Hệ thống NHTM Việt Nam

Theo luật của các tổ chức tín dụng ngày 12/12/1997 do Quóc hội khóa X thông qua, định nghĩa: NHTM là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan. Luật này còn định nghĩa: Tổ chức tín dụng là loại hình doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật để hoạt động kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngân hàng với nội dung nhận tiền gửi và sử dụng tiền gửi để...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hệ thống NHTM Việt NamHệ thống NHTMViệt NamHệ thống NHTM Việt Nam TS. Lại Tiến Dĩnh HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỦA VIỆT NAM1. Lý thuyết chung về hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM)1.1 Khái niệm: Theo luật của các tổ chức tín dụng ngày 12/12/1997 do Quóc hội khóa X thôngqua, định nghĩa: NHTM là một loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện toàn bộ hoạt độngngân hàng và các hoạt động khác có liên quan. Luật này còn định nghĩa: Tổ chứctín dụng là loại hình doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Luật này vàcác quy định khác của pháp luật để hoạt động kinh doanh tiền tệ, làm dịch vụ ngânhàng với nội dung nhận tiền gửi và sử dụng tiền gửi để cấp tín dụng và cung ứngcác dịch vụ thanh toán. Tuy nhiên, luật tổ chức tín dụng không có định nghĩa hoạt động ngân h àng vìkhái niệm này đã được định nghĩa trong Luật Ngân h àng Nhà nước, cũng do Quốchội khóa X thông qua cùng ngày. Luật Ngân hàng Nhà nước định nghĩa: Hoạtđộng ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dungthường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng, cung ứngdịch vụ thanh toán. Để làm rõ hơn sự khác biệt giữa ngân hàng thương mại và các loại hình tổchức tín dụng phi ngân hàng, cần có sự so sánh để làm rõ nổi bật sự khác biệt này. Ngân hàng thương mại Tổ chức tín dụng phi ngân hàng - Là tổ chức tín dụng - Là tổ chức tín dụng - Được thực hiện toàn bộ hoạt động - Được thực hiện một số hoạt động của ngân hàng của ngân hàng - Là tổ chức nhận tiền gửi - Là tổ chức không nhận tiền gửi - Cung cấp dịch vụ thanh toán - Không cung cấp dịch vụ thanh toán1.2 Chức năng - Chức năng trung gian tài chính: Ngân hàng thương mại đóng vai trò trung gian khi thực hiện các nghiệp vụ bao gồm nghiệp vụ cấp tín dụng, nghiệp vụ thanh toán, nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ, kinh doanh chứng khoán và nhiều nghiệp vụ môi giới khác.SVTH: Hồ Thị Xuân Hiền 1/16Hệ thống NHTM Việt Nam TS. Lại Tiến Dĩnh Tạo tiền (chức năng bút tệ): Chức năng này giúp ngân hàng thương mại - gia tăng khối lượng tiền tệ phục vụ cho nền kinh tế. Chức năng sản xuất: Chức năng này được hiểu là ngân hàng thương mại - có thể huy động và sử dụng các nguồn lực để tạo ra “sản phẩm” và dịch vụ cho nền kinh tế. Tuy nhiên chữ sản xuất ở đây nên hiểu trong dấu ngoặc kép, vì có thể còn nhiều tranh cãi chưa thống nhất.1.3 Vai trò và vị trí của NHTM1.3.1 Vai trò - Tập trung vốn của nền kinh tế Trong nền kinh tế có những chủ thể có d ư tiền và khoản tiền đó chưa được sửdụng một cách triệt để (ví dụ nh ư vẫn còn cất giấu trong nhà chưa được mang ralưu thông) nhưng họ cũng muốn tiền này sinh lời cho mình và họ nghĩ là cho vayvà có những chủ thể cần tiền để hoạt động kinh doanh. Nhưng những chủ thể nàykhông quen biết nhau và cũng có thể không tin tưởng nhau nên tiền vẫn chưa đượclưu thông. NHTM với vai trò trung gian của mình, nhận tiền từ người muốn chovay, trả lãi cho họ và đem số tiền ấy cho người muốn vay vay. Thực hiện được điều này NHTM huy động và tập trung các nguồn vốn nh ànrỗi trong nền kinh tế; mặt khác với số vốn n ày NHTM sẽ đáp ứng được nhu cầuvốn của nền kinh tế để sản xuất kinh doanh. Qua đó nó thúc đẩy nền kinh tế pháttriển. NHTM vừa là người đi vay vừa là người cho vay và với số lãi suất chênhlệch có được nó sẽ duy trì họat động của mình. Vai trò trung gian này trở nên phong phú hơn với việc phát hành thêm cổphiếu, trái phiếu,… NHTM có thể làm trung gian giữa công ty và các nhà đầu tư;chuyển giao mệnh lệnh trên thị trường chứng khoán; đảm nhận việc mua trái phiếucông ty… - Trung gian thanh toán và quản lý các phương tiện thanh toán Có nghĩa là ngân hàng tiến hành nhập tiền vào tài khoản hay chi trả tiền theolệnh của chủ tài khỏan. Khi các khách hàng gởi tiền vào ngân hàng, họ sẽ đượcđảm bảo an toàn trong việc cất giữ tiền và thực hiện thu chi một cách nhanh chóngtiện lợi, nhất là đối với các khỏan thanh tóan có giá trị lớn, ở mọi địa phương mànếu khách hàng tự làm sẽ rất tốn kém khó khăn và không an toàn. Khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng tạo ra những công cụ lưu thông vàđộc quyền quản lý các công cụ đó (sec, giấy chuyển ngân, thẻ thanh toán..) đã tiếtSVTH: Hồ Thị Xuân Hiền 2/16Hệ thống NHTM Việt Nam TS. Lại Tiến Dĩnhkiệm cho xã hội rất nhiều vể chi phí lưu thông, đẩy nhanh tốc độ luân chuyển vốn,thúc đẩy quá trình lưu thông hàng hóa. - Tạo ra tiền ngân hàng trong hệ thống ngân hàng hai cấp Các ngân hàng không còn họat động riêng lẽ mà tạo thành hệ thống, trong đóngân hàng trung ương là cơ quan qu ản lý về tiền tệ, tín dụng là ngân hàng của cácngân hàng. Các ngân hàng còn lại kinh doanh tiền tệ, nhờ họat động trong hệthống các NHTM đã tạo ra bút tệ thay thế cho tiền mặt.1.3.2 Vị trí của NHTM Hoạt động của Ngân hàng thương mại gắn chặt với hoạt động của nền kinh- tế, và liên quan đến quyền lợi của khách hàng gửi tiền, khách hàng nhận và cung cấp dịch vụ,…Vì vậy có sự gắn kết giữa các ngân h àng lại với nhau và ảnh hưởng qua lại lẫn nhau.1.4 Các hoạt động chủ yếu của NHTM - Hoạt động huy động vốn, dưới các hình thức sau đây:  Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác.  Phát hành trái phiếu và các giấy tờ có giá trị.  Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và của các tổ chức tín dụng nước ngoài.  Vay vốn ngắn hạn củ ...