Hệ giá trị giáo dục nhân cách của dân tộc: Từ truyền thống đến hiện đại (tiếp cận từ minh triết Hồ Chí Minh)

Bài viết trình bày “Giá trị sống bản thân”: Tiêu điểm của nội dung giáo dục trong các nhà trường; Các bộ số năm về giá trị tu dưỡng - hành động có tính truyền thống mà người Việt thường dạy con em thực hiện từ lúc ấu thơ đến tuổi trưởng thành và hành động trong cả cuộc đời; Hồ Chí Minh nêu ra năm tính tốt cho con người Việt Nam của thời đại mới; Tu thân - xử thế - dưỡng sinh; “Tình nghĩa”: Hạt nhân của mọi giá trị sống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hệ giá trị giáo dục nhân cách của dân tộc: Từ truyền thống đến hiện đại (tiếp cận từ minh triết Hồ Chí Minh) ĐẶNG QUỐC BẢO HỆ GIÁ TRỊ GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CỦA DÂN TỘC: TỪ TRUYỀN THỐNG ĐẾN HIỆN ĐẠI (TIẾP CẬN TỪ MINH TRIẾT HỒ CHÍ MINH) ĐẶNG QUỐC BẢO (*)TÓM TẮT Đất nước nào xây dựng và giúp cho thế hệ trẻ thực hiện được hệ giá trị bản thân đúngđắn và hợp thời, đất nước đó sẽ có các giờ học tốt, nhà trường tốt, hệ thống giáo dục và nềngiáo dục tiên tiến không lạc hậu, lạc điệu với thời đại. Từ khoá: hệ giá trị giáo dục, nhân cách của dân tộc.ABSTRACT Which country develops and helps the young generation finish their personal valuesproperly and opportunely, such country will have good classes, schools, education system andadvanced education without being backward and out-of-tune in contemporary time. Keywords: values of education, personality of nation. một nét mới của tư duy (triết lý) giáo dục1. “GIÁ TRỊ SỐNG BẢN THÂN”: TIÊU trong thời kỳ đất nước phát triển với nền kinhĐIỂM CỦA NỘI DUNG GIÁO DỤC TRONGCÁC NHÀ TRƯỜNG tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội Các nhà trường đang sôi nổi dạy kỹ nhập quốc tế. Xin được nối tiếp ý tưởng này:năng sống. Điều này là cần, song việc dạy có thể coi đó là tiêu điểm của mọi điều bànnày cần phải gắn với việc dạy quan điểm luận về triết lý giáo dục.sống. Ai đó có kỹ năng sống khéo léo, thậmchí là tháo vát và hành động sống sành 2. CÁC BỘ SỐ NĂM VỀ GIÁ TRỊ TUđiệu mà quan điểm sống lệch lạc thì rất DƯỠNG - HÀNH ĐỘNG CÓ TÍNH TRUYỀNnguy hiểm. Tuy nhiên có quan điểm sống tốt THỐNG MÀ NGƯỜI VIỆT THƯỜNG DẠYđẹp mà kỹ năng sống luộm thuộm, hành CON EM THỰC HIỆN TỪ LÚC ẤU THƠđộng sống vụng về thì cũng chưa là người ĐẾN TUỔI TRƯỞNG THÀNH VÀ HÀNHvẹn toàn. Kỹ năng sống thành thạo, hành ĐỘNG TRONG CẢ CUỘC ĐỜIđộng sống đúng đắn trên nền tảng quan Tiếp thu tinh hoa Nho giáo, người Việtđiểm sống hướng vào chân thiện mỹ tạo dạy cho con em năm giá trị sống căn cốt.nên phạm trù giá trị sống để mỗi con ngườitu dưỡng - hành động sống có ích cho đời Khiêm - Cung - Tín - Mẫn - Huệsống cộng đồng. Các nhà giáo dục học hiệnđại gọi đó là giá trị bản thân. Họ coi đây là(*) Phó giáo sư, Tiến sĩ, Trung tâm Khoa học Tư duy (CTS). 1TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ GIÁO DỤC Số 03 (07) / 2015 Khiêm tốn, nhường nhịn; Cung kính, lễ cuồng tín mà phải trung tín, không cố chấpphép; Thành tín, ngay thẳng; Cần mẫn, về một tín điều cổ hủ lạc hậu trong cuộcnhanh nhẹn; Huệ ái, bao dung. sống. Bộ năm trên cùng được phát triển với Năm nhân tố then chốt Nhân - Nghĩa -một bộ năm khác có tên Ngũ thường. Lễ - Trí - Tín lại được Nho gia phát triển Nhân - Nghĩa - Lễ - Trí - Tín thành sự tu dưỡng năm cảm giác được gọi là năm cái khởi đầu sau đây:Người Việt nhấn mạnh điều Nhân qua lời - Cảm giác về lòng trắc ẩn thương người làkhuyên: khởi đầu của điều Nhân. Thương người như thể thương thân; Lá lành đùm lá rách; - Cảm giác về sự biết hối hận, xấu hổ là khởi Một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ; đầu của điều Nghĩa. Điều Nghĩa được gắn với Tình tạo nênphạm trù Tình nghĩa, Nghĩa tình và được - Cảm giác về sự biết tôn trọng phục tùngnhắn nhủ: đạo lý, pháp lý, công lý là khởi đầu của điều Lễ. Sống có nghĩa, có tình; Nghĩa tình thuỷ chung son sắt; - Cảm giác về sự biết phân biệt phải trái là khởi đầu của điều Trí. Càng sâu nghĩa bể, càng dài tìnhsông; - Cảm giác về sự biết day dứt, áy náy khi đổi Tình sâu mong trả nghĩa đầy... ý là khởi đầu của điều Tín. Trong tác phẩm Nền giáo dục thế kỷ XXI, những triển vọng Điều Lễ, điều Trí, được cô đọng lại trong của các nước trong vòng cung châu Á - Tháithông điệp: Bình Dương (Viện Khoa học giáo dục Việt Tiên học Lễ, Hậu học Văn Nam xuất bản 1997). Ông Raja Roy Singh Thông điệp này có hàm ý: con người chuyên gia UNESCO có nhắc đến các ýtrước hết phải học lễ giáo (Trên nền tảng tưởng về những Khởi đầu này của NhoNhân - Nghĩa) sau đó học văn (Thi - Thư - Lễ giáo và nhấn mạnh: các nhà trường trong bối- Nhạc...). cảnh hiện nay không thực hiện được ...