Hoàn thiện pháp luật tố tụng hình sự góp phần bảo vệ quyền con người trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

Nội dung của bài viết gồm: hoàn thiện các quy định về tổ chức và hoạt động của tòa án trong tố tụng hình sự trên cơ sở xác định tòa án là cơ quan trung tâm của hoạt động tố tụng hình sự bảo vệ quyền con người, xử lý nghiêm chỉnh mọi hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Hoàn thiện các quy định về Viện kiểm sát nhằm tăng cường chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát theo pháp luật tố tụng hình sự hướng chuyển Viện kiểm sát thành Viện công tố...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoàn thiện pháp luật tố tụng hình sự góp phần bảo vệ quyền con người trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa TẠP CHl KHOA HỌC ĐHQGHN, KINH TẾ - LUẬT, T.xxn, số 4, 2006 HOÀN THIỆN PH ÁP LUẬT T ố TỤNG HÌNH s ự GÓP PHAN • • • • b ả o v ệI QUYỂN CON NGƯỜI TRONG GIAI ĐOẠN XÂY DựNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Nguyễn Ngọc Chí n “Nhân quyền là ngôn ngữ chung của TTHS năm 2003 là cơ sở pháp lý quan nhân loại” - Đó lòi của Ông Tổng thư ký trọng để các cơ quan có thẩm quyền liên hợp quốc Boutros Gahali ở Hội nghị phát hiện nhanh chóng, kịp thòi đối với quốc tế về nhân quyền vào tháng 6- 1993 mọi hành vi phạm tội xâm phạm tối các tại Vienna. Câu nói này hàm chứa một quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, khẳng định: “Nhân quyền là một giả trị đồng thời quy định chặt chẽ các thủ tục nhân văn và tiến bộ gắn liền vói lịch sử tô' tụng hạn chế tói mức tối đa sự lợi phát triển của xã hội loài người, trỏ dụng của các cơ quan tiến hành tô tụng, thành tiếng nói cho tự do, bình đẳng và người tiến hành tô' tụng lợi dụng vi công bằng xã hội” [3], là kết quả của quá phạm quyền con người trong quá trình trình đấu tranh bền bỉ của các lực lượng giải quyết vụ án. Mặt khác, Bộ luật tiến bộ trên th ế giới và cũng là thước đo TTHS năm 2003 cũng tạo ra cơ sở pháp mức độ văn minh, tiến bộ ở mỗi quốc gia. lý để công dân bảo vệ quyền mình trước Tôn trọng và bảo vệ quyền con người các cơ quan tiến hành tô tụng và người luôn là mục tiêu mà Đảng và Nhà nước tiến hành tô tụng, nhất là đối vối bị can, ta hưống tới, trong đó chú trọng tới việc bị cáo khi họ phải đối mặt vối lời buộc xây dựng hệ thống pháp luật, tạo ra tội. Cùng với các nỗ lực khác, việc ban thiết chế đủ mạnh để thực thi và bảo vệ hành Bộ luật TTHS năm 2003 đã góp quyền con người. phần làm giảm đáng kể các vụ án oan, sai và nếu có vụ việc oan, sai thì được các Pháp luật tố tụng hình sự (TTHS) có Cơ quan TTHS có thẩm quyền giải quyết vai trò và ý nghĩa tích cực trong việc bảo bồi thường thoả đáng theo tinh thần vệ quyền con người những năm qua, đặc Nghị quyết 388 của Quốc hội. Những biệt từ khi đất nưốc ta thực hiện đổi mới tiến bộ này khẳng định nhân quyền ở toàn diện trên các lĩnh vực của đòi sông Việt Nam ngày càng được cải thiện, cơ kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Bộ chế pháp luật tôn trọng, bảo vệ quyền luật TTHS năm 2003 ra đời đã phản ánh quyền con người đang phát huy trong đời xu hướng đổi mối của hệ thông pháp luật sống thực tế cùng vối sự phát triển kinh bảo vệ quyền con người theo hướng dân tế, xã hội. chủ, công khai, minh bạch góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền (NNPQ) Việt Tuy nhiên, bên cạnh những tiến bộ Nam, xây dựng xã hội dân sự. Bộ luật đă khẳng định thì hiện tượng bỏ lọt tội ° TS., Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội. 23 24 Nguyẻn Ngọc Chí phạm, làm oan người vô tội vẫn còn diễn động của các cơ quan tư pháp phù hợp biến phức tạp, quyền con ngưòi vẫn còn vỏi mục tiêu, dịnh hưống của chiến lược bị xâm phạm, đôi lúc ỏ những trường hợp cải cách tư pháp. Xác định đúng, đủ cá biệt là sự xâm phạm nghiêm trọng, quyền năng và trách nhiệm pháp lý cho gây ra hậu quả vô cùng nặng nề dẫn đế từng cơ quan tiến hành tô' tụng và người sự thiếu tin tưởng của nhân dân vào hệ tiến hành tô tụng, đảm bảo cho các cơ thông pháp luật XHCN. Những hậu quả quan và những người này thực thi tô việc này có nguyên nhân chính là hệ thống bảo vệ quyền con người trong hoạt động pháp luật bảo vệ quyền con người, trong tô tụng. đó có Luật TTHS chưa phù hợp vói tình Để bảo vệ quyền con người, trên cơ sở hình tội phạm và thực tiến đấu tranh định hưống nêu trên, theo chúng tôi cần phòng ngừa tội phạm của các cơ quan, tổ hoàn thiện pháp luật TTHS ở những chức có thẩm quyền cũng như chưa phù bình diện sau đây: hợp vối sự phát triển kinh tế, xã hội và 1. H oàn th iện cá c quy định về điều kiện hội nhập quốc tế của đất nước tổ ch ứ c và h o ạ t động của Tòa trong giai đoạn hiện nay. Nhận định về án tro n g tố tụ n g h ìn h sự trên nguyên nhân này Nghị quyết 48 của Bộ cơ sở xác đ ịnh Tòa án là cơ Chính trị ban hành ngày 24-5-2005 đã quan tru n g tâm củ a h oạt chỉ ra: “Hệ thông pháp luật nước ta vẫn đ ộn g tố tụ n g h ìn h sự bảo vệ chưa đồng bộ, th ...