Hiện trạng kỹ thuật nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei boone, 1931) sạch bệnh tại Tuy Phong Bình Thuận và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng bền vững

Bài viết trình bày hiện trạng kỹ thuật nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh và đề xuất một số giải pháp phát triển theo hướng bền vững nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh tại Tuy Phong tỉnh Bình Thuận.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiện trạng kỹ thuật nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei boone, 1931) sạch bệnh tại Tuy Phong Bình Thuận và đề xuất các giải pháp phát triển theo hướng bền vững Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn Soá 4/2012 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC HIỆN TRẠNG KỸ THUẬT NGHỀ SẢN XUẤT GIỐNG TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Litopenaeus vannamei Boone, 1931) SẠCH BỆNH TẠI TUY PHONG BÌNH THUẬN VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THEO HƯỚNG BỀN VỮNG TECHNICAL STATUS OF SEED PRODUCTION OF SPECIFIC PATHOGEN FREE WHITELEG SHRIMP (Litopenaeus vannamei Boone, 1931) IN TUY PHONG DISTRICT, BINH THUAN PROVINCE AND ORIENTAL SOLLUTIONS TOWARDS SUSTAINABLE DEVELOPMENT Nguyễn Văn Khương1, Hoàng Thị Bích Mai2, Trần Văn Dũng3 Ngày nhận bài: 14/02/2012; Ngày phản biện thông qua: 25/9/2012; Ngày duyệt đăng: 15/12/2012 TÓM TẮT Tuy Phong là vùng trọng điểm cung cấp giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh của Bình Thuận nói riêng cũng như cả nước nói chung đáp ứng nhu cầu nuôi tôm thương phẩm tại nhiều địa phương trên toàn quốc. Điều tra hiện trạng kỹ thuật của nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng tại Tuy Phong - Bình Thuận được thực hiện trong năm 2009 và 2010. Trong nghiên cứu này, toàn bộ 186 trại sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh tại huyện Tuy Phong được tiến hành điều tra bằng phương pháp đánh giá nhanh nông thôn (RRA) và phương pháp điều tra qua phiếu (SQ). Kết quả nghiên cứu cho thấy, cơ sở trang thiết bị phục vụ sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh ở Tuy Phong là khá đầy đủ và hiện đại. Nguồn tôm bố mẹ cung cấp cho các trại giống hoàn toàn là nguồn nhập nội từ Singapore, Thái Lan và Mỹ. Ấu trùng mới nở được xử lý bằng vi sinh hay hóa chất, sau đó được ương bằng quy trình lọc sinh học tuần hoàn và quy trình thay nước với chế độ kiểm soát nghiêm ngặt để tạo ra nguồn tôm giống sạch bệnh. Cỡ tôm giống xuất thường ở giai đoạn Postlarvae 8 - 12 với tỷ lệ sống khoảng 34 - 55%. Sản lượng postlarvae hàng năm đạt khoảng 15 - 25 tỷ con, giá bán dao động 28 - 65 đồng/con. Nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng phát triển đã tạo ra những thay đổi tích cực về kinh tế - xã hội cho địa phương. Nghiên cứu cũng đề xuất một số giải pháp liên quan đến kỹ thuật, quy hoạch và chính sách nhằm phát triển bền vững nghề sản xuất giống tôm thẻ chân trắng chất sạch bệnh tại Tuy Phong - Bình Thuận. Từ khóa: Tôm thẻ chân trắng, Tôm giống sạch bệnh, Kỹ thuật ương, Tuy Phong ABSTRACT Tuy Phong is one of the major areas which provide specific pathogen free whiteleg shrimp postlarvae of Binh Thuan province in particular and in the whole country in general satisfying the demands of whiteleg shrimp culture in many regions throughout the country. Investigation into technical status of seed production industry of specific pathogen free (SPF) whiteleg shrimp in Tuy Phong district, Binh Thuan province was carried out between 2009 and 2010. In this study, all of 186 SPF whiteleg shrimp hatcheries in Tuy Phong district were surveyed by Rapid Rural Appraisal (RRA) and Survey Questionnaire (SQ). The result showed that, facilities and conditions for specific pathogen free whiteleg shrimp seed production in the area were fairly adequate and well-equipped. Sources of broodstock supply for the hatcheries were completely imported from Singapore, Thailand and America. Newly hatched larvae were treated by probiotics or chemicals, and then reared by two common methods of open water - system and recirculating aquaculture systems with strictly controlled regime in order to producce specific pathogen free postlarvae. Selling postlarvae were often at the stages of 8 to 12 with survival rates of about 34 - 55%. Total anual postlarvae production were around 20 - 25 billions, with selling prices of about 28 - 65 VND/individual. 1 2 Nguyễn Văn Khương: Lớp Cao học Nuôi trồng Thủy sản 2009 - Trường Đại học Nha Trang TS. Hoàng Thị Bích Mai, 3ThS. Trần Văn Dũng: Khoa Nuôi trồng Thủy sản - Trường Đại học Nha Trang TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG ❖ 131 Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn Soá 4/2012 The development of whiteleg shrimp seed production industry had positively changed the socioeconomic in the locality. The study also put forward a large number of solutions related to techniques, plans and policies in order to develop substainably the whileleg shrimp highly quality seed production industry in Tuy Phong – Binh Thuan. Keywords: Whiteleg shrimp, Specific pathogen free postlarvae, Rearing techniques, Tuy Phong I. ĐẶT VẤN ĐỀ Kể từ khi được di nhập vào nước ta vào năm 2001, nghề nuôi tôm chân trắng đã phát triển mạnh mẽ và chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu [5, 6]. Mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh trong điều kiện Việt Nam thời gian qua, tuy nhiên, vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của nghề nuôi tôm thương phẩm tại nhiều địa phương trên cả nước [6]. Năm 2010, cả nước có 25.000ha nuôi tôm thẻ chân trắng và nhu cầu tôm giống mỗi năm cần khoảng 40 - 50 tỷ con. Thêm vào đó, diện tích chuyển đổi từ vùng nuôi tôm sú kém hiệu quả sang nuôi tôm thẻ chân trắng không ngừng gia tăng (năm 2011, trên 50.000 ha) [8]. Tuy nhiên, hiện nay nguồn cung cấp giống tôm thẻ chân trắng ra thị trường vừa thiếu về số lượng và kém về chất lượng [5]. Trên thực tế, tôm giống sạch bệnh được sản xuất theo đúng quy trình và quy định hiện nay còn quá ít, chỉ chiếm khoảng 10 - 15% so với lượng tôm giống sản xuất trên thị trường. Trong khi nguồn tôm giống nhập lậu, nguồn gốc không rõ ràng, không qua kiểm dịch theo đường tiểu ngạch tràn vào Việt Nam với giá rất rẻ, chỉ bằng 60 - 70% so với giá tôm giống có nguồn gốc từ Hawaii [8]. Chất lượng tôm trôi nổi trên thị trường khó kiểm soát, tôm giống không rõ nguồn gốc đang chiếm thị phần lớn gây rất nhiều khó khăn cho các cơ sở sản xuất tôm giống sạch bệnh. Thực tiễn cho thấy, khó khăn lớn nhất trong sản xuất giống tôm thẻ chân trắng sạch bệnh hiện nay là việc bị phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tôm bố mẹ nhập khẩu với chi ph ...