IFRS – Công cụ khơi thông dòng vốn FDI toàn cầu: Những thách thức và một số lưu ý khi áp dụng tại Việt Nam

Bài viết "IFRS – Công cụ khơi thông dòng vốn FDI toàn cầu: Những thách thức và một số lưu ý khi áp dụng tại Việt Nam" tổng hợp lại một số lợi ích và hạn chế, thách thức trong việc áp dụng IFRS đã được chỉ ra bởi các nghiên cứu trước đây. Từ đó, bài viết xác định những vấn đề cần lưu ý trong quá trình áp dụng IFRS tại Việt Nam nhằm gợi ý giải pháp đẩy mạnh quá trình áp dụng này. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
IFRS – Công cụ khơi thông dòng vốn FDI toàn cầu: Những thách thức và một số lưu ý khi áp dụng tại Việt Nam IFRS – CÔNG CỤ KHƠI THÔNG DÒNG VỐN FDI TOÀN CẦU: NHỮNG THÁCH THỨC VÀ MỘT SỐ LƯU Ý KHI ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM TS. Nguyễn Minh Thành1 TS. Lâm Thị Thanh Huyền2 TS. Tạ Đình Hòa3Tóm tắt Việc áp dụng IFRS đã được nhiều nghiên cứu chứng minh là có thể đem lại nhiềulợi ích, trong đó lợi ích cốt lõi là thúc đẩy lưu chuyển vốn đầu tư toàn cầu thông qua cáckênh đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, thực tế triển khai áp dụng IFRS tạicác quốc gia cũng có không ít những hạn chế, thách thức. Bài viết này tổng hợp lại mộtsố lợi ích và hạn chế, thách thức trong việc áp dụng IFRS đã được chỉ ra bởi các nghiêncứu trước đây. Từ đó, bài viết xác định những vấn đề cần lưu ý trong quá trình áp dụngIFRS tại Việt Nam nhằm gợi ý giải pháp đẩy mạnh quá trình áp dụng này.Từ khóa: áp dụng IFRS, Việt Nam, thách thức1. Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) – công cụ khơi thông dòng vốn đầutư trực tiếp (FDI) toàn cầu Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) là các quy tắc kế toán phổ biến, xácđịnh cách thức doanh nghiệp trình bày và báo cáo các giao dịch kinh tế. IFRS cũng baogồm các quy định về thông tin phải được bao gồm hoặc công bố trên báo cáo tài chính.IFRS là một bộ tiêu chuẩn thống nhất đã giúp giải quyết nhiều vấn đề trên phạm vi toàncầu, đặc biệt là giúp khơi thông dòng vốn đầu tư trực tiếp (FDI) giữa các quốc gia. Nghiên cứu của Irvine & Lucas (2006) đã tổng hợp nhiều kết quả nghiên cứu chothấy việc áp dụng IFRS làm gia tăng tỷ lệ đầu tư trực tiếp nước ngoài trên toàn cầu. Sựxuất hiện của IFRS trên toàn cầu có thể giúp các công ty dễ dàng đầu tư vào các công tykhác hơn khi có cơ hội. Các nghiên cứu trong lĩnh vực FDI chỉ ra rằng sự xuất hiện củanhiều hệ thống chuẩn mực kế toán tạo ra sự không chắc chắn (uncertainty) trong các giaodịch tiền tệ mà sự không chắc chắn này tồn tại trong rất nhiều chuẩn mực khác nhau. Đâycũng có thể tạo ra những hiểu biết không đầy đủ về dòng tiền dự kiến trong tương lai. Khi áp dụng IFRS, ranh giới, định kiến về việc phân biệt giữa công ty trong nước vàcông ty quốc tế sẽ giảm bớt hoặc không còn. Các thông tin tài chính sẽ trở nên quen thuộchơn và chắc chắn hơn, dẫn tới thúc đẩy quy trình ra quyết định đầu tư của các nhà đầu tư.1 Khoa Kế toán, Học viện Tài chính Email: nguyenminhthanh@hvtc.edu.vn Điện thoại: 0912.6913152 Khoa Tài chính Doanh nghiệp, Học viện Tài chính3 Khoa Ngoại ngữ, Học viện Tài chính 173 Ngoài ra, áp dụng IFRS cũng đã được nhiều nghiên cứu trước đây chỉ ra có thểmang lại nhiều lợi ích khác. Thứ nhất, IFRS thiết lập một hệ thống duy nhất về chuẩnmực kế toán trên toàn cầu. Việc áp dụng IFRS sẽ giúp cho kế toán tại các quốc gia đượcthống nhất với nhau (World Bank, 2017; FSB, 2015; G20, 2012). Thứ hai, IFRS giảmthời gian, chi phí cho việc lập BCTC. Việc áp dụng IFRS cho phép các doanh nghiệp cắt giảm thời gian và chi phí trongviệc lập báo cáo tài chính (Merve, U., & Başak, 2014) bởi những công việc liên quan tới“chuyển đổi báo cáo tài chính” sẽ không còn. Đặc biệt là với các công ty đa quốc gia, côngty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài khi vừa phải lập báo cáo tài chính theo yêu cầu củanước sở tại cũng như theo yêu cầu của mẫu quốc. Khi IFRS được áp dụng rộng rãi, ngườiđại diện/công ty con (agencies) tại các nước sở tại chỉ cần lập một hệ thống báo cáo tàichính duy nhất, qua đó làm giảm thời gian và chi phí cho việc lập báo cáo tài chính. Ngoài ra, IFRS còn giúp việc giám sát và kiểm soát các công ty con, người đại diệnở nước ngoài được dễ dàng hơn. Nếu các quốc gia có hệ thống kế toán riêng thì người đạidiện (agencies) và cũng như các công ty con ở nước ngoài phải cùng lúc lập các BCTCtheo quy định của IFRS và theo yêu cầu của hệ thống kế toán riêng của quốc gia đó. Điềunày làm gia tăng rủi ro với những sai lệch về thông tin giữa 2 hệ thống cũng như các yêucầu về kiểm toán có thể phát sinh thêm. Vì vậy, việc áp dụng một hệ thống chuẩn mực kếtoán thống nhất trên toàn cầu sẽ giúp cho không còn rủi ro về những sai lệch của thông tinkế toán phát sinh do được lập dựa trên nhiều hệ thống chuẩn mực khác nhau. Qua đó, việcgiám sát sẽ được nâng cao (John, 2018). Lợi ích thứ tư mà IFRS có thể đem lại, đó là IFRStạo tính linh hoạt hơn cho thực hành kế toán tại các doanh nghiệp. IFRS sử dụng một hệthống dựa trên các nguyên tắc thay vì một hệ thống dựa trên một triết lý tuân theo các quytắc cụ thể. Điều này có nghĩa rằng mục tiêu của mỗi chuẩn mực trong hệ thống IFRS làhướng tới giá trị có tính phù hợp (reasonable valuation), và do đó có rất nhiều cách thức đểđạt được các sản phẩm đầu ra (nhiều các thức để lập BCTC) (OLADEJI & AGBESANYA,2019). Việc này cho phép các doanh nghiệp được tự do áp dụng hệ thống chuẩn mực toàncầu cho phù hợp với từng tình huống cụ thể, điều này thậm chí sẽ tạo ra các báo cáo tàichính hữu dụng và dễ đọc hơn rất nhiều. Thứ năm, việc áp dụng IFRS có thể tạo ra khả năng sinh lời cao hơn cho các chủsở hữu doanh nghiệp. Có trên 70% các công ty được nghiên cứu trong giai đoạn 2004 -2006 tại Mỹ có ROE cao hơn khi áp dụng IFRS so với khi áp dụng hệ thống chuẩn mựckế toán của Mỹ (GAAP). Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác lại chỉ ra mức độ tuân thủIFRS tại doanh nghiệp không có quan hệ có ý nghĩa thống kê đối với các chỉ tiêu ROE,ROA, ROS của doanh nghiệp (Ferrer & Ferrer, 2011). Mặc dù kết quả nghiên cứu chưa174thực sự thống nhất nhưng thực tế cho thấy áp dụng IFRS có khả năng đem lại lợi ích tổngthể cho tăng trưởng kinh tế nhờ sự gia tăng giá cổ p ...