Hiệu quả, đóng góp của ngành Công an trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn

Bài viết này áp dụng quy trình quản lý thiên tai khép kín 4 bước của ADB để đánh giá hiện trạng và đóng góp của ngành công an đối với công tác ứng phó với biến đổi khí hậu (ƯPBĐKH), phòng chống thiên tai (PCTT) và tìm kiếm cứu nạn (TKCN) quốc gia. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hiệu quả, đóng góp của ngành Công an trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂNBài báo khoa họcHiệu quả, đóng góp của ngành Công an trong công tác ứng phóvới biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạnNguyễn Văn Khiêm1*, Huỳnh Thị Lan Hương2, Mai Văn Khiêm3, Đỗ Thị Hương4,Nguyễn Ngọc Chung5 1 Văn phòng Bộ Công an; khiemuptbca@gmail.com 2 Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu; huynhlanhuong@gmail.com 3 Trung tâm khí tượng thủy văn quốc gia; maikhiem1977@gmail.com 4 Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu;dohuong@gmail.com 5 Văn phòng Bộ Công an; chung.upt@gmail.com *Tác giả liên hệ: khiemuptbca@gmail.com; Tel: +84–913555223 Ban Biên tập nhận bài: 5/7/2021; Ngày phản biện xong: 9/8/2021; Ngày đăng bài: 25/10/2021 Tóm tắt: Biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại trong thế kỷ 21, đã, đang và sẽ làm thay đổi toàn diện sâu sắc quá trình phát triển và an ninh toàn cầu. BĐKH sẽ làm gia tăng tần suất và cườn độ thiên tai. Trong nhiều năm qua, Chính phủ Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng ghi nhận trong công tác phòng tránh và giảm nhẹ rủi ro thiên tai. Ngành Công an là một trong những bộ/ ngành đóng góp quan trọng trong những nỗ lực của Việt Nam trong công tác phòng chống thiên tai, đặc biệt trong công tác ứng phó với BĐKH. Để có thể nâng cao hiệu quả đóng góp này của ngành Công an, cần thiết phải đánh giá được hiện trạng công tác ứng phó với BĐKH, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của ngành. Trên cơ sở áp dụng quy trình quản lý rủi ro thiên tai khép kín 4 bước: (1) Phòng ngừa, giảm thiểu; (2) Chuẩn bị sẵn sàng; (3) Ứng phó trong và ngay sau thiên tai; (4) Phục hồi và tái thiết, bài báo này trình bày kết quả đánh giá theo 4 nhóm nội dung: (i) Cơ cấu tổ chức; (ii) Xây dựng và lập kế hoạch, (iii) Nguồn lực, và (iv) Trình độ và kỹ năng của lực lượng Công an nhân dân (CAND) tham gia công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Từ khóa: Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng chống thiên tai; Tìm kiếm cứu nạn.1. Mở đầu Quy trình quản lý thiên tai khép kín (Disaster management cycle) là một công cụ quantrọng và được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ [1]. Nhiều tổ chức, các nhàkhoa học sử dụng khái niệm quy trình quản lý thiên tai khép kín là quá trình liên tục, trong đócác chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự lập kế hoạch và giảm thiểu các tác động củathiên tai, phản ứng trong và ngay sau khi thiên tai xảy ra và thực hiện các bước để phục hồisau khi xảy ra thiên tai (điển hình như Trung tâm nghiên cứu phát triển toàn cầu (GDRC) SãoCarlos Brazil [2]). Quy trình quản lý thiên tai khép kín do [3] đề xuất bao gồm sáu giai đoạnkhác nhau: (i) tái thiết, (ii) giảm nhẹ và dự báo, (iii) khả năng sẵn sàng ứng phó, (iv) cảnh báo,(v) cứu trợ và (vi) phục hồi. Quy trình do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) vàTổ chức cứu trợ thiên tai của Liên hợp quốc (UNDRO) đề xuất bao gồm năm giai đoạn.Trong khi đó quy trình kép kín với 3 giai đoạn gồm ứng phó trong thiên tai, phục hồi sauTạp chí Khí tượng Thủy văn 2021, 730, 53-67; doi:10.36335/VNJHM.2021(730).53-67 http://tapchikttv.vn/Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2021, 730, 53-67; doi:10.36335/VNJHM.2021(730).53-67 54thiên tai và giai đoạn chuẩn bị và giảm nhẹ trước thiên tai được đề cập đến trong một số tàiliệu khác [1-2]. Ngoài ra, có nhiều quy trình quản lý thiên tai khép kín khác bao gồm hai giai đoạn làtrước khi xảy ra thiên tai (gồm phòng ngừa, giảm nhẹ và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó) và saukhi xảy ra thiên tai (gồm phục hồi và giảm nhẹ) [4]. Tương tự, [5] nhận định quy trình quản lýthiên tai khép kín là một quá trình liên tục của 2 giai đoạn: Giai đoạn trước thiên tai gồmGiảm nhẹ (giảm thiểu rủi ro và phơi lộ trước thiên tai) và Chuẩn bị sẵn sàng (lập kế hoạch,chuẩn bị sẵn sàng ứng phó và ngăn ngừa hiểm họa); Giai đoạn sau thiên tai gồm Ứng phó(giảm tác động của thiên tai thông qua các nỗ lực ứng phó và tìm kiếm cứu nạn) và phục hồi(thông qua dọn dẹp và tái thiết). Tuy nhiên, quy trình kín quản lý thiên tai bao gồm bốn giai đoạn được xem là phổ biếnhơn cả [6]. Quy trình này được ghi nhận trong nghiên cứu của Alexander vào năm 2002 [2].Quy trình quản lý hiểm họa của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) bao gồm 4 giai đoạn làsự tổng hòa và kết hợp của các hoạt động liên tiếp. ADB nhấn mạnh quan điểm, để có hiệuquả, quản lý thiên tai cần được thực hiện như một hoạt động toàn diện và liên tục, không phảilà một phản ứng định kỳ đối với các tình huống thiên tai riêng lẻ [7]. Cụ thể, quy trình quản lýthiên tai sử dụng cho các chương trình phát triển và các nước thành viên của ADB đượckhuyến cáo áp dụng như Hình 1. Tương tự với quy trình khép kín như ADB và nhiều tổ chứcquốc tế, quốc gia cũng như nhiều nghiên cứu đã đề cập đến ...