HỆ HÔ HẤP

Sự hô hấp là một đặc trưng cơ bản của sinh vật. Ở loài đơn bào sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp giữa tế bào và môi trường sống. Ở động vật cấp cao như động vật có xương sống sự hô hấp gồm hai động tác hít vào và thở ra. Không khí từ bên ngoài vào phổi khi hít vào và ngược lại khi thở ra. Quá trình trao đổi khí giữa không khí và tế bào được thực hiện gián tiếp qua sự trao đổi khí và máu. Do đó hệ hô hấp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HỆ HÔ HẤP Chương 5. Hệ hô hấp 73 H Ệ HÔ HẤPSự hô hấp là một đặc trưng cơ bản của sinh vật.Ở loài đơn bào sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp giữa tế bào và môi trường sống.Ở động vật cấp cao như động vật có xương sống sự hô hấp gồm hai động tác hít vào và thở ra.Không khí từ bên ngoài vào phổi khi hít vào và ngược lại khi thở ra. Quá trình trao đổi khí giữakhông khí và tế bào được thực hiện gián tiếp qua sự trao đổi khí và máu. Do đó hệ hô hấp gồmnhiều bộ phận được hình thành.Hệ hô hấp ở người gồm hệ thống dẫn khí và hệ thống trao đổi khí giữa máu và không khí.Hệ thống dẫn khí gồm có: Mũi, hầu, thanh quản, khí quản và phế quản.Hệ thống trao đổi khí là phổi, chứa các phế nang là nơi trao đổi khí giữa máu và không khí. Hình 12.1. Các phần của hệ hô hấp 1. Mũi 2. Thanh quản 3. Khí quản 4. PhổiChương 5. Hệ hô hấp 74 MŨI Mục tiêu học tập: 1. Mô tả cấu tạo của mũi ngoài và các thành của ổ mũi. 2. Mô tả các xoang cạnh mũi, niêm mạc mũi, mạch thần kinh chi phối mũi.Mũi là phần đầu của hệ hô hấp, có nhiệm vụ chủ yếu là dẫn khí, làm sạch và sưởi ấm không khítrước khi vào phổi, đồng thời là cơ quan khứu giác. Mũi gồm có 3 phần: mũi ngoài, mũi tronghay ổ mũi, các xoang cạnh mũi.I . Mũi ngoàiMũi ngoài lồi lên ở giữa mặt, có dạng hình tháp 3 mặt mà mặt nhỏ nhất là 2 lỗ mũi trước, 2 mặtbên nằm ở 2 bên.- Phía trên là gốc mũi, ở giữa 2 mắt, một gờ dọc tiếp tục từ gốc mũi xuống dưới là sống mũi vàtận cùng là đỉnh mũi.- Sau sống mũi là vách mũi, hai bên là 2 cánh mũi.- Giữa vách mũi và cánh mũi là 2 lỗ mũi trước. Giữa cánh mũi và má là rãnh mũi má.Mũi ngoài được cấu tạo bởi một khung xương sụn, cơ và da, bên trong được lót bởi niêm mạc. Hình 12.2. Khung xương sụn của mũi ngoài 1. Xương mũi. 2. Các sụn mũi.II . Mũi trong hay ổ mũiGồm 2 ổ mũi, nằm ngay dưới nền sọ và trên khẩu cái cứng, hai ổ cách nhau bởi vách mũi, thôngvới bên ngoài qua lỗ mũi trước và thông với hầu ở sau qua lỗ mũi sau. Mỗi ổ mũi có 4 thành:trong, ngoài, trên và dưới. Có nhiều xoang nằm trong các xương lân cận, đổ vào ổ mũi.1. Tiền đ ình m ũiLà phần đầu tiên của ổ mũi, hơi phình ra, tương ứng với phần sụn cánh mũi lớn. Phần lớn tiềnđình mũi được lót bởi da có nhiều lông và tuyến nhầy để cản bụi.Chương 5. Hệ hô hấp 752. Lỗ mũi sauLà nơi thông thương giữa ổ mũi với tỵ hầu. Gồm 2 lỗ, cách nhau bởi vách mũi.3. Thành mũi trongThành mũi trong hay vách mũi có có hai phần:- Phần sụn: ở trước, gồm trụ trong sụn cánh mũi lớn (tạo nên phần màng di động phía dưới củavách mũi) và sụn vách mũi, sụn lá mía mũi.- Phần xương: ở sau, do mảnh thẳng đứng của xương sàng và xương lá mía tạo nên. Hình 12.3. Thành trong của mũi 1. Xoang bướm 2. Xương lá mía 3. Lỗ mũi sau 4. Mảnh thẳng đứng xương sàng 5. Sụn vách mũi 6. Khẩu cái cứng4. Trần ổ mũiTrần của ổ mũi do một phần của các xương: mũi, trán, sàng và thân xương bướm tạo nên.5. Nền ổ mũiNền ổ mũi là khẩu cái cứng, ngăn cách giữa ổ mũi và ổ miệng.6. Thành mũi ngoàiTạo nên bởi xương hàm trên, xương mũi, xương lệ, mảnh thẳng xương khẩu cái, mê đạo sàng vàmỏm chân bướm.Có 3-4 mảnh xương cuốn cong, nhô vào ổ mũi gọi là các xoăn mũi: xoăn mũi dưới, xoăn mũigiữa, xoăn mũi trên và đôi khi có thêm xoăn mũi trên cùng. Các xương xoăn mũi tạo với thànhngoài ổ mũi các ngách mũi tương ứng.7. Niêm mạc mũi- Lót mặt trong ổ mũi, liên tục với niêm mạc các xoang, niêm mạc hầu...- Niêm mạc mũi được chia thành 2 vùng:+ vùng khứu giác, gần trần ổ mũi, niêm mạc có nhiều đầu mút thần kinh khứu giác.Chương 5. Hệ hô hấp 76+ Vùng hô hấp: là phần lớn phía dưới ổ mũi. Niêm mạc có nhiều mạch máu, tuyến niêm mạc vàtổ chức bạch huyết có chức năng sưởi ấm, làm ẩm không khí, lọc bớt bụi và sát trùng không khítrước khi vào phổi. Hình 12.4. Thành ngoài ổ mũi 1. Xoang trán 2. Ngách mũi giữa 3. Ngách mũi dướiIII. Các xoang cạnh mũiGồm có 4 đôi là: xoang hàm trên, xoang trán, xoang sàng và xoang bướm. Bình thường chúngđều rỗng, thoáng và khô ráo, chứa không khí có nhiệm vụ cộng hưởng âm thanh, làm ẩm niêmmạc mũi, sưởi ấm không khí và làm nhẹ khối xương đầu mặt. Hình 12. 5. Các xoang cạnh mũi 1. Xoang trán 2. Mê đạo sàng 3. Xoang bướm 4. Các xoang sàng 5. Xoang hàm trên- Xoang hàm trên: là xoang lớn nhất, nằm trong xương hàm trên, hai bên ổ mũi. Ðổ vào ổ ...