Hạ thân nhiệt

Khi thời tiết lạnh, cơ thể thường hạ thân nhiệt. Lâu nay chúng ta mới chỉ quan tâm đến vấn đề tăng thân nhiệt (sốt) và các biện pháp dự phòng điều trị tăng thân nhiệt. Tuy nhiên khi thời tiết ngày một lạnh hơn, bạn bắt đầu mất nhiệt nhiều hơn lượng nhiệt cơ thể sản sinh. Giá lạnh kéo dài sẽ dẫn đến việc cơ thể phải sử dụng năng lượng dự trữ. Và hậu quả là bạn bị mất dần thân nhiệt. Thân nhiệt quá thấp sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới não khiến người bệnh...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hạ thân nhiệt Hạ thân nhiệt Khi thời tiết lạnh, cơ thể thường hạ thân nhiệt. Lâu nay chúng ta mới chỉ quan tâm đến vấn đề tăng thân nhiệt (sốt) và cácbiện pháp dự phòng điều trị tăng thân nhiệt. Tuy nhiên khi thời tiết ngày một lạnhhơn, bạn bắt đầu mất nhiệt nhiều hơn lượng nhiệt cơ thể sản sinh. Giá lạnh kéo dàisẽ dẫn đến việc cơ thể phải sử dụng năng lượng dự trữ. Và hậu quả là bạn bị mấtdần thân nhiệt. Thân nhiệt quá thấp sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới não khiếnngười bệnh khó có thể suy nghĩ và di chuyển. Điều này khiến bệnh giảm thânnhiệt trở nên nguy hiểm bởi người bệnh sẽ có thể không biết được điều gì đangdiễn ra xung quanh và không thể làm bất cứ việc gì... Trong phạm vi bài viết nàychỉ đề cập đến hạ thân nhiệt bị động và các hậu quả xấu có thể xảy ra do hạ thânnhiệt Hạ thân nhiệt là gì? Được gọi là hạ thân nhiệt khi nhiệt độ trung tâm dưới 35oC (đo ở trựctràng). Hạ nhiệt độ trung bình khi nhiệt độ từ 35-32oC, nặng 32-28oC, rất nặngkhi nhiệt độ dưới 27oC. Khi nghi ngờ hạ thân nhiệt, nhất thiết rằng các nhiệt kếphải có khả năng đo nhiệt độ trung tâm một cách chính xác. Nhiều nhiệt kế có giớihạn dưới ở mức 35oC. Nhiệt độ đo ở trực tràng là chuẩn, mặc dầu có thể chậm sovới nhiệt độ trung tâm. Lý tưởng là ống nhiệt nên được đưa vào trong trực tràng15cm và không nên đặt trong phân lạnh. Hạ thân nhiệt bất ngờ nguyên phát (primary accidental hypothermia) là dotiếp xúc trực tiếp với lạnh. Hạ thân nhiệt thứ phát (secondary hypothermia) là một biến chứng tự nhiêncủa nhiều rối loạn toàn thân, gồm có nhiễm khuẩn, phẫu thuật tim, bệnh lý rối loạnchuyển hóa (suy giáp, suy tuyến yên), do cơ địa (trẻ nhỏ, người già không thíchnghi được khi thay đổi thời tiết), do ngộ độc: gardenal, rượu, thuốc chống trầmcảm, heroin, ethylen glycol...), do tai nạn: đuối nước, leo núi... Tỷ lệ tử vong củahạ nhiệt thứ phát cao hơn. Biểu hiện của hạ thân nhiệt Da và cơ: Khi thân nhiệt giảm ít: rét run toàn thân, da lạnh, tím. Khi nhiệtđộ dưới 32oC, không còn tình trạng rét run, thay thế bằng tình trạng cứng cơ vàphù dưới da. Thần kinh: u ám, rối loạn định hướng, đôi khi có kích thích vật vã. Dưới28oC dẫn đến hôn mê sâu, ngừng thở kéo dài. Phản xạ gân xương tăng; Đồng tửgiãn, mất phản xạ đồng tử với ánh sáng và phản xạ giác mạc khi thân nhiệt dưới26oC. Hô hấp: rối loạn hô hấp rất thường gặp. Triệu chứng thay đổi nhưngthường gặp giảm thông khí phế nang, thở chậm sâu, có thể gặp phù phổi cấp. Tim mạch: Vẫn giữ được nhịp xoang khi nhiệt độ giảm đến 31oC, sau đónhịp chậm dần đến khi không bắt được khi thân nhiệt < hoặc bằng 30oC. Điện tim: Có thể gặp mọi loạn nhịp, nhịp chậm xoang, nhịp bộ nối, nhịpthất (QRS giãn rộng, có sóng J, ST chênh lên, T đảo ngược ở các chuyển đạo trướctim, QT kéo dài); Khi thân nhiệt dưới 28oC, rung thất trơ với sốc điện. Xử trí Đưa nạn nhân ra khỏi nơi lạnh. Điều trị gồm hai phần chính là sưởi ấm vàđiều trị triệu chứng. Có nhiều biện pháp để làm tăng thân nhiệt, tuy nhiên cần phải làm tăngthân nhiệt từ từ, cho vào phòng có nhiệt độ khoảng 22- 23oC, làm tăng nhiệt độtrung tâm từ từ 0,1-0,7oC/h, được coi là có hiệu quả khi nhiệt độ tăng lên 0,5oC/h.Nếu nhiệt độ trung tâm dưới 30oC thì biện pháp này không hiệu quả. Sưởi ấm từ bên ngoài: như dùng chăn, lò sưởi, túi chườm nóng làm tăngthân nhiệt 4-7oC/h. Không được sưởi nóng bằng cho vào bồn tắm vì gây ra tìnhtrạng bỏng da và gây giãn mạch mạnh, gây tụt huyết áp đột ngột. Nên sưởi ấmthân, đầu, để hở tay và chân với mục đích ưu tiên sưởi ấm các tạng quan trọngtrước như tim, não, thận, gan. Sưởi ấm từ bên trong: cho phép làm tăng nhiệt độ của các tạng quan trọngđặc biệt là tim. Tim hoạt động trở lại sẽ đáp ứng được nhu cầu tuần hoàn tăng lêntrong quá trình làm tăng thân nhiệt. Phương pháp này được dùng cho trường hợprung thất hoặc ngừng tim với dạng vô tâm thu bằng cách tuần hoàn ngoài cơ thểhoặc thận nhân tạo để tăng thân nhiệt lên 15oC/h. Khi không thể thực hiện đượcbiện pháp này, có thể dùng truyền dịch ấm khoảng 39-40oC, sưởi ấm khí thở vào,để nhiệt độ phòng là 40oC, hoặc lọc màng bụng với dịch nóng từ 40-42oC, rửa dạdày bằng nước ấm sau khi đặt nội khí quản, thở máy. Trường hợp nặng vừa tiếnhành ép tim, vừa đặt nội khí quản, đồng thời với tuần hoàn ngoài cơ thể. Chú ý: Thân nhiệt trên 33oC: dùng các biện pháp ủ ấm thông thường là đủ. Từ 28-33oC: chỉ định phương pháp ủ ấm dựa vào nhiệt độ cơ thể, tuổi, thờigian bị nhiễm lạnh. Dưới 28oC: tuần hoàn ngoài cơ thể, thay thế thận hoặc lọc màng bụng. Hai biến chứng thường gặp trong quá trình làm tăng thân nhiệt: Nhịp chậm và suy tim trái cấp không hồi phục dẫn đến ngừng tim ở thì vôtâm thu khi nâng thân nhiệt đến 32-34oC. Rung thất kh ...