HIỆN TƯỢNG BỆNH VIÊM MỦ MÀNG PHỔI

Viêm mủ màng phổi là hiện tượng viêm và ứ mủ trong khoang màng phổi. Đây thường là biến chứng của bệnh viêm phổi do vi trùng (chiếm 5 – 10 % ) . Dù viêm phổi do vi khuẩn chủ yếu là do S, pneumoniae nhưng viêm mủ màng phổi ở các nước đang phát triển phần lớn lại là S. aureus . Hầu hết vi khuẩn trong viêm mủ màng phổi sau chấn thương,vết thương xuyên thành ngưc hoặc phẫu thuật lồng ngực cũng là S.aureus .Từ khi có kháng sinh và điều trị viêm phổi bằng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HIỆN TƯỢNG BỆNH VIÊM MỦ MÀNG PHỔI VIÊM MỦ MÀNG PHỔII/ Đại cương Viêm mủ màng phổi là hiện tượng viêm và ứ mủ trong khoang màng phổi. Đâythường là biến chứng của bệnh viêm phổi do vi trùng (chiếm 5 – 10 % ) . Dù viêmphổi do vi khuẩn chủ yếu là do S, pneumoniae nhưng viêm mủ màng phổi ở cácnước đang phát triển phần lớn lại là S. aureus . Hầu hết vi khuẩn trong viêm mủmàng phổi sau chấn thương,vết thương xuyên thành ngưc hoặc phẫu thuật lồngngực cũng là S.aureus .Từ khi có kháng sinh và điều trị viêm phổi bằng khángsinh hiệu quả thì bệnh viêm mủ màng phổi giảm rõ rệt. Năm 1989 tỉ lệ trẻ viêm mủ màng phổi ở Khoa Hô Hấp BV Nhi Đồng 1 là 20%trong tổng số bệnh nhi hô hấp cần nhập viện, bệnh thường xảy ra ở trẻ dưới 6tuổi. Một số bệnh khác như suy tim, bệnh thận, chấn thương, di căn ung thư,phẫuthuật… cũng có gây tràn dịch, tràn máu, hoặc dưỡng trấp tại màng phổi.II/ Đặc điểm giải phẫu và sinh lý màng phổi Màng phổi gồ 2 lá : lá thành và lá tạng , giữa 2 lá là khoang màng phổi . Màngphổi phủ lên mặt trong thành ngực,mặt ngoài phổi, vòm hoành và khoảng trungthất. Màng phổi gồm lớp nội mạc,bên dưới nhiều mạch máu,mạch lympho và sợiđàn hồi. Màng phổi thành được phân bố nhiều thần kinh cảm giác. Áp lực trong khoang màng phổi là - 4 đến - 8cm nước , làm lá thành và lá tạngép sát và trượt lên nhau khi thở. Trong khoang màng phổi có một ít dịch (khoảng 3ml ) ; lượng dịch này thườngcố đinh và là kết quả của sự cân bằng của các áp lực: áp lực thủy tĩnh của và mạchmáu phổi ( 30cm nước ở mạch máu lá thành ; 10cm nước ở mạch máu lá tạng ) vàáp lực keo của máu. Khi mất cân bằng giữa áp lực thủy tĩnh và áp lực keo thì dịnh tích tụ trongkhoang màng phổi là dịch thấm ( suy tim, hội chứng thận hư…); Khi tăng tínhthấm thành mạch, ung thư, viêm , nhất là do nhiễm trùng thì dịch tạo ra là dịch tiết; Khi bị chấn thương ngực hoặc trong phẫu thuật,dịch trong màng phổi có máu(tràn máu màng phổi) ; Ngoài ra khi bị tắc nghẽn,vỡ ống ngực trong chấn thươnghoặc phẫu thuật lồng ngực thì có tràn dịch dưỡng trấp.III/ Đặc điểm giải phẫu bệnhViêm mủ màng phổi diễn ra qua 3 giai đoạn 1/ Giai đoạn viêm: hiện tượng viêm làm màng phổi xung huyết phù nề và xuấttiết, dịch viêm trong giai đoạn này thường trong và loãng 2/ Giai đoạn ứ mủ: dịch viêm bắt đầu hóa mủ, nhiều tế bào bạch cầu , xác tếbào. Sợi fibrin kết trên bề mặt màng phổi. 3/ Giai đoạn dày dính: màng phổi dày lên lá tạng và lá thành dính lại với nhauở nhiều nơi bởi những đám mô sợi dày đặc, bên trong nhiều mao mạch. Nhữngchỗ dày dính phân chia khoang màng phổi thành những hang ổ cách biệt nhau,chứa bên trong đầy mủ đặc.Sự dày dính này ngăn cản phổi dãn nở và làm điều trịnội khoa thất bạiIV/ Lâm sàng và cận lâm sàng -Giai đoạn khởi phát : do viêm mủ màng phổi hầu hết là biến chứng của viê mphổi do vi khuẩn nên vào lúc khởi đầu, triệu chứng của viêm mủ màng phổithường lẫn lộn với các triệu chứng của bệnh nhiễm trùng phổi trước đó. Ngoài ra,viêm mủ nàng phổi còn là biến chứng tiếp theo của áp xe phổi,vết thương ngực,ápxe dưới cơ hoành hoặc áp xe gan vỡ vào màng phổi,thủng thực quản và các phẫuthuật lồng ngực…vì vậy cần tìm các triệu chứng của viêm mủ màng phổi bên cạnhcác nguyên nhân này. Trường hợp thường thấy : trẻ viêm phổi đang được điều trị bẳng kháng sinhnhưng không cải thiện trệu chứng : trẻ vẫn sốt hoặc sốt tăng thêm, mệt nhiều khóthở tăng, đau ngực. Đối với trẻ nhỏ thì ngoài các dấu hiệu trên,còn xuất hiện sớmcác dấu hiệu nhiễm trùng nhiễm độc , trẻ bứt rứt rên rỉ ,bỏ ăn, bỏ bú . Ở trẻ lónhơn thì các dấu hiệu này xuất hiện chậm hơn 4-5 ngày,trẻ sốt cao liên tục, lạnhrun, đau ngực,quấy. -Giai đoạn toàn phát : trẻ vẫn sốt cao liên tục, mệt nhiều vẻ mặt nhiễm trùngnhiễm độc ngày càng rõ, da tái xanh thở nhanh nông, trẻ tím tái, rút lõm lồngngực, chướng bụng, ói. Khi lượng dịch nhiều thì gây chèn ép trung thất và phổibên kia, chức năng hô hấp giảm làm trẻ càng tăng khó thở tím tái. Khám :Khi khám lâm sàng bệnh viêm phổi, bao giờ cũng phải chú ý khám pháthiện hội chứng tràn dịch màng phổi. Nhìn: Bên có tràn dịch lồng ngực phồng, khoảng gian sườn rộng, lồng ngực ítdi động theo nhip thở, thấy trẻ thường nẳm nghiêng về 1 bên vì nghiêng bên phổitràn dịch xuống giường trẻ dễ chịu và ít ho hơn, mỏm tim bị lệch về bên phổi lành. Sờ:rung thanh giảm hoặc mất hoàn toàn Gõ đục khi dịch đã nhiều. Nghe :phế âm giàm hoặc mất,có thẻ nghe được tiếng cọ màng phổi giai đoạnđầu còn ít dịch. Triệu chứng X quang: -Tràn dịch lượng ít : góc sườn hoành mất nhọn.Có thể phát hiện tràn dịch lượngít bằng cách chup trước-sau ,bệnh nhân nẳm nghiêng bên bệnh xuống giường (nhưvậy tia X song song với mặt thoáng của dịch ứ đọng) -Tràn dịch lượng vừa nhưng khoang màng phổi chưa tràn khí : trên phim Xquang có hình ảnh đường cong Damoiseau (bề lõm hướng lên trên và vào trong;Nếu đã có tràn khí phối hợp thì có hình ảnh mức khí dịch. Tràn dịch lượng nhiều :mờ toàn bộ 1 bên phổi, cơ hoành bên bệnh bị đẩy xuốngthấp,trung thất bị đẩy về bên đối diện, khoảng gian sườn dãn rộng. Siêu âm : chẩn đoán được số lượng vị trí, siêu âm giúp hướng dẫn chọc dò vàđặt ống dẫn lưu trường hợp tràn dịch khu trú, siêu âm còn giúp chẩn đoán phânbiệt tràn dịch màng phổi với áp xe phổi,xep phổi hay viêm phổi thùy.Phát hiệnvách xơ dầy dính màng phổi Thử công thức máu:bạch cầu tăng,VS tăng. Chọc dò màng phổi: chọc tại khoảng gian sườn 7 đường nách giữa. Chọc dògiúp chẩn đoán xác định, lấy dịch làm xét nghiệm sinh hóa, vi sinh, tế bào.Xét nghiệm dịch màng phổi Dịch thấm Dịch tiếtProtid dịch màng phổi Dưới 3g/dL Bằng hoặc hơn 3g/dl dịch màng Dưới 0,5 Bằng hoặc hơn 0,5Proteinphổi/Plasma Trên 200 đv/lítLDH ...