Ho kéo dài - Viêm Phổi Kẽ

Ho kéo dài là tình trạng ho quá 3 tuần. Hơn 90% nguyên nhân của ho kéo dài là do khói thuốc, chảy mũi sau, hen, trào ngược thực quản - dạ dày và viêm phế quản mạn. Ho kéo dài do một nguyên nhân chiếm 1/4 các trường hợp, còn đa số có nhiều nguyên nhân. Ðánh giá ho kéo dài đúng trình tự sẽ giúp hạn chế phải dùng đến các xét nghiệm đắt tiền và phức tạp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ho kéo dài - Viêm Phổi Kẽ Ho kéo dài - Viêm Phổi KẽHo kéo dài là tình trạng ho quá 3 tuần. Hơn 90% nguyên nhân của ho kéo dài là dokhói thuốc, chảy mũi sau, hen, trào ngược thực quản - dạ dày và viêm phế quảnmạn. Ho kéo dài do một nguyên nhân chiếm 1/4 các trường hợp, còn đa số cónhiều nguyên nhân. Ðánh giá ho kéo dài đúng trình tự sẽ giúp hạn chế phải dùngđến các xét nghiệm đắt tiền và phức tạp.Khi khám bệnh nhân ho kéo dài, trước tiên, bác sĩ cần hỏi xem họ có thói quen hútthuốc, nghề nghiệp có tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất, tiền sử dùng các thuốc cótác dụng phụ gây ho, bệnh sử nhạy cảm đường hô hấp sau nhiễm trùng, viêm phếquản mạn cũng như biểu hiện của một số bệnh nội khoa khác. Sau khám, nhữngbệnh nhân chưa được chẩn đoán xác định, sẽ được cho làm thêm các xét nghiệm,được điều trị theo kinh nghiệm với thứ tự ưu tiên:(1) Chảy mũi sau,(2) Suyễn,(3) Trào ngược thực quản - dạ dày.Chỉ cho soi phế quản khi bệnh nhân đã được điều trị như trên nhưng vẫn chưa xácđịnh được nguyên nhân chính xác.ÐỊNH NGHĨA VÀ XUẤT ÐỘHo kéo dài là khái niệm được dùng để chỉ tình trạng ho quá 3 tuần. Ở ngườitrưởng thành không hút thuốc lá, ho kéo dài chiếm khoảng 14-23% và thường làmột trong những nguyên nhân khiến người bệnh đến khám tại các cơ sở y tế.Ở người trưởng thành có hút thuốc lá, ho kéo dài chiếm khoảng 17-24% và tầnsuất mắc bệnh gia tăng tỷ lệ thuận với số điếu thuốc hút trong ngày. Trong tổng sốnhững người hút thuốc lá, có khoảng 25% ng ười hút nửa gói/ngày và 50% ngườihút hơn 2 gói/ngày có bị ho kéo dài. Cần lưu ý bệnh nhân có thể không cho biếtthói quen hút thuốc lá của mình khi đến khám bệnh.NGUYÊN NHÂN CỦA HO KÉO DÀIBảng 1: Các nguyên nhân của ho kéo dài- Các nguyên nhân thường gặpChảy mũi sau. Suyễn. Trào ngược thực quản - dạ dày. Viêm phế quản mạn. Bệnh sử nhạy cảm đường hô hấp sau nhiễm siêu vi. Bệnh sử nhạy các với các thuốc chẹn bê-ta, thuốc ức chế men chuyển (ACEinhibitors, beta blockers).- Các nguyên nhân ít gặp Suy tim.  Ung thư (thực quản hay phế quản).  Viêm phổi kẽ.  Giãn phế quản.  Lao và các viêm phổi mạn (kể cả nấm).  Bệnh phổi di truyền (xơ hóa dạng nang).  Viêm phổi do hít (ở người bị tai biến mạch máu não).  Tăng áp lực trong ngực: phình động mạch chủ ngực, phì đại tuyến ức, hạch  trung thất). Nút ráy tai, dị vật trong ống tai ngoài kích thích các thụ thể ho.  Nhiễm trùng cơ hội trên bệnh nhân suy giảm miễn dịch.  Hạch di căn trung thất.  Dị vật đường thở.  Nghề nghiệp tiếp xúc chất kích thích.  Rối loạn tâm lý. Ho kéo dài có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau ngoài thói quen hút thuốc lá(bảng 1). Một công trình nghiên cứu thực hiện tại các cơ sở khám chữa bệnh hôhấp cho thấy nguyên nhân của ho kéo dài có đến 94% là:(1) Chảy mũi sau,(2) Suyễn,(3) Viêm phế quản mạn,(4) Trào ngược dạ dày - thực quản.Khoảng 82% bệnh nhân ho kéo dài chỉ do 1 nguyên nhân, 18% ho kéo dài do vàinguyên nhân. Ðiều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp giải quyết tốt đến 97% cáctrường hợp ho kéo dài.Chúng tôi sẽ giới thiệu một phác đồ giúp t ìm nguyên nhân và điều trị ho kéo dàinhanh chóng. Tuy nhiên, đối với các trường hợp ho kéo dài có nguyên nhân ngoàiphổi, tác giả E. Philp đề nghị nên điều trị thử trào ngược dạ dày-thực quản bằngOmeprazole trước khi cho làm các xét nghiệm đo pH để chẩn đoán xác định.Càng ngày, cơ chế bệnh sinh của 4 nguyên nhân gây ho kéo dài đã được hiểu rõhơn, và từ đó hình thành nên một số thay đổi trong phác đồ điều trị; thí dụ, trongho kéo dài sau viêm đường hô hấp trên, các xét nghiệm tìm nguyên nhân chỉ thựchiện khi bệnh nhân ho kéo dài hơn 8 tuần.Trong ho kéo dài, chúng tôi cho rằng việc đánh giá tình trạng bệnh và điều trị bệnhcần thường xuyên thực hiện song song với nhau. Tránh dùng các loại thuốc ho giảiquyết triệu chứng và vội vã cho làm các xét nghiệm phức tạp đắt tiền.XỬ TRÍ HO KÉO DÀIBệnh nhân ho kéo dài cần được hỏi kỹ bệnh sử liên quan đến các triệu chứng của 4nguyên nhân thường gây ho kéo dài, cần được khám các vùng thường thể hiện sựliên quan đến phản xạ ho như mũi, vòm họng và phổi.Khám kỹ lưỡng đúng qui trình, tìm các nguyên nhân thường gặp lẫn các nguyênnhân hiếm gặp sẽ hạn chế bớt việc phải làm các xét nghiệm phức tạp và đắt tiền.Ða số các trường hợp khám và hỏi bệnh sử có thể tìm được nguyên nhân của hokéo dài và cho phép bắt đầu điều trị ho theo phác đồ.CÁC TÁC NHÂN ÐỘC CHO PHỔIThuốc láHút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ho kéo dài; khi ngưng hút thuốc, chứngho sẽ giảm hẳn và chấm dứt trong vòng một tháng. Vì thế người bệnh nên tìm mọicách để ngưng hút thuốc.Tiếp xúc các chất kích thích do nghề nghiệpÐối với những người có bệnh sử giảm hoặc hết ho khi n ...