Hội họa Việt Nam có nguy cơ mất gốc?

Có thể nói quá nửa người dân Việt Nam hiện nay khi được hỏi có hiểu gì về hội họa Việt Nam không đều trả lời rằng: chẳng hiểu họa sĩ vẽ gì và muốn diễn tả cái gì. Những năm gần đây, triển lãm mở nhiều, galery mở nhiều nhưng người yêu thích tranh thì lại ít. Những bức tranh có giá cao hoặc là khách nước ngoài mua hoặc là người lắm tiền thưởng thức tranh kiểu trọc phú. Trong những ngôi nhà hàng chục tỷ đồng, bên một bộ tràng kỷ gỗ uốn éo cổ điển lại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hội họa Việt Nam có nguy cơ mất gốc? Hội họa Việt Nam có nguy cơ mất gốc?Có thể nói quá nửa người dân Việt Nam hiện nay khi được hỏi có hiểugì về hội họa Việt Nam không đều trả lời rằng: chẳng hiểu họa sĩ vẽ gìvà muốn diễn tả cái gì. Những năm gần đây, triển lãm mở nhiều, galerymở nhiều nhưng người yêu thích tranh thì lại ít. Những bức tranh có giácao hoặc là khách nước ngoài mua hoặc là người lắm tiền thưởng thứctranh kiểu trọc phú. Trong những ngôi nhà hàng chục tỷ đồng, bên mộtbộ tràng kỷ gỗ uốn éo cổ điển lại treo một bức tranh hiện đại thờithượng chẳng ăn nhập chút nào.Đâu là con đường phát triển của hội họa Việt NamNhìn vào mặt bằng chung có thể nhận xét hội họa Việt Nam đang thờikỳ phát triển: các triển lãm cá nhân đều đều ra mắt, các galery mọc lênnhư nấm, các nghệ sĩ xuất ngoại bằng con đường cá nhân hoặc Nhànước nhiều, thị trường buôn bán tranh khá nhộn nhịp… Có điều là triểnlãm tổ chức nhiều nhưng mục đích lại là để họa sĩ xuất hiện và bántranh chứ hiệu quả đối với công chúng rất ít. Dường như giờ đây, đốitượng phục vụ của nghệ thuật hội họa là khách hàng chứ không phảiquần chúng nhân dân. Mà khách hàng ấy là ai? Chủ yếu là người nướcngoài, Việt kiều hoặc những người đi ra nước ngoài. Chính vì thế, hộihọa Việt Nam những năm gần đây dường như mất gốc. Để hội nhập,nhưng mục đích chính là thương mại, người ta bắt đầu vẽ theo nhiềutrường phái mà nhìn tranh, không ai biết tác giả của nó là người nướcnào.Ở giữa - Tranh của Đặng Xuân HòaThiên tài như Picasso hay van Gogh thì cũng phải có bản sắc riêng haynhư xem tranh của Salvado Dalí người ta vẫn biết ông gốc gác Tây BanNha. Nghệ thuật là phải mang bản sắc văn hóa dân tộc, hội họa cũngkhông ngoại lệ. Người họa sĩ có thể hòa nhập vào dòng chảy hội họathế giới, nhưng bao giờ cũng phải có ý thức giữ bản sắc riêng của mình.Chúng ta đã chẳng từng có một danh họa Nguyễn Phan Chánh – ngườiđặt nền móng cho tranh lụa Việt Nam hiện đại, mang phong cách hộihọa tân thời nhưng vẫn không rời xa nguồn mạch văn hóa dân tộc.Tranh của các họa sĩ Việt bây giờ thì sao? Họ cũng vẽ người một mắt,người có mắt nằm trên trán, rồi cả những bức với các nét vẽ nghềungào diễn tả điều gì thì công chúng chịu, chả hiểu nổi.Thế mà lại có những người vỗ tay, nhưng tôi đồ rằng trong số đó có cảnhững người vỗ tay a dua, kiểu như thấy hoàng đế không mặc gì nhưngai cũng khen bộ quần áo hoàng đế mặc đẹp vì không khen thì bị bảo làngu. Căn bệnh a dua đã khiến cho nhiều họa sĩ hoang tưởng. Cũng cómột số họa sĩ bán được tranh theo xu hướng đó, thế là họ lao vào vẽtranh lập thể, tranh trừu tượng, tự huyễn hoặc chính mình và trở thànhnhững “đệ nhất tinh tướng”, cao giọng tuyên ngôn phải vẽ thế mới thờithượng, thậm chí có người còn tự làm giá tranh của mình 10 triệu đôhoặc 10 tỷ đồng… Còn hỏi thì họ lại bảo rằng, vẽ tranh mà phải giảithích là vẽ cái gì thì không còn là hội họa, rằng bảo người khác cảmnhận như mình là điều rất khó, nhưng nếu tranh gây được ấn tượng làtốt rồi.Vì thế, đa số công chúng chán, không còn muốn đi xem các phòngtranh chứ đừng nói đến việc mua tranh. Nói như thế không phải ngườiViệt không chơi tranh, nhưng nó vẫn thuộc thú chơi cao cấp và xa xỉnên chỉ những cơ quan lớn, công ty lớn, khách sạn mua tranh với mụcđích tăng cường quan hệ thương mại, tức là tự làm sang mình để mưucầu việc khác chứ không phải để thưởng thức nghệ thuật. Có thể nói,hiện nay, giới họa sĩ là những người giàu nhất trong giới nghệ thuật.Một khi nét vẽ của họ đã đúng “luồng” thì mỗi bức có giá hàng nghìnUSD, khá hơn có thể 10.000 USD hoặc hơn thế với những bức vẽ khổto. Và không ai không giật mình khi nghe tin bức vẽ của hoạ sĩ này,hoạ sĩ nọ đã từng được đặt giá 100.000 USD nhưng không hiểu đã bánđược chưa.Từ đối tượng khách hàng như thế, đa số họa sĩ hiện nay đã rời bỏ chứcnăng dùng hội họa để phản ánh cuộc sống mà chọn đề tài theo sự yêuthích của khách hàng. Xu hướng khách hàng thích gì vẽ nấy đã thu hẹpphạm vi sáng tạo của nghệ sĩ. Thậm chí có họa sĩ đi marketing trướcnhu cầu của khách hàng rồi mới về “sáng tạo”. Lại có cả họa sĩ tên tuổihẳn hoi, khi thấy loại tranh đó bán chạy đã vẽ hàng loạt như kiểu sảnxuất đồ mỹ nghệ. Đôi khi anh ta cũng giật mình, muốn phá pháchnhưng lại tự nhủ “khéo mà hỏng” nên đành co lại. Yên ổn và thànhcông dẫn người họa sĩ đến chỗ trì trệ. Cũng lại có họa sĩ vẽ kiểucommăng, giá cả đã thỏa thuận, khi đó chẳng còn đâu sự sáng tạo màvẽ theo ý đồ của người bỏ tiền mua.Đánh giá một cách thật nghiêm túc, chục năm trở lại đây, các họa sĩViệt Nam đã tạo ra một không khí tưng bừng và dân chủ trong hội họa.Song có điều ý thức vẽ tranh để bán, nghĩa là coi mục đích thương mạihơn mục đích nghệ thuật đang trở thành ý thức chủ đạo dẫn dắt việcsáng tác của rất nhiều họa sĩ để đến mức những họa sĩ tâm huyết phảithốt lên “tranh Việt Nam thương mại quá mức rồi”. Gooc-ki từng nóimột câu đại ý là: chúng ta viết để làm gì thì sẽ dẫn đến việc viết như thếnào. Đối tượng ...