Hải dương học Biển Đông ( Lê Đức Tố ) - Chương 4

Tài nguyên thiên nhiên và môi trường biển Việt Nam 4.1. Tài nguyên khoáng sản 4.1.1. Khái quát Vùng biển được đặc trưng bởi cấu trúc địa chất phức tạp và sự đa dạng các kiến trúc kiến tạo. Đặc trưng này đã khống chế quy luật sinh thành và tích luỹ các dạng tài nguyên khoáng sản, trước tiên là dầu khí. Với kết quả tài nguyên khoáng sản theo từng khu vực tự nhiên của Biển Đông là: trũng nước sâu, các khối quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thềm lục địa. Vùng trũng nước sâu (có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hải dương học Biển Đông ( Lê Đức Tố ) - Chương 4 Ch­¬ng 4 Tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr­êng biÓn ViÖt Nam 4.1. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n 4.1.1. Kh¸i qu¸t Vïng biÓn ®­îc ®Æc tr­ng bëi cÊu tróc ®Þa chÊt phøc t¹p vµ sù ®a d¹ng c¸c kiÕn tróc kiÕn t¹o. §Æc tr­ng nµy ®· khèng chÕ quy luËt sinh thµnh vµ tÝch luü c¸c d¹ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n, tr­íc tiªn lµ dÇu khÝ. Víi kÕt qu¶ tµi nguyªn kho¸ng s¶n theo tõng khu vùc tù nhiªn cña BiÓn §«ng lµ: tròng n­íc s©u, c¸c khèi quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr­êng Sa, thÒm lôc ®Þa. Vïng tròng n­íc s©u (cã ®é s©u tõ 3.000 - 4.300m n­íc) n»m gi÷a hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Tr­êng Sa cßn Ýt ®­îc nghiªn cøu. Dùa vµo cÊu tróc líp phñ Kainozoi vµ bÒ dµy trÇm tÝch cã thÓ dù ®o¸n mét khu vùc cã tiÒm n¨ng hy®rocarbon ph©n bè ë phÇn t©y nam cña vïng tròng (h×nh 26, 27). C¸c d¹ng tµi nguyªn kh¸c ch­a ph¸t hiÖn ®­îc. Theo tiÒn ®Ò kiÕn tróc cã thÓ dù ®o¸n vÒ c¸c biÓu hiÖn cña quÆng mangan d¹ng kÕt h¹ch ë ®¸y tròng. TiÒm n¨ng kho¸ng s¶n cña c¸c quÇn ®¶o Tr­êng Sa vµ Hoµng Sa b­íc ®Çu ®­îc ®¸nh gi¸. C¸c tµi liÖu hiÖn cã cho thÊy kh¶ n¨ng tÝch luü dÇu khÝ ®¸ng kÓ trong c¸c bån tròng §Ö tam cña quÇn ®¶o Hoµng Sa. Tr÷ l­îng tiÒm n¨ng cã thÓ ®¹t ®Õn hµng tØ thïng (Barels) dÇu má (1 tÊn = 6,304 barels). Tõ gi÷a thËp kØ 50 cña thÕ kØ nµy ®· ph¸t hiÖn phosphorit- guano (ph©n chim) lµm nguyªn liÖu ph©n bãn trªn c¸c ®¶o Hoµng Sa (Saurin, 1955). KÕt qu¶ kh¶o s¸t cña C«ng ty Kü nghÖ Ph©n bãn ViÖt Nam (1973) cho thÊy cã sù ph©n bè kh¸ réng r·i tµi nguyªn nµy trªn nhiÒu ®¶o, víi tr÷ l­îng tËp trung ®¸ng kÓ ë c¸c ®¶o H÷u NhËt, Quang ¸nh, Hoµng Sa, Quang Hoµ T©y, Quang Hoµ §«ng, Phó L©m, Linh C«n. Dù tÝnh tæng tr÷ l­îng ®¹t ®­îc 6,6 triÖu tÊn, trong ®ã trªn ®¶o H÷u NhËt cã 1,4 triÖu tÊn, §¶o Quang ¸nh 1,2 triÖu tÊn vµ ®¶o Hoµng Sa 1 triÖu tÊn. Mét phÇn lín tr÷ l­îng kÓ trªn ®· bÞ khai th¸c tõ khi Trung Quèc chiÕm ®ãng tr¸i phÐp quÇn ®¶o nµy (1974). 138 Trªn quÇn ®¶o Tr­êng Sa còng ®· bÞ ph¸t hiÖn thÊy dÊu hiÖu cña dÇu khÝ vµ phosphorit-guano. C¨n cø vµo cÊu tróc vµ bÒ dµy trÇm tÝch cña líp phñ Kainozoi ë ®Êy, cã thÓ dù ®o¸n ®­îc mét sè kiÕn tróc cã tiÒm n¨ng chøa dÇu khÝ (h×nh 26, 27). KÕt qu¶ khoan th¨m dß vïng Reed-Bank ®· ph¸t hiÖn ®­îc c¸c biÓu hiÖn chñ yÕu lµ khÝ thiªn nhiªn trong c¸c trÇm tÝch ®¸ v«i ¸m tiªu cã kho¶ng tuæi Oligoxen - §Ö Tø. TiÒm n¨ng tµi nguyªn kho¸ng lín nhÊt biÕt ®­îc hiÖn nay cña BiÓn §«ng tËp trung chñ yÕu trong ph¹m vi c¸c thÒm lôc ®Þa bao quanh thuéc ®Þa phËn cña c¸c n­íc Trung Quèc, ViÖt Nam, Campuchia, Th¸i Lan, Malaysia, Indonesia, Brurney vµ Philippin. Næi bËt lªn hµng ®Çu lµ tr÷ l­îng lín vÒ dÇu má vµ khÝ ®èt, tiÕp ®Õn lµ c¸c lo¹i sa kho¸ng ven biÓn vµ biÓn, ë nhiÒu n¬i ®¹t tr÷ l­îng lín. 4.1.2. Tµi nguyªn dÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn Bøc tranh toµn c¶nh vÒ tiÒm n¨ng dÇu khÝ cña thÒm lôc ®Þa BiÓn §«ng (kÓ c¶ eo biÓn §µi Loan, vÞnh B¾c Bé, vÞnh Th¸i Lan vµ thÒm Sunda) ®­îc tr×nh bµy trªn h×nh 26 (thµnh lËp theo tµi liÖu cña ESCAP, 1987). Vïng vÞnh B¾c Bé cã tiÒm n¨ng tËp trung vµo bÓ S«ng Hång, bÓ Yiangchai, vµ T©y L«i Ch©u (hay L«i Ch©u - B¹ch Long VÜ). KÕt qu¶ khoan kh¶o s¸t trªn ®Þa phËn Trung Quèc ®· ph¸t hiÖn ®­îc biÓu hiÖn dÇu khÝ. Møc tiÒm n¨ng ®­îc xÕp vµo lo¹i cao vÒ dÇu má, khÝ ®èt ®· ®­îc khai th¸c. Trªn thÒm lôc ®Þa §«ng Nam ViÖt Nam tõ l©u ®· biÕt hai bÓ dÇu khÝ Cöu Long vµ Nam C«n S¬n. Nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu th¨m dß cho phÐp kh¼ng ®Þnh tiÒm n¨ng lín cña hai bÓ nµy. Tr÷ l­îng c«ng nghiÖp ®· ®¸nh gi¸ ë tròng Cöu Long (má B¹ch Hæ vµ Rång) lµ ®èi t­îng khai th¸c dÇu má cña n­íc ta trong nhiÒu n¨m tr­íc m¾t. Trªn c¬ së tæng hîp tµi liÖu ®Þa chÊt - ®Þa vËt lý, cã thÓ h×nh dung viÖc ph©n ®Þnh c¸c khu vùc cña thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam thµnh 5 møc vÒ tiÒm n¨ng dÇu khÝ lµ : triÓn väng cao, triÓn väng (trung b×nh), triÓn väng thÊp, ch­a râ triÓn väng vµ kh«ng triÓn väng (Hå §¾c Hoµi, 1990). Thuéc møc triÓn väng cao lµ c¸c ®íi n©ng Rång, B¹ch Hæ, Cöu Long, TrÇn T©n vµ phÇn bao quanh (thuéc bån tròng Cöu Long) vµ c¸c ®íi n©ng Dõa, M·ng CÇu (thuéc bån tròng Nam C«n S¬n). Thuéc møc triÓn 139 väng cã thÓ kÓ ®Õn miÒn vâng Hµ Néi, ®¬n nghiªng ph©n dÞ HuÕ (c¸nh t©y nam cña bån tròng S«ng Hång), phÇn ®«ng b¾c l« 16, 17 víi c¸c cÊu t¹o næi tiÕng lµ Tam §¶o, Bµ §en (bån tròng Cöu Long) vµ c¸c tròng phÝa b¾c cña cÊu t¹o Dõa vµ M·ng CÇu (bån tròng Nam C«n S¬n) vµ ®íi Hoµng Sa. XÕp vµo møc triÓn väng thÊp vµ phÝa t©y cña bån tròng Cöu Long vµ ®¬n nghiªng ph©n dÞ phÝa t©y cña bån tròng Nam C«n S¬n. C¸c cÊu t¹o nh­ ®¬n nghiªng Thanh NghÖ, lâm sôt Qu¶ng Ng·i, Tròng trung t©m cña bÓ S«ng Hång, c¸c ®íi n©ng B¹ch Long VÜ, T©y B¾c Hoµng Sa, Phan Rang vµ Phó Quèc ®­îc xÕp vµo møc ch­a râ triÓn väng. XÕp vµo møc kh«ng triÓn väng lµ c¸c diÖn tÝch cßn l¹i cña thÒm lôc ®Þa. CÇn nhËn xÐt r ...