Kết quả nghiên cứu tạo vật liệu khởi đầu cho công tác chọn tạo giống chè bằng phương pháp đột biến

Trong những năm vừa qua chọn tạo giống chè bằng phương pháp đột biến còn hạn hẹp cả về chiều rộng và chiều sâu, mặc dù phương pháp này có thể tạo ra nguồn vật liệu khởi đầu với số lượng lớn cũng như.nguồn biến dị rất phong phú... Do vậy, tác giả đã tiến hành đề tài: “Nghiên cứu tạo nguồn vật liệu khởi đầu cho công tác chọn tạo giống chè bằng phương pháp đột biến” để đáp ứng nhu cầu của thực tiễn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả nghiên cứu tạo vật liệu khởi đầu cho công tác chọn tạo giống chè bằng phương pháp đột biếnVIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMKẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TẠO VẬT LIỆU KHỞI ĐẦU CHO CÔNG TÁCCHỌN TẠO GIỐNG CHÈ BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐỘT BIẾNTS. Nguyễn Văn Toàn, TS. Nguyễn Thị Minh Phương,ThS. Phùng Lệ Quyên, KS. Chử Ngọc OánhViện KHKT Nông Lâm nghiệp miền núi phía BắcSUMMARYThe research results on creating starting materials for the tea breeding bymutation methodsWhen treated with physics agents on germinated tea seeds, ungerminated seeds, and cutting stems,the higher dose of treatment was, the less servive rate, plants height, number of leaf, and stem diameterboth in the nursery and the field were. Treated cutting stems were impacted larger than treated seeds.When increasing treated dosage the mutation frequency is increased. When applying chemical treatmenton seeds and cutting stems, there was little effect on survival rate and growth of tea plants as well asthe morphological changes. The effect of different levels of treatment does was not significant.From the source materials, 100 individuals were created under mutagens and sexual hybridsselected with mutations (including physics agent treated seeds:50 individuals were selected; 30individuals of high quality tea varieties were selected by the hybrid isolated mutant clones each; 20individuals were selected from the isolated mutant clones with free pollination. Since then 12 mostoutstanding individuals were chosen with precious characteristics such as good quality green teaindividuals: ĐBK2, ĐBK1, ĐBTtd205, ĐBTtd208; good quality black tea individuals: ĐBP17, ĐBTL219,ĐBPL278, ĐBTtd405; and high yield individuals: ĐBK2, ĐBTL252, ĐBT5, ĐBK1.Keywords: Material, tea, mutation, breeding.I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1Đến nay Việt Nam có diện tích trên 130nghìn ha chè. Năng suất chè bình quân 7,3 tấnbúp/ha tương đương năng suất bình quân chè thếgiới. Giá bình quân khoảng 1.378 USD/tấn, chỉbằng 50 - 70% so với giá bình quân trên thế giới.Một trong những nguyên nhân cơ bản là chúng tachưa đủ giống tốt, đặc biệt là giống có chất lượngcao để cung cấp cho sản xuất.Hiện nay, ở nước ta chưa có giống chọn tạotrong nước có thể chế biến được chè ôlong chấtlượng cao. Chúng ta đã nhập nhiều giống từTrung Quốc, vùng lãnh thổ Đài Loan và NhậtBản vào Việt Nam. Song những giống cho chấtlượng chè xanh và ôlong cao, đa phần là sinhtrưởng yếu và sâu bệnh nhiều, không thể pháttriển được.Để công tác chọn tạo giống chè mới đạt hiệuquả cao cần thiết phải có nguồn vật liệu khởi đầuphong phú. Tuy nhiên, hiện nay chọn giống chè ởNgười phản biện: TS. Nguyễn Văn Thiệp.606Việt Nam chủ yếu dựa vào 2 nguồn chính là từhạt lai hữu tính và từ nguồn giống thu thập trongvà ngoài nước, còn nguồn vật liệu khởi đầu từphương pháp gây đột biến mới được quan tâmnhưng ở mức độ chưa nhiều. Trong những nămvừa qua chọn tạo giống chè bằng phương phápđột biến còn hạn hẹp cả về chiều rộng và chiềusâu, mặc dù phương pháp này có thể tạo ra nguồnvật liệu khởi đầu với số lượng lớn cũng nhưnguồn biến dị rất phong phú.Do vậy, chúng tôi đã tiến hành đề tài:“Nghiên cứu tạo nguồn vật liệu khởi đầu chocông tác chọn tạo giống chè bằng phương phápđột biến” để đáp ứng nhu cầu của thực tiễn.II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU2.1. Vật liệu- Hạt và hom của 4 giống chè: Kim Tuyên,Phúc Vân Tiên, Shan Chất Tiền, Trung Du.- Các cá thể được tạo ra từ tác nhân gây độtbiến và bằng phương pháp lai hữu tính.- Các dòng chè được chọn tạo ra bằngphương pháp gây đột biến từ giai đoạn trướcHội thảo Quốc gia về Khoa học Cây trồng lần thứ nhấtgồm các dòng: TRI777-0.8, TRI777-2.0,TRI777-4.0, TRI777-5.0, TRI777-3.5.2 TRI7773.5.1, PH1-1.0, PH1-2.0, PH1-5.0, PH1-5.1,PH1-5.2, PH1 (Đ/C), TRI777 (Đ/C).2.2. Phương pháp nghiên cứu2.2.1. Phương pháp thu thập mẫu- Đối với mẫu hạt: Thu quả vào tháng 10 11, chọn hạt tốt theo phương pháp trọng lượng(thả vào nước, lấy hạt chìm, bỏ hạt nổi). Tạo hạtđang nảy mầm bằng cách ủ trong cát ẩm dày20cm, độ ẩm cát 70 - 75%.- Đối với mẫu hom giống: Thu mẫu vàotháng 11, chọn cành bánh tẻ, lấy hom ở vị trí giữacành. Hom dài 3 - 4cm, có 1 lá, một mầm dài <1cm, trường hợp lá quá to có thể cắt bỏ bớt.2.2.2. Phương pháp xử lý đột biến- Mẫu hạt, hom chè được xử lý ngắn hạnbằng bức xạgma (nguồn Co60) có năng lượng tiachiếu 133 MeV (Mega electron Von), với máychiếu xạ có buồng chiếu tối đa là 114,16cm2.Với liều lượng từ 1 đến 5Kr đối với hạt chưanảy mầm và hom, từ 0,5 - 3,5Kr đối với hạtđang nảy mầm.- Hóa chất Ethyl methanesulfonate nồng độtừ 5 - 500 phần vạn đối với hạt chưa nảy mầmvà hom. Nồng độ từ 5 - 450 phần vạn đối vớihạt đang nảy mầm.Phương pháp tiến hành xử lý hóa chất: phahóa chất theo các nồng độ đã định sau đó ngâmmẫu hạt và hom vào hóa chất trong thời gian từ 3- 5 phút, vớt ra om (ủ) trong thời gian 4 - 5giờ,rồi rửa bằng nước cất 3 lần, tiến hành gieo hạthoặc giâm hom trong vườn nhân giống. ...