hiểu mối quan hệ giữa hai thái ý xã hội này, qua đó nêu lên sự ảnh hưởng của đạo đức đến pháp luật trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Góp phần tìm hiểu mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luậtDiÔn ®µn th«ng tin KHXH Gãp phÇn t×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt Hoµng ThÞ H¹nh(*) §¹o ®øc vµ Ph¸p luËt lµ hai h×nh th¸i ý thøc x· héi cã thêi ®iÓm ra ®êi, h×nh thøc biÓu hiÖn vµ néi dung ph¶n ¸nh kh¸c nhau, nh−ng chóng cã chøc n¨ng x· héi c¬ b¶n gièng nhau. Bµi viÕt gãp phÇn t×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a hai h×nh th¸i ý thøc x· héi nµy, qua ®ã nªu lªn sù ¶nh h−ëng cña ®¹o ®øc ®Õn ph¸p luËt trong viÖc x©y dùng nhµ n−íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam hiÖn nay. heo M. Rodentan, “®¹o ®øc lµ mét thÓ h×nh thµnh, ph¸t triÓn nh©n c¸ch,t trong nh÷ng h×nh th¸i ý thøc x· héi,mét chÕ ®Þnh x· héi thùc hiÖn chøc n¨ng trë thµnh mét thµnh viªn x· héi.(*)2) Chøc n¨ng nhËn thøc: hÖ thèng c¸c®iÒu chØnh hµnh vi cña con ng−êi trong quan niÖm vÒ thiÖn, ¸c, l−¬ng t©m,mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi” (17, tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô, v.v... lµ nh÷ngtr.156). Nãi c¸ch kh¸c, “ý thøc ®¹o ®øc lµ c«ng cô nhËn thøc cña con ng−êi, gióptoµn bé nh÷ng quan niÖm vÒ thiÖn, ¸c, con ng−êi ph©n biÖt ®óng - sai, thÞ - phi,tèt, xÊu, l−¬ng t©m, tr¸ch nhiÖm, h¹nh thiÖn - ¸c, nh÷ng g× nªn lµm vµ kh«ngphóc, c«ng b»ng… vµ vÒ nh÷ng quy t¾c nªn lµm. Tõ hai chøc n¨ng trªn dÉn ®Õn®¸nh gi¸, ®iÒu chØnh hµnh vi øng xö gi÷a chøc n¨ng thùc tiÔn cña ®¹o ®øc lµ 3)c¸ nh©n víi x· héi, gi÷a c¸ nh©n víi c¸ §iÒu chØnh hµnh vi vµ c¸ch ®èi nh©n xönh©n trong x· héi” (18, tr.590). thÕ cña con ng−êi: ®¹o ®øc b¾t nguån tõ nh÷ng quy t¾c, nh÷ng phong tôc tËp Víi t− c¸ch lµ mét h×nh th¸i ý thøc qu¸n cña céng ®ång x· héi ®· ®−îc bæx· héi, ®¹o ®øc ®ãng vai trß kh«ng nhá sung vµ cñng cè qua qu¸ tr×nh lÞch sö.trong ®êi sèng con ng−êi, cïng mét lóc Nh÷ng quy t¾c vµ phong tôc tËp qu¸nnã thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng: 1) Chøc ®ã nh− nh÷ng “khu«n vµng th−íc ngäc”n¨ng gi¸o dôc: ®¹o ®øc gãp phÇn quan ®iÒu chØnh t− duy vµ hµnh ®éng conträng trong viÖc gióp con ng−êi h×nh ng−êi th«ng qua tÝnh tù gi¸c d−íi ¸p lùcthµnh vµ cñng cè mèi quan hÖ th©n cña søc m¹nh d− luËn x· héi. VÒ chøcthiÖn gi÷a ng−êi vµ ng−êi, gi÷a c¸ nh©n n¨ng ®iÒu chØnh hµnh vi cña ®¹o ®øc,vµ x· héi, gi÷a con ng−êi vµ giíi tù Spirkin viÕt: “Con ng−êi mµ kh«ng cãnhiªn. Nhê ®−îc trang bÞ b»ng mét hÖthèng c¸c quan niÖm ®¹o ®øc, khi gianhËp vµo ®êi sèng x· héi, con ng−êi cã (*) ThS. triÕt häc, §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi.Gãp phÇn t×m hiÓu mèi quan hÖ... 39cèt lâi ®¹o ®øc bªn trong vµ chØ lÖ thuéc nhµ n−íc, mµ cô thÓ lµ c¬ quan hµnhvµo hoµn c¶nh th× sÏ suèt ®êi chßng ph¸p, t− ph¸p. VÒ vÊn ®Ò nµy, Vladimirchµnh nh− con thuyÒn máng manh gi÷a Soloviev trong t¸c phÈm BiÖn chÝnh cñabiÓn c¶ ®Çy sãng giã” (15, tr.90). c¸i thiÖn, triÕt häc ®¹o ®øc ®· viÕt: “Ph¸p luËt ph¶i cã trong x· héi nh÷ng Nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy ®¹o chñ thÓ hay ®¹i diÖn h÷u thùc, ®ñ hïng®øc cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong c−êng ®Ó cho nh÷ng luËt mµ hä banph−¬ng ch©m ®èi nh©n xö thÕ, trong hµnh cã thÓ cã søc m¹nh c−ìng chÕ. C¸iho¹t ®éng vµ giao tiÕp cña ®êi sèng x· thiÕt chÕ ®¹i diÖn Êy cña ph¸p luËt, hayhéi. Tõ thùc tiÔn ®ã, trong lÞch sö triÕt lµ nÒn ph¸p chÕ hiÖu n¨ng Êy gäi lµhäc h×nh thµnh mét chuyªn ngµnh khoa chÝnh quyÒn” (10, tr.265) .häc gäi lµ §¹o ®øc häc (Ethics), mµ c¸c®¹i diÖn tiªu biÓu lµ Aristotle, Epiquire, Lµ s¶n phÈm cña x· héi cã giai cÊp,Rousseau, Kant, Soloviev, Schweitzer, ph¸p luËt cña bÊt kú x· héi nµo còngKrishnamurti, v.v... Lµ mét khoa häc, ®Òu ph¶n ¸nh c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x·§¹o ®øc häc ®· gãp phÇn to lín trong héi, c¸c quan hÖ x· héi ®ang diÔn ra métviÖc biÖn luËn cho nh÷ng hµnh vi con c¸ch tÊt yÕu kh¸ch quan. Do vËy, ph¸png−êi, gióp con ng−êi x¸c ®Þnh ý nghÜa, luËt còng nh− nhµ n−íc, chØ ph¸t sinhph−¬ng ch©m vµ gi¸ trÞ cuéc sèng. VÒ vµ tån t¹i trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ -vÊn ®Ò nµy, Karol Wojtyla (Gi¸o Hoµng x· héi cã giai cÊp. Mçi kiÓu nhµ n−íc cãJohn Paul II) trong t¸c phÈm §¹o ®øc mét hÖ thèng ph¸p luËt ®Æc thï riªnghäc s¬ yÕu viÕt: “B¶n th©n ®¹o ®øc - ®ã cña nã. Trong lÞch sö ®· tõng tån t¹ilµ ®êi sèng con ng−êi, nãi chÝnh x¸c h¬n bèn kiÓu nhµ n−íc, t−¬ng øng lµ bèn hÖnã lµ c¸i lÜnh vùc liªn quan ®Õn ®êi sèng thèng ph¸p luËt: 1) Ph¸p luËt chñ n«; 2)cña con ng−êi. Con ng−êi lµm mét viÖc Ph¸p luËt phong kiÕn; 3) Ph¸p luËt t−g× ®ã - vµ t¹o nªn ®¹o ®øc. Nã t¹o nªn s¶n vµ 4) Ph¸p luËt XHCN. Ph¸p luËt lµ®¹o ®øc c¶ khi nã ¶nh h−ëng ®Õn hµnh hÖ thèng c¸c quy t¾c xö sù, c¸c quyxö cña nh÷ng ng−êi kh¸c” (10, tr.340). ph¹m x· héi mang tÝnh b¾t buéc chung do nhµ n−íc ban hµnh vµ ®−îc ®¶m b¶o Ph¸p luËt lµ mét trong nh÷ng h×nh ...