HUẾ và THƠ

HUẾ và THƠTác giả: Thiên Nhất Phương Vua Thiệu Trị từng sáng tác hai mươi bài thơ mô tả hai mươi cảnh đẹp ở Huế, gọi là “Nhị Thập Thần Kinh Thắng Cảnh”, trong tập “Thiệu Trị Ngự Chế Thi Tập” (Tập thơ do vua Thiệu Trị làm ra). Sau đây là 5 bài thơ tả cảnh Huế, tiêu biểu nhất, trong hai mươi bài thơ nói trên. I. HƯƠNG GIANG HỮU PHIẾM Nhất phái nguyên uyên hộ đế thành Thanh lưu sấn tảo nhạ lương sinh Ba bình xuân thủy lung yên sắc Chu trục thần phong động lỗ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
HUẾ và THƠ HUẾ và THƠ Tác giả: Thiên Nhất PhươngVua Thiệu Trị từng sáng tác hai mươi bài thơ mô tả hai mươi cảnh đẹp ở Huế, gọilà “Nhị Thập Thần Kinh Thắng Cảnh”, trong tập “Thiệu Trị Ngự Chế Thi Tập”(Tập thơ do vua Thiệu Trị làm ra). Sau đây là 5 bài thơ tả cảnh Huế, tiêu biểu nhất,trong hai mươi bài thơ nói trên.I. HƯƠNG GIANG HỮU PHIẾMNhất phái nguyên uyên hộ đế thànhThanh lưu sấn tảo nhạ lương sinhBa bình xuân thủy lung yên sắcChu trục thần phong động lỗ thanhThiên tửu vị can nhu ngạn thọSơn hoa do luyến kết vân anhPhiếm hồi vị yết Thương lang khúcĐông khuyết phương thăng thụy nhật minh.SÔNG HƯƠNG SÁNG DẠO THUYỀNMột dải sông sâu bọc Đế thànhDòng trong hây hẩy gió mai lànhLặng yên sóng khói xuân lồng sắcXao tiếng chèo bơi gió giục nhanhCây bến láng lai đầm móc ướtHoa rừng lưu luyến quyện vân anhThuyền về khúc hát còn dang dởCửa khuyết trời đông đã sáng banh.II. THIÊN MỤ CHUNG THANHCao cương cổ sát trấn điền xuyênNguyệt tướng thường viên tự tại thiênBách bát hồng thanh tiêu bách kếtTam thiên thế giới tỉnh tam duyênTăng hoằng ngọ nhật u minh cảmLiêu lượng dần tiêu đạo vị huyềnPhật tích Thánh công thùy hải vũThiện nhân tăng quả phổ cai diên.TIẾNG CHUÔNG THIÊN MỤTrên bến gò xưa chùa lập raBên trời tự tại mãi Gương NgaTiếng ngân trăm tám tan trăm oánThế giới ba ngàn giải nợ baChuông động giữa trưa miền tối ámKinh gieo canh sớm đạo tăng giaTruyền công Phật Thánh tràn non nướcNhân quả ươm lành khắp chốn xaIII. TỊNH HỒ HẠ HỨNGTrừng luyện hàm không nhất vọng xaThiềm nha ảnh thủy trám tinh hàLâu đài hoa thụ trường sinh cảnhThiên địa sơn hà tứ hải giaVũ phiến mạn giao thi hóa nhậtThuấn cầm uyển nhĩ nhập thi caY nhiên nhân trí tình vô hạnĐồng lạc giao phu thảo vật gia.HỨNG HÈ HỒ TỊNHHồ nước mênh mông lướt mắt quaThềm hiên in bóng loáng ngân hàCây hoa lầu gác lâu dài cảnhTrời đất non sông bốn bể nhàQuạt Vũ chẳng dùng che bóng nhậtKhúc Nam chừng lắng lẫn thi caNẩy sinh nhân trí tình lai lángCây cỏ cùng thêm vui với ta.IV. THUẬN HẢI QUI PHÀMHải bất dương ba tịch chiếu quangViên thành kiệt các thiếu trùng dươngTịch phiêu hảo tiếp tranh hoa điệpChu sử hân khan trạch mộc sươngCẩm lãm phi hồng phao hán biểuNha tường tỷ tiết trục thương langKhấu huyền khoản khoản thanh thanh khởiGiai thị thời điều kỷ thắng chương.BUỒM VỀ BIỂN THUẬNRực ánh trời chiều sóng lặng yênTròn xây gác lớn biển xa nhìnThuyền giong mừng đón giành hoa bướmGhe chạy vui trông đỗ nhánh chimĐuổi ngọn sóng xanh buồm sát cộtGiăng khơi vòng mống sợi neo lênNhịp đàn thánh thót từng âm hưởngLừng lẫy thời danh khúc điệu tiên.V. BÌNH LÃNH ĐĂNG CAONguy nga bảo chướng đế thành namGiai tiết đề cao ức thắng đàmDịch liễn quang lâm tư sáng thủyVũ trường tiên suất hiệu hô tamThừa ân vũ trụ thiên niên tạiTúng lãm càn khôn vạn cảnh hàmBách nhị sơn hà tăng tráng cốVân khai thụy khí ái tình lam.ĐỈNH NGỰ LÊN CAOThành nam một ngọn đẹp vô ngầnNhớ tiết trùng dương chuyện đặt vầnLên viếng chuyến đầu xe một buổiDân hô rượu múa tiếng ba lầnĐất trời muôn cảnh thu đầy mắtVũ trụ ngàn năm hưởng được ânSông núi hai phần trăm vững giữMây bừng khí vượng quyện non xuân.Thiên Nhất Phương dịchCHÚ THÍCH:Bài I.-- Vân anh: chất khoáng trắng ánh sáng thấu qua được tựa như pha lê.- Đông khuyết: cửa khuyết (hoặc cung khuyết) ở phía đông, nơi vua ngự để cácquan đến chầu.Bài II. - Nguyệt tướng: chỉ mặt Phật tròn như mặt trăng.- Tự tại: vẻ thỏa thích.- Bách bát: Các chùa sớm chiều thường đánh 108 tiếng chuông, để tiêu 108 điềuphiền não.- Tam duyên: Ba cái duyên trong thuyết 12 nhân duyên của nhà Phật mà yếu tốchính là: Ta, Người, Sinh vật.Bài III. – Vũ phiến: quạt lông. Cũng có nghĩa l à quạt của vua Vũ, đời nhà Hạ(Trung Hoa), người có tài trị thủy.- Thuấn cầm: đàn của vua Thuấn (thời cổ đại Trung Hoa) dùng gảy khúc Namphong (gió mát).- Nhân trí: chữ trong sách Luận ngữ: nhân giả nhạo sơn, trí giả nhạo thủy: ngườicó nhân ưa núi, người có trí ưa nước.Bài V. Giai tiết đề cao: làm thơ để vịnh nhân tiết- Trùng dương (mồng 9 tháng 9). Tiết nầy, người ta thường lên núi thưởng cúc nởhoa và ngâm vịnh.- Tư sáng thủy: (nay lần đầu): xe vua lên núi lần đầu.- Hiệu hô tam: (hô ba lần): khi vua đến quan quân hô vạn tuế ba lần.- Bách nhị sơn hà: (Sông núi hai phần trăm): Lấy điển tích nước Tần có địa thếhiểm yếu, với hai vạn người có thể chống lại trăm vạn địch quân ...