Hoàn thiện chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam

Bài viết Hoàn thiện chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam trình bày các nội dung: Chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam; Thực tiễn thực hiện chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi; Một số hướng hoàn thiện chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoàn thiện chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tố tụng hình sự Việt NamHOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH ĐIỀU TRA THÂN THIỆN ĐỐI VỚI NGƯỜI DƯỚI 18 TUỔI TRONG PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM Trần Văn Hải Nguyễn Ngọc Kiện Tóm tắt: Thủ tục tố tụng thân thiện trong tố tụng hình sự là chính sách được thểhiện trong tất cả các giai đoạn tố tụng nhằm đảm bảo “phù hợp với tâm lý, lứa tuổi, mứcđộ trưởng thành, khả năng nhận thức của người dưới 18 tuổi”1. Để hiểu rõ về chính sáchnày, bài viết sẽ nghiên cứu về đến sự thể hiện và thực hiện chính sách điều tra thân thiệnđối với người dưới 18 tuổi ở giai đoạn điều tra vụ án hình sự, từ đó gợi mở một số hướnghoàn thiện nhằm bảo vệ toàn diện, đầy đủ quyền và lợi ích đối với người dưới 18 tuổi khitham gia vào giai đoạn Từ khóa: Tố tụng hình sự; thủ tục thân thiện; người dưới 18 tuổi; điều tra; vụ ánhình sự 1. Mở đầu Người dưới 18 tuổi là người chưa phát triển đầy đủ về thể chất và tinh thần, lànhững người ở độ tuổi phát triển, đang trong quá trình hoàn thiện về thể chất, tâm sinh lýcũng như nhân cách sống. Do đó, khi họ tham gia vào các quan hệ pháp luật, Nhà nướcluôn có chính sách riêng nhằm đảm bảo những quyền cơ bản phù hợp với lứa tuổi này.Trong quan hệ pháp luật hình sự cũng như pháp luật tố tụng hình sự, chính sách pháp luậtđối với người dưới 18 tuổi luôn được thể hiện một cách rõ nét. Điều này cụ thể hóa thôngqua các quy định của Bộ luật Hình sự2 và Bộ luật Tố tụng hình sự3. Nếu như pháp luậthình sự có chính sách riêng khi xác định trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổithì pháp luật Tố tụng hình sự cũng có những chính sách đặc thù đối với người dưới 18tuổi khi tham gia vào các giai đoạn tố tụng4. Khi thực hiện hoạt động tố tụng, các cơ quantiến hành tố tụng có thể áp dụng các biện pháp ảnh hưởng đến quyền con người, kể cả cácbiện pháp cưỡng chế đối với người phạm tội và những chủ thể tham gia tố tụng khác đểhỗ trợ cho quá trình giải quyết vụ án, thi hành bản án cũng như phòng ngừa tội phạm.Trong các chủ thể là đối tượng bị áp dụng các biện pháp khi thực hiện các hoạt động tốtụng của cơ quan tiến hành tố tụng, người dưới 18 tuổi là nhóm chủ thể được Nhà nướcquan tâm và có chính sách bảo vệ riêng, theo đó phải đảm bảo chính sách “thủ tục tốtụng thân thiện” đối với đối tượng này. Thủ tục tố tụng thân thiện là chính sách được thể TS.GVC Khoa Luật Hình sự, Trường Đại học Luật, Đại học Huế PGS.TS.GVCC, Trưởng khoa Luật Hình sự, Trường Đại học Luật, Đại học Huế1 Khoảng 1, Điều 414 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (Sửa đổi, bổ sung năm 2021)2 Pháp luật hình sự quy định về trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội tại Chương XII, Bộ luậthình sự năm 2015 (Sửa đổi, bổ sung năm 2021)3 Quy định tại Chương XXVIII, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (Sửa đổi, bổ sung năm 2021)4 Các giai đoạn tố tụng hình bao gồm: Khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án được cơ quan tiến hành tố tụngthực hiện theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự. 1hiện trong tất cả các giai đoạn tố tụng nhằm đảm bảo “phù hợp với tâm lý, lứa tuổi, mứcđộ trưởng thành, khả năng nhận thức của người dưới 18 tuổi”5. Để hiểu rõ về chính sáchnày, trong phạm vi nghiên cứu, bài viết sẽ đề cập về đến sự thể hiện và thực hiện chínhsách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi ở giai đoạn điều tra vụ án hình sự, từđó gợi mở một số hướng hoàn thiện nhằm bảo vệ toàn diện, đầy đủ quyền và lợi ích đốivới người dưới 18 tuổi khi tham gia vào giai đoạn điều tra nói riêng và các giai đoạn tốtụng hình sự nói chung. 2. Chính sách điều tra thân thiện đối với người dưới 18 tuổi trong pháp luật tốtụng hình sự Việt Nam Chính sách pháp luật tố tụng hình sự (gọi tắt TTHS) là một loại của chính sách hìnhsự nhằm xác định những phương hướng cơ bản có tính chất chỉ đạo, chiến lược của Nhànước trong hoạt động lập pháp và áp dụng pháp luật TTHS, bảo đảm sự ổn định của hệthống pháp luật TTHS, tăng cường việc bảo vệ các quyền và tự do của con người và củacông dân, cũng như các lợi ích hợp pháp của xã hội và của Nhà nước bằng pháp luậtTTHS (nói riêng), đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động phòng ngừa vàđấu tranh chống tội phạm bằng hệ thống tư pháp hình sự (nói chung)6. Những phươnghướng cơ bản có tính chất chỉ đạo, chiến lược của Nhà nước được thể hiện cụ thể thôngqua các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (gọi tắt BLTTHS), hay nói các khác, cácquy định trong BLTTHS là công cụ truyền tải chính sách của Nhà nước đối với hoạt độngTTHS của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng.Trong mỗi giai đoạn tố tụng khác nhau thì chính sách thể hiện k ...