KỂ CHUYỂN BÉ NGHE – SỬ TÍCH ÔNG TÁO

Ngày 23 tháng chạp hằng năm Âm lịch, người ta quen lệ tiễn ông Táo về trời. Người miền Bắc gọi là Chạp ông Công, người miền Nam gọi cách cụ thể hơn là ngày đưa ông Táo về Trời.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KỂ CHUYỂN BÉ NGHE – SỬ TÍCH ÔNG TÁOKỂ CHUYỂN BÉ NGHE – SỬ TÍCH ÔNG TÁONgày 23 tháng chạp hằng năm Âm lịch, người ta quen lệ tiễn ông Táo vềtrời. Người miền Bắc gọi là Chạp ông Công, người miền Nam gọi cách cụthể hơn là ngày đưa ông Táo về Trời.Việc tin thờ Táo quân chắc hẳn rất xa xưa, nhưng không vượt trướcthời kỳ con người còn sống theo lối du mục, sớm nhất cũng chỉ từ giaiđoạn biết định cư trồng lúa, làm rẫy... nghĩa là biết nấu nướng, làm chínthức ăn. Các loại phương tiện để kê nấu (sau này là cà ràng, hỏa lò)được xem là một sự hóa thân của thần bếp.Tích ông TáoHọc phái Lão Tử cho rằng có một vị thiên thần coi việc thiện ác của từnggia đình và mỗi năm một lần về tâu sự với Ngọc Hoàng. Người Việt Namquan niệm về ông táo khác với người Trung Hoa, tích kể rằng:Ngày xưa có hai vợ chồng nhà nọ rất nghèo khổ. Chồng tên là TrọngCao, vợ là Thị Nhi. Họ lấy nhau đã lâu mà không có con, cho nên thườngbuồn phiền cãi lẫy với nhau.Một hôm Trọng Cao quá tức giận mà đánh vợ. Tức mình, Thị Nhi bỏ nhàra đi, rồi gặp một chàng trai là Phạm Lang, anh này đã dùng lời ngonngọt và khéo léo quyến rũ được Thị Nhi. Hai người ăn ở với nhau thànhvợ chồng.Khi Trọng Cao hết giận, thấy vợ bỏ đi mất, liền đi tìm kiếm khắp nơi,nhưng không thấy tăm hơi, buồn rầu bỏ công ăn chuyện làm, ra đi làmngười hành khất để đi tìm vợ.Một hôm, Trọng Cao đến một nhà khá giả xin ăn, bà chủ nhà đem cơmra cho. Thì ra đó là Thị Nhi. Hai người nhận ra nhau, tình xưa nghĩa cũdễ nào quên. Thị Nhi hối hận vì đã lấy Phạm Lang. họ đang hàn huyênthì bất ngờ người chồng mới là Phạm Lang từ ngoài đồng đi làm về, ThịNhi mới nói Trọng cao vào ẩn trong đống rơm. Phạm Lang về nhà để cốtlấy tro bón ruộng, nên đốt đống rơm lấy tro. Trọng Cao đang say ngủtrong đống rơm vì đường xa mỏi mệt ấy bị chết cháy, người vợ cũ là ThịNhi, thấy vậy cũng lao vào lửa chết theo. Phạm lang thấy vợ chết cũnglao mình vào đống rơm đang cháy ấy mà chết.Cũng có tích khác: sau khi Thị Nhi lấy Phạm Lang, một hôm trong nhàcúng đốt mã ngoài sân, có một hành khất vào ăn xin. Thị Nhi nhận rangười chồng cũ của mình, động lòng thương đem gạo ra cho. Bị PhạmLang nghi ngờ, Thị Nhi lấy làm xấu hổ đâm đầu vào đống lửa đang đốtmã mà tự tử. Trọng Cao cảm tình ân nghĩa cũng lao vào lửa mà chếttheo, Phạm lang vì mối tình thương vợ, cũng nhảy vào cùng chết.Thượng đế thấy ba người có nghĩa mới phong cho làm Táo Quân, vàphân chia mỗi người một việc:Phạm Lang là Thổ Công trông lo việc bếp.Trọng Cao là Thổ Địa trông nom việc nhà.Thị Nhi là Thổ Kỳ trong nom việc chợ búa.Ý nghĩa của tích truyệnVượt qua cái lý để đạt tới cái tình: Người Việt xưa không bao giờ có thểchấp nhận việc đa phu, một bà hai ông. Người ta thường chỉ trích Thếgian một vợ một chồng, không như vua bếp hai ông một bà. Như vậy,điều mà tích truyện nhắc tới, đó không phải là cái lý, nhưng là cái tìnhnghĩa phu thê, sống chết cùng nhau.Liên hệ đến gia đình: Quan niệm táo quân là vị thần thứ nhất, quantrọng hàng đầu trong gia đình, nhiều địa phương có tục lệ, người congái khi mới về nhà chồng, phải làm lễ ở bếp, hay ở bàn thờ Thổ Công,để xin phù trợ về sau trong công việc bếp núc, tề gia, nội trợ, quánxuyến gia đình. Tục ngữ phương Tây có câu: bàn tay đưa nôi là bàn taycai trị thế giới, người Việt Nam thì quan niệm: Người nội trợ là nộitướng trong gia đình.Bếp lửa mang một ý nghĩa rất quan trọng. Ngoài công dụng nấu chínthực phẩm, nó còn là nơi quy tụ cả gia đình để chia sẻ với nhau bữa ăncũng như lửa ấm. Lễ hội bao giờ cũng gắn bó với nghi thức thắp lửathiêng. Lửa xua đuổi thú dữ, tạo bầu không khí ấm áp…Không gia đìnhnào là không có bếp lửa. Ngày nào lửa không bén trên bếp, ngày ấy làmột ngày gia đình thiếu hơi ấm, thiếu tình thương.Thường xưa kia, có gì lủng củng, đau yếu là người ta phải xem lại bếpnúc tức là ông táo có được giữ sạch sẽ hay không?Táo quân định đoạt phúc đức cho gia đình. Phúc đức này là do sự ăn ởphải đạo của gia chủ và của mọi người trong nhà.Sự tích ông táo trong dân gian Việt Nam, có những nét đẹp truyềnthống. Người Việt Nam tiễn ông Táo ngày 23 tháng Chạp chứ không tếTáo quân vào mùa hạ như người Hoa. Xưa. Trước ngày 23 tháng Chạp,người ta đến hàng vàng mã mua hai cái mũ nam, một cái mũ nữ và mộthoặc ba con cá chép (dùng cho Táo cưỡi), rồi đem đốt những vật dụngđang thờ, đã hư cũ. Đồng thời người ta cũng thay luôn mấy Ông Táođã sứt mẻ bằng cách trân trọng gửi ở bụi tre hoặc một gốc cây nào đósau vườn, về sau.Tuy nhiên, hiện ở nông thôn, nhiều nơi vẫn làm gà, cúng hăm ba thángChạp Táo quân về trời đàng hoàng. Họ coi ngày này như hội nghịthường kỳ của thượng giới, và cũng có ý tạo điều kiện cho Táo quân kịptrở về trần gian ăn Tết với gia đình.----------Thổ Công chính là bộ ba gồm các vị: Thổ Công trông nom việc trongbếp, Thổ Địa trong nom việc trong nhà, Thổ Kỳ trông nom việc chợ búacho đàn bà và việc sản sinh của vật nuôi và cây trồng trong gia đình.Gộp lại cả ba vị Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ được gọi là Táo Quân vớinhiệm vụ định phúc cho cả gia đình. Táo Quân, được hiểu nôm na làvua bếp, ba ông đầu rau hay ông núc vốn.Táo Quân được các gia đình cúng lễ quanh năm, vào các dịp sóc, vọngthường hương hoa oản quả. Những dịp lễ tết giỗ chạp hay có công toviệc lớn trong nhà có thể cúng chay hoặc cúng mặn tuỳ nghi. Dịp lễ longtrọng nhất dành riêng cho Táo Quân chính là tết ông Công ông Táo vào23 tháng chạp. Theo tín ngưỡng cổ truyền, đây là ngày Táo Quân lêntrời báo cáo Ngọc Hoàng Thượng đế những điều tai nghe mắt thấy ởtrần gian, những hành vi, việc làm tốt, xấu của các thành viên trong giađình trong năm một cách khách quan, trung thực. Phương tiện để TáoQuân lên trời là cá chép vàng. Tết ông Công ông Táo làm to nhỏ, chaymặn tùy khả năng mỗi gia đình, nhưng dứt khoát phải có bộ mã TáoQuân mới. Sau khi cúng Táo Quân, người ta hóa mã, đồng thời hóa cảbộ mã năm trước.Lễ cúng Táo Quân ngày 23 tháng Chạp được coi là mang tính cáchchuyển ...