Hình thức sở hữu nào có thể kiểm soát hoạt động quản trị lợi nhuận? bằng chứng thực nghiệm từ các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam

Bài viết nghiên cứu mối quan hệ giữa cấu trúc sở hữu và hoạt động quản trị lợi nhuận trong các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam giai đoạn 2010-2019, qua đó trả lời cho câu hỏi “Hình thức sở hữu nào có thể kiểm soát hành vi quản trị lợi nhuận?”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hình thức sở hữu nào có thể kiểm soát hoạt động quản trị lợi nhuận? bằng chứng thực nghiệm từ các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI Soá 03 (224) - 2022 HÌNH THỨC SỞ HỮU NÀO CÓ THỂ KIỂM SOÁT HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ LỢI NHUẬN? BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM TỪ CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM TS. Nguyễn Thị Hoa Hồng* Bài viết nghiên cứu mối quan hệ giữa cấu trúc sở hữu và hoạt động quản trị lợi nhuận trong các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam giai đoạn 2010-2019, qua đó trả lời cho câu hỏi “Hình thức sở hữu nào có thể kiểm soát hành vi quản trị lợi nhuận?”. Kết quả từ mô hình hồi quy cho thấy trong cấu trúc sở hữu thì hình thức sở hữu nhà nước và sở hữu gia đình có tác động cùng chiều với mức độ quản trị lợi nhuận dồn tích, trong khi đó sở hữu nước ngoài và sở hữu tổ chức tác động ngược chiều, giúp kiểm soát cả quản trị lợi nhuận dồn tích và thực tế. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng tìm ra minh chứng chỉ ra rằng các doanh nghiệp có quy mô lớn, tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản cao và được kiểm toán bởi các công ty BIG4 cũng có thể hạn chế hành vi quản trị lợi nhuận. • Từ khóa: cấu trúc sở hữu, quản trị lợi nhuận, sở hữu gia đình, sở hữu nhà nước, sở hữu nước ngoài, sở hữu tổ chức. Ngày nhận bài: 25/01/2022 The paper examines the relationship between Ngày gửi phản biện: 26/01/2022 ownership structure and earnings management Ngày nhận kết quả phản biện: 26/02/2022 in Vietnam listed firms during 2010-2019, thereby Ngày chấp nhận đăng: 28/02/2022 answeringthe question “Which form of ownership can control earnings management?”. The empirical results from the regression model show nhà nước, sở hữu gia đình... Lý thuyết người thatin the ownership structure, state ownership đại diện và thực tiễn cho thấy sự tách biệt giữa and family ownership have a positive impact on quyền sở hữu và quyền kiểm soát dẫn đến sự the degree of accrual earnings management, xung đột trong lợi ích giữa cổ đông và nhà quản whileforeign ownership and institutional ownership lý. Một sự mâu thuẫn về lợi ích sẽ phát sinh chi have the opposite effect, helping to control both accrual and real earnings management. In phí đại diện tiềm năng như các quyết định quản addition, the paper also found evidence pointing lý mà không tối đa hóa được lợi ích của cổ đông. out thatfirms with large size, high return on total Các nhà quản lý có thể quản trị lợi nhuận (hành assets and audited by BIG4 companies can limit vi lựa chọn các chính sách kế toán tác động đến earnings management. lợi nhuận của doanh nghiệp nhằm đạt được một • Keywords: ownership structure, earnings mục tiêu cụ thể) trong báo cáo tài chính để biện management, family ownership, state ownership, hộ cho hành động của mình. Vì vậy, hoạt động foreign ownership, institutional ownership. quản trị lợi nhuận có thể dẫn tới các chi phí đại diện mà các nhà đầu tư không đưa ra được các quyết định tối ưu từ các khoản lợi nhuận công 1. Đặt vấn đề bố. Các nghiên cứu của Al-Fayoumi và cộng sự (2010), Alves (2012), Alzoubi (2016), Piosik Cấu trúc sở hữu là sự phân bổ phần vốn của và Genge (2019)... đã chỉ ra mối quan hệ giữa chủ sở hữu theo tỷ lệ nắm giữ cổ phần của các cấu trúc sở hữu và quản trị lợi nhuận dồn tích bên liên quan (Manna và cộng sự, 2016). Cấu của nhà quản lý như một thước đo quản trị lợi trúc sở hữu bao gồm các thành phần khác nhau nhuận và kiểm soát được hoạt động này. Trong như sở hữu nước ngoài, sở hữu tổ chức, sở hữu khi đó, tại Việt Nam, một số doanh nghiệp vẫn * Trường Đại học Ngoại thương; email: hongth@ftu.edu.vn 30 Taïp chí nghieân cöùu Taøi chính keá toaùn Soá 03 (224) - 2022 NGHIEÂN CÖÙU TRAO ÑOÅI đang áp dụng hành vi quản trị lợi nhuận để đáp trị dễ kiểm soát và giám sát tốt hơn để các quyết ứng những mục đích nhất định của nhà quản lý. định họ đưa ra có hiệu quả hơn. Do đó, sự tham Khoảng thời gian 10 năm từ 2010-2019 là thời gia càng nhiều của các nhà đầu tư tổ chức sẽ gian sau khi Việt Nam gia nhập WTO, sau đó mang lại ảnh hưởng tích cực đến hành vi của tham gia vào các hiệp định thương mại quốc tế, ban lãnh đạo công ty. Điều này là do ban giám đòi hỏi các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam đốc có áp lực phải luôn tạo ra hiệu suất tốt, cũng phải nâng ...