Hội chứng chuyển hóa ở trẻ vị thành niên TP. Hồ Chí Minh: Phân tích thành tố của các yếu nguy cơ liên quan đến hội chứng chuyển hóa

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu xác định thành phần chủ yếu trong các biến số nguy cơ liên quan đến hội chứng chuyển hóa ở trẻ vị thành niên TPHCM. Nghiên cứu được thực hiện trên 617 trẻ vị thành niên (285 nam và 332 nữ) đang học tại các trường cấp hai tại thành phố Hồ Chí Minh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội chứng chuyển hóa ở trẻ vị thành niên TP. Hồ Chí Minh: Phân tích thành tố của các yếu nguy cơ liên quan đến hội chứng chuyển hóaY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010Nghiên cứu Y họcHỘI CHỨNG CHUYỂN HÓA Ở TRẺ VỊ THÀNH NIÊNTP. HỒ CHÍ MINH: PHÂN TÍCH THÀNH TỐ CỦA CÁC YẾU NGUY CƠ LIÊNQUAN ĐẾN HỘI CHỨNG CHUYỂN HÓATăng Kim Hồng1, Nguyễn Quý2, Nguyễn Phan Nguyên3Nguyễn Ngọc Minh1, Nguyễn Thị Kim Anh4, Hà Huỳnh Kim Yến5TÓM TẮTMục tiêu: Nhằm xác ñịnh thành phần chủ yếu trong các biến số nguy cơ liên quan ñến HCCH ở trẻ vị thànhniên TPHCM.Phương pháp: Một nghiên cứu cắt ngang ñược thực hiện trên 617 trẻ vị thành niên (285 nam và 332 nữ)ñang học tại các trường cấp hai tại thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi tiến hành ño chiều cao, cân nặng, CVVEvà huyết áp và thu thập các chỉ số về mỡ máu và ñường huyết lúc ñói. Phương pháp phân tích thành tố ñược sửdụng ñể tìm ra thành phần chủ yếu trong các biến số nguy cơ của HCCH.Kết quả: Phân tích thành tố chỉ ra 3 nhóm thành tố ñộc lập nhau giải thích tất cả ñược 62,7% cho các biếnquan sát của HCCH. Ba nhóm thành tố ñược xác ñịnh là béo phì (bao gồm CSKCT, CVVE, LDL), tăng huyết áp(bao gồm huyết áp tâm thu và tâm trương) và rối loạn mỡ máu (bao gồm triglyceride, HDL).Kết luận: HCCH ñang trở thành một vấn ñề sức khỏe ñáng ñược lưu ý ở trẻ vị thành niên. Việc phát hiệnsớm HCCH bằng việc sử dụng giá trị ñiểm cắt tối ưu của CVVE và CSKCT là cần thiết ñể theo dõi và ngăn ngừamột cách có hiệu quả việc xảy ra hội chứng này.Từ khóa: hội chứng chuyển hóa, phân tích thành tố, trẻ vị thành niên.ABSTRACTMETABOLIC SYNDROME OF ADOLESCENTS IN HO CHI MINH CITY: FACTOR ANALYSIS OF RISKVARIABLES ASSOCIATED WITH METABOLIC SYNDROMETang Kim Hong, Nguyen Quy, Nguyen Phan Nguyen, Nguyen Ngoc Minh, Nguyen Thi Kim Anh, Ha HuynhKim Yen * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 99 - 104Objective: To identify principal components of risk variables associated with metabolic syndrome (MetS) inadolescents of Ho Chi Minh CityMethods: A cross – sectional study was conducted on 617 adolescents (285 males and 332 females) studyingin secondary schools in HoChiMinh City. Height, weight, WC and blood pressure were measured and fastenblood tests were also collected. Principal component analysis was applied to define the main components of riskvariables associated with MetS.Results: Factor analysis revealed three uncorrelated factors that cumulatively explained 62.7 % of theobserved variables of MetS. The three factors identified were obesity (including BMI, WC, and LDL);hypertension (including systolic and diastolic blood pressure) and dyslipidemia (including Triglyceride, HDL).Conclusion: MetS is becoming a remarkable health problem among adolescents. The early detection usingthe optimal BMI and WC cut-off values is necessary to track and prevent effectively the occurrence of thissyndrome.Key words: Metabolic syndrome, Factor analysis, Adolescents.1ĐH Y khoa Phạm Ngọc ThạchBệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức; 3 Bệnh viện quận Thủ Đức4Bệnh viện Nguyễn Trãi; 5 Bệnh viện Hùng VươngĐịa chỉ liên hệ: TS.BS.Tăng Kim Hồng - 0903350503Email: hongutc@yahoo.com2Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Kỹ Thuật Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch Năm 201099Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010Nghiên cứu Y họcĐẶT VẤN ĐỀTrong những năm gần ñây thuật ngữ Hội chứng chuyển hóa (HCCH) gồm một nhóm các yếu tốnguy cơ bệnh tim mạch như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, bất dung nạp ñường, tăng insulin trongmáu, béo phì(4) ñã trở thành chủ ñề rất ñược chú ý và quan tâm. Một loạt các nghiên cứu ñã chứngminh rằng HCCH là nguy cơ dẫn ñến cũng như làm tăng khả năng mắc bệnh lý tim mạch, ñái tháoñường, thậm chí có thể dẫn ñến tử vong(12). Những nghiên cứu gần ñây ñã chỉ ra rằng HCCH khôngchỉ có ở người lớn mà còn xuất hiện rất sớm ở trẻ em và trẻ vị thành niên(2). Ở các nước ñã phát triển,tỉ lệ mắc HCCH ở trẻ em và trẻ vị thành niên ñã tăng nhanh trong thập kỉ gần ñây(5,6). Còn ở các nướcñang phát triển, các nghiên cứu cũng ñã chỉ ra rằng HCCH là một vấn ñề nổi cộm và ñang báo ñộnghiện nay(11). Ở Việt Nam nói chung và ñặc biệt ở thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, vấn ñề HCCH ởtrẻ vị thành niên vẫn chưa ñược tìm hiểu một cách xác ñáng do ñó việc thực hiện một nghiên cứu khảosát tỉ lệ mắc HCCH ở trẻ vị thành niên tại TPHCM là ñiều cần thiết.Việc ñánh giá mối tương quan trong cơ chế bệnh sinh giữa các yếu tố thành phần của HCCH kháphức tạp và vẫn chưa có ñịnh nghĩa thống nhất về HCCH trên thế giới. Định nghĩa HCCH ở trẻ emhiện nay chủ yếu là dựa vào các tiêu chuẩn HCCH của người lớn ñược hiệu chỉnh. Mặt khác, các ñịnhnghĩa ñược ñưa ra ñã sử dụng nhiều tiêu chuẩn khác nhau ở nhiều nơi trên thế giới(19,14). Trong nhiềuphương pháp thống kê ñã ñược áp dụng ñể tìm ra những tiêu chuẩn quan trọng thực sự trong chẩnñoán HCCH, phương pháp phân tích thành tố (factor analysis) của các yếu tố nguy cơ là một trongnhững phương pháp hiệu quả. Phương pháp này cho phép rút ra ñược những nhóm thành tố chính,ñồng thời cũng cho phép xác ñịnh mỗi nhóm này góp phần giải thích bao nhiêu phần trăm vào kết quảgây nên HCCH. Nhiều nghiên cứu ñã ñược thực hiện tại nhiều nước(1,11,13), riêng tại Việt Nam nóichung và TPHCM nói riêng hiện nay lại chưa có nghiên cứu nào ñề cập ñến vấn ñề này. Nghiên cứunày nhằm xác ñịnh các thành tố quan trọng ñối với HCCH ở trẻ vị thành niên TPHCM.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNghiên cứu cắt ngang ñược thực hiện trên 617 học sinh từ 11 ñến 16 tuổi thuộc 18 trường cấp 2tại thành phố Hồ Chí Minh từ 9/2007 ñến 9/2008. Phương pháp chọn mẫu cụm nhiều giai ñoạn(multi-stage cluster sampling) theo PPS (Probability Proportionate to Size) ñược áp dụng. Số liệu thuthập bao gồm chiều cao, cân nặng, chu vi vòng eo (CVVE) và huyết áp. Ngoài ra, mỗi em học sinhtham gia nghiên cứu ñược lấy một mẫu máu vào buổi sáng sau khi nhịn ăn ≥8 giờ. Các chỉ số vềmỡ/máu và ñường huyết do các kỹ thu ...