Hợp tác – giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị nông sản thực phẩm tình huống tại chuỗi cung ứng rau an toàn Đà Nẵng

Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã khẳng định vai trò của hợp tác đối với việc cải thiện hiệu quả của chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm. Hợp tác có thể hỗ trợ phát huy hiệu quả, giảm chi phí, dẫn tới cải thiện giá trị gia tăng của một số mắt xích trong chuỗi. Bài nghiên cứu tập trung vào phân tích chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm, vai trò của hợp tác trong chuỗi nông sản thực phẩm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hợp tác – giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị nông sản thực phẩm tình huống tại chuỗi cung ứng rau an toàn Đà Nẵng HỘI THẢO KHOA HỌC QUẢN TRỊ VÀ KINH DOANH – COMB 2016 HỢP TÁC– GIẢI PHÁP NÂNG CẤP CHUỖI GIÁ TRỊ NÔNG SẢN THỰC PHẨM - TÌNH HUỐNG TẠI CHUỖI CUNG ỨNG RAU AN TOÀN ĐÀ NẴNG COOPERATION - SOLUTION TO IMPROVE VALUE CHAIN OF AGRICULTURAL FOOD - THE CASE IN SUPPLY CHAIN OF SAFE VEGETABES IN DA NANG TS. Lê Thị Minh Hằng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng hang.ltm@due.edu.vnTÓM TẮTNhiều nghiên cứu trên thế giới đã khẳng định vai trò của hợp tác đối với việc cải thiện hiệu quả của chuỗi cung ứng nôngsản thực phẩm. Hợp tác có thể hỗ trợ phát huy hiệu quả, giảm chi phí, dẫn tới cải thiện giá trị gia tăng của một số mắt xíchtrong chuỗi. Bài nghiên cứu tập trung vào phân tích chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm, vai trò của hợp tác trong chuỗinông sản thực phẩm. Một nghiên cứu thực nghiệm đã được thực hiện để mô tả trạng thái của chuỗi cung ứng RAT tại ĐàNẵng, các phương pháp phân tích chuỗi giá trị định tính và định lượng cũng được sử dụng để mô tả chi tiết chuỗi giá trịRAT, nhận diện giá trị gia tăng tại từng mắt xích. Trên cơ sở đó, nghiên cứu đã đề xuất một số phương án phát triển hợptác để hiệu chỉnh cấu trúc chi phí-lợi nhuận trên chuỗi, kích thích các thành viên tích cực tham gia vào phát triển chuỗi RAT.Từ khóa: Chuỗi cung ứng thực phẩm, chuỗi cung ứng RAT, phân tích chuỗi giá trị, hợp tác, nâng cấp chuỗi RATABSTRACTMany researches around the world have confirmed the role of cooperation in improving the efficiency of the supply chain ofagricultural products. Cooperation can help promote efficiency, reduce costs, leading to improve the added value of somelinks in the chain. The paper focuses on the analysis of the supply chain of agricultural products, the role of cooperation inthe agricultural food chain. An experimental study was performed to describe the state of RAT supply chain in Da Nang, themethod of qualitative and qualitative value chain analysis are also used to describe the details of RAT value chain,identifying the added value at each link. On that basis, the research proposes a number of options for developingcooperation to adjust the cost - profit structure in the chain, stimulating members to actively participate in the development ofRAT chain.Keywords: food supply chain, RAT supply chain, value chain analysis, cooperation, improve RAT1. Giới thiệu Với đặc trưng nhỏ và siêu nhỏ của đại bộ phận doanh nghiệp Việt Nam, giải pháp nào để cácdoanh nghiệp có thể cạnh tranh với những tập đoàn nước ngoài, để có thể sống sót trong nền kinh tếtoàn cầu như hiện nay ? Hợp tác với những doanh nghiệp khác, trở thành một mắt xích trong chuỗicung ứng toàn cầu đang là giải pháp hữu hiệu giúp các doanh nghiệp Việt Nam hội nhập sâu rộng vàonền kinh tế thế giới. Từ những năm 90s, hợp tác đã trở thành chủ đề nóng mà nhiều tập đoàn quan tâm (Simchi-Levi,1999). Hợp tác thúc đẩy thành viên trên chuỗi chia sẻ thông tin và nguồn lực để cùng nhau dự báo,hoạch định và thực thi hoạt động kinh doanh (Ramanathan, 2010). Nhiều công trình nghiên cứu trênthế giới đã chứng minh hiệu quả của hợp tác trên chuỗi trong việc giảm chi phí, tăng lợi nhận, tăng độchính xác của dự báo và hoạch định, giảm chi phí tồn kho… (Gavirneni, 1999 ; Aviv, 2007). Nyaga(2010) còn cho rằng việc hợp tác, chia sẻ thông tin giữa các đối tác còn có tác dụng cải thiện cam kếtvà niềm tin của khách hàng. Trong chuỗi cung ứng nông sản nói chung và chuỗi cung ứng thực phẩm nói riêng, hợp tác đóngmột vai trò quan trọng trong việc duy trì một chuỗi cung ứng hiệu quả. Với đặc trưng nhỏ lẻ, phân táncủa sản xuất nông nghiệp, hệ thống sản xuất nông nghiệp truyền thông đang không đáp ứng đượcnhững đòi hỏi của một thị trường tiêu thụ hiện đại (Hu, Chen, Song; 2008). Trước thực trạng này,108 TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNGchúng tôi đã tiến hành phân tích chuỗi giá trị của chuỗi cung ứng rau an toàn RAT tại Đà Nẵng, dựatrên cấu trúc chi phí-giá trị gia tăng của các mắt xích để đề xuất phương án hợp tác, nâng cấp chuỗi giátrị, góp phần phát triển bền vững chuỗi giá trị RAT.2. Cơ sở lý luận2.1. Chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm Về bản chất chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm cũng chứa đựng các đặc trưng cơ bản của mộtchuỗi cung ứng, đó là tập hợp « các bộ phận liên quan trực tiếp hay gián tiếp tới việc đáp ứng nhu cầucủa khách hàng” (Chopra; 2011). Tuy nhiên, do sản phẩm nông nghiệp thường có tuổi thọ ngắn; sựkhác biệt giữa các sản phẩm cao; hệ thống sản xuất mang tính mùa vụ không ổn định; chất lượng vàsản lượng của các hệ thống sản xuất không đồng nhất; quá trình vận chuyển, bảo quản, quản lý chấtlượng mang những đặc trưng riêng đặc thù; và khả năng truy xuất nguồn gốc khó khăn (Van der Vorst,2006) nên chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm có thêm một số đặc trưng khác biệt. Chuỗi cung ứngnông sản thực phẩm chứa đựng toàn bộ các công đoạn để đưa thực phẩm từ trang trại tới bàn ăn như:sản xuất, kiểm tra chất lượng, đóng gói, tồn kho, vận tải, phân phối và marketing (Iakovou, Vlachos,Achillas, & Anastasiadis, 2012). Những công đoạn này được hỗ trợ bởi hoạt động logistic, tài chính,các dịch vụ hỗ trợ. Một chuỗi cung ứng nông sản thực phẩm có 5 dòng chảy: dòng vật chất, dòng tàichính, dòng thông tin, dòng sản xuất và dòng năng lượng (Tsolakis, Keramydas, Toka, Aidonis, &Iakovou, 2014) nhiều hơn so với ba dòng chảy vật chất, thông tin và vốn trong chuỗi thông thường. Ngoài 5 thành phần cơ bản của một chuỗi cung ứng thông thường (nhà cung cấp, nhà sản xuất,nhà phân phối, nhà bán lẻ và khách hàng) thì trên chuỗi nông sản thực phẩm xuất hiện sự tham gia củacác tổ chức nghiên cứu, tổ chức công nghiệp, nông dân/trang trại ...