Kết quả đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên cho phát triển nông - lâm nghiệp ở vùng đồi núi Quảng Trị

Do việc khai thác sử dụng tài nguyên thiên nhiên còn mang tính tự phát, thiếu cơ sở khoa học nên đời sống người dân ở đây gặp nhiều khó khăn và tài nguyên, môi trường bị suy thoái. Để phát triển bền vững thì việc nghiên cứu đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên cho mục đích nông - lâm nghiệp là vô cùng cần thiết. Mời các bạn cùng tìm hiểu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên cho phát triển nông - lâm nghiệp ở vùng đồi núi Quảng Trị TẠP CHÍ KHOA HỌC, Đại học Huế, Số 20, 2003 KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP CÁC ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN  CHO PHÁT TRIỂN NÔNG ­ LÂM NGHIỆP Ở VÙNG ĐỒI NÚI QUẢNG TRỊ                                                                                               Hoàng Đức Triêm, Hà Văn Hành Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Lãnh thổ  đồi núi Quảng Trị  nằm về  phía Tây của tỉnh và có diện tích tự  nhiên  rộng lớn (3.587,27 km2) nhưng mật độ dân số rất thấp, trung bình là 76 người/km 2, trong  đó huyện Đakrông chỉ 25 người/km2. Đây là quê hương của cách mạng và mảnh đất này  đã phải gánh chịu nhiều tổn thất trong chiến tranh chống Mỹ. Trong vùng có nhiều dân   tộc chung sống như: Pa Cô ­ Tà Ôi và Bru ­ Vân Kiều... Với hơn 206 km chiều dài biên   giới Việt Lào nên đây được coi là địa bàn xung yếu về công tác biên phòng của tỉnh [4].  Do việc khai thác sử dụng tài nguyên thiên nhiên còn mang tính tự phát, thiếu cơ sở  khoa học nên đời sống người dân ở đây gặp nhiều khó khăn và tài nguyên, môi trường bị  suy thoái. Để phát triển bền vững thì việc nghiên cứu đánh giá tổng hợp các điều kiện tự  nhiên cho mục đích nông ­ lâm nghiệp là vô cùng cần thiết. Việc đánh giá tổng hợp được thực hiện bằng phương pháp cảnh quan, với bản đồ  tỷ lệ 1/100.000. Trên cơ sở nghiên cứu sự phân hóa các điều kiện tự nhiên và hình thành   nên hệ thống các đơn vị sinh thái cảnh quan, lãnh thổ nghiên cứu đã xác định được 294   loại cảnh quan làm đơn vị cơ sở đánh giá và phân hạng. 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ VÀ QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU,  ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN    2.1. Các phương pháp đánh giá. Đánh giá nói chung, đó là sự   ước lượng vai trò, ý nghĩa hay giá trị  của các đối   tượng nghiên cứu. Tùy thuộc vào mức độ  chính xác, có thể  chia đánh giá thành các   phương pháp như: đánh giá định tính, đánh giá định lượng và đánh giá bán định lượng.  Trong đánh giá tự nhiên có thể chia ra: đánh giá thành phần, đánh giá tổng hợp. Đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên là tìm ra những quy luật, những mối  quan hệ tương hỗ giữa các yếu tố hợp phần và đưa ra những chỉ tiêu, những thang bậc   đánh giá nhằm xác định tiềm năng tự nhiên của từng đơn vị lãnh thổ để làm cơ sở cho  việc đưa ra những quyết định về sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường [2]. 59  Việc đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên ở đồi núi Quảng Trị được thực   hiện theo đơn vị  loại cảnh quan. Thực chất đây là đánh giá mức độ  thích nghi sinh  thái của các loại hình sản xuất chủ  yếu với các loại cảnh quan  ở  lãnh thổ  nghiên   cứu.  2.2. Quy trình nghiên cứu và đánh giá tổng hợp các điều kiện tự nhiên. Đối với lãnh thổ đồi núi Quảng Trị, việc đánh giá tổng hợp được thực hiện với   quy trình gồm 5 bước (hình 1.1). Mặc dù các bước của quy trình nêu một cách tách biệt  nhưng giữa chúng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và đều hướng đến mục tiêu đã   xác định. 1. CÔNG TÁC CHUẨN BỊ 2. THU THẬP SỐ LIỆU Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên Điều kiện KT ­ XH và tập quán sản xuất 3. NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN HÓA LÃNH  THỔ VÀ PHÂN LOẠI CẢNH QUAN 4. ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP CÁC ĐIỀU  KIỆN TỰ NHIÊN THEO ĐƠN VỊ SINH  THÁI CẢNH QUAN 5. ĐỀ XUẤT HỆ THỐNG  Phân tích hiện trạng Định hướng phát triển SỬ DỤNG LÃNH THỔ Hình 1.1: Sơ đồ các bước nghiên cứu và đánh giá tổng hợp  các điều kiện tự nhiên lãnh thổ đồi núi Quảng Trị 1. Công tác chuẩn bị: Xác định mục tiêu, đối tượng và phương pháp nghiên cứu   nhằm đảm bảo cho việc nghiên cứu, đánh giá tổng hợp đi đúng hướng và đạt hiệu   quả cao.  2. Thu thập số liệu: Thu thập các số  liệu thực sự cần thiết cho việc đánh giá  bằng việc sử dụng công nghệ mới như: ngân hàng dữ liệu, ảnh viễn thám, hệ thông  tin địa lý (GIS)... kết hợp với công tác khảo sát thực địa. 3. Nghiên cứu sự phân hóa lãnh thổ và phân loại cảnh quan: Trên cơ sở các loại  bản đồ, kết hợp với nghiên cứu thực địa mà xem xét sự phân hóa lãnh thổ. Việc phân   60 loại cảnh quan đồi núi Quảng Trị  được thực hiện theo hệ  thống phân loại: Hệ   phụ  hệ     lớp     phụ  lớp     kiểu     phụ  kiểu     loại cảnh quan. Trong lãnh thổ  nghiên cứu gồm 1 hệ, 2 phụ  hệ, 2 lớp, 4 phụ  lớp, 3 kiểu, 4 ph ụ ki ểu và 294 loại  cảnh quan. 4. Đánh giá tổng hợp các điều kiện tự  nhiên theo đơn vị  sinh thái cảnh quan :  Bước đánh giá tổng hợp bao gồm rất nhiều công đoạn như:  ­ Xác định đơn vị  cơ  sở  đánh giá: Đơn vị  cơ  sở  được lựa chọn là loại cảnh  quan.  ­ Lựa chọn và phân cấp các chỉ  tiêu đánh giá: Việc lựa chọn chỉ  tiêu đánh giá   được dựa trên nhu cầu sinh thái của các đối tượng sản xuất và tỷ lệ bản đồ.  ­ Đánh giá mức độ thích nghi của các loại cảnh quan với các loại hình sản xuất  chủ  yếu: Việc đánh giá được thực hiện theo bài toán trung bình nhân của D. L.   Armand (1983). Bài toán có dạng:         n          Mo =    a1. a2. a3... an         Trong đó, Mo:  Điểm đánh giá của đơn vị sinh thái cảnh quan.    a1, a2, a3,... an :  Điểm của các chỉ tiêu (từ chỉ tiêu 1 đến chỉ tiêu n).    n :  Số lượng chỉ tiêu dùng để đánh giá. Sau khi đánh giá, công đoạn tiếp theo là phân hạng cảnh quan, tức là xem xét   mức độ thích nghi của các loại cảnh quan cho ...