Hình tượng rắn – nhân vật yêu quái trong truyện cổ tích

Bài viết tìm hiểu hình tượng rắn với tư cách là nhân vật yêu tinh, yêu quái – đối thủ của nhân vật chính trong truyện cổ tích Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hình tượng rắn – nhân vật yêu quái trong truyện cổ tíchTAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 6 - Thaùng 6/2011 HÌNH TƯỢNG RẮN – NHÂN VẬT YÊU QUÁI TRONG TRUYỆN CỔ TÍCH TRẦN MINH HƯỜNG (*) HÀ THỊ THANH NGA (**)TÓM TẮT Rắn là con vật tự nhiên đã đi vào đời sống và trở thành một biểu tượng văn hoá củanhân loại. Hình tượng này có rất nhiều biến thể và các ý nghĩa khác nhau. Bài viết tìmhiểu hình tượng rắn với tư cách là nhân vật yêu tinh, yêu quái – đối thủ của nhân vật chínhtrong truyện cổ tích Việt Nam. Tìm hiểu 207 truyện cổ dân gian liên quan đến rắn, bài viếtchỉ ra các đặc điểm và tính chất yêu tinh, yêu quái của hình tượng rắn trong 30 truyện,qua đó thấy được sự vận động của hình tượng rắn từ trong thần thoại đến cổ tích: Trongthần thoại là nhân vật chính, nhân vật trung tâm. Còn trong cổ tích hình tượng rắn là nhânvật phụ, là đối thủ thử thách để nhân vật chính bộc lộ tài năng và phẩm chất của mình.ABSTRACT The snake is a wild animal which has gone into our lives and become a culturalsymbol of humanity. This symbol has varied forms with different connotations. Thisarticle explores snakes as a symbol of demons or sprites – the antagonists of the heroesin Vietnamese fairy stories. When doing research on 207 old stories, the writer showedus the characteristics and nature of demons or sprites through the symbol of snakes in30 typical stories so as to help readers see how the symbol of snakes changes frommyths to fairy stories. In myths, snakes are the main characters, the heroes while infairy tales they are not; they are the antagonists who challenge the main characters toshow their talents and qualities Là một loại động vật trong thế giới tự Theo từ điển Tiếng Việt(2), Yêu quáinhiên nhưng rắn đã sớm trở thành một biểu (d): Quái vật làm hại người, thường dùngtượng văn hoá của nhân loại, vì nó được gắn để ví kẻ độc ác, mất hết tính người; Yêuliền với tục thờ, huyền thoại, tín ngưỡng, lễ tinh: (d): Vật tưởng tượng theo mê tín, hìnhhội, kiến trúc và điêu khắc dân gian(2)… Tính thù kì quái, có nhiều phép thuật và độc ác:chất và ý nghĩa biểu trưng của rắn là vô con yêu tinh ăn thịt người, độc ác như yêucùng phức tạp, thậm chí đối lập nhau: vừa tinh; Yêu ma: (id), ma quỷ, yêu quái;biểu trưng cho nước – lửa, cho sự khởi thường dùng để ví kẻ độc ác, ranh mãnh.nguyên – diệt vong, cho sự khôn ngoan, Dựa vào sự biểu hiện của hình tượng rắntrường sinh – nhục dục, tăm tối và tội lỗi… trong truyện cổ, phần này chúng tôi sẽ xemBài viết này tiếp cận hình tượng rắn với tư xét hình tượng rắn - nhân vật yêu quái, yêucách là nhân vật yêu quái, đối thủ của con tinh với chức năng là lực lượng thần kì gâyngười trong thế giới cổ tích. (*) hại, là đối thủ của nhân vật chính. Trong 207 truyện kể dân gian có liên(*) quan đến hình tượng rắn mà chúng tôi khảo TS, Trường Đại học Đồng Tháp() ThS, Trường Đại học Đồng Tháp sát được(3) có 30 truyện chứa hình tượng 32rắn với tư cách là nhân vật yêu quái, bắt cóc, ăn thịt – là đối thủ mà con người cần tiêu diệt, bao gồm: TT Tên truyện Dân tộc Giới tính Ghi chú 1 Thạch Sanh Kinh Nam 2 Đại vương Hai hay truyện giết thuồng luồng Kinh Nam 3 Tiêu diệt mãng xà Kinh Nam 4 Con thuồng luồng Dao Nam 5 Sự tích hồ nước Làng Treng H’Rê Nam 6 HơMênh chém rắn thần H’Rê Nữ 7 Ao Phật Khơme Nam 8 Con chim khách mầu nhiệm Kinh Nam 9 Chàng đánh cá Y Ang Ê Đê Nam 10 A Xanh Ca Dong Nam 11 Ba chàng dũng sĩ Ba Na Nam 12 Sỉnh Lử cứu con ngọc hoàng H’Mông Nam 13 Ngủ trong bụng mãng xà Kinh Nam 14 Pù Chộng Cha Thái Nam 15 Sự tích cầu Tạ Moong Thái ...