Kết quả nghiên cứu thử nghiệm ngư cụ khai thác mực bằng câu vàng ở tỉnh Bến Tre

Kết quả nghiên cứu đã tính toán thiết kế được mẫu vàng câu khai thác mực dựa vào ngư cụ mẫu điều tra ở 2 tỉnh Kiên Giang và Cà Mau. Vàng câu thiết kế được đánh bắt thử nghiệm 5 chuyến biển tại vùng biển Nam Bộ đều có lợi nhuận khá. Thu nhập bình quân của thuyền viên đạt 8,757 triệu đồng/người/chuyến biển, gấp 1,9 – 2,5 lần nghề câu mực kết hợp ánh sáng của địa phương. Kết quả nghiên cứu đã chứng tỏ, có thể áp dụng nghề câu vàng khai thác mực vào nghề cá tỉnh Bến Tre.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kết quả nghiên cứu thử nghiệm ngư cụ khai thác mực bằng câu vàng ở tỉnh Bến Tre Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2015 THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỬ NGHIỆM NGƯ CỤ KHAI THÁC MỰC BẰNG CÂU VÀNG Ở TỈNH BẾN TRE THE RESULTS OF EXPERIMENTAL RESEARCH SQUID FISHING GEAR BY LONGLINE IN BEN TRE PROVINCE Hoàng Văn Tính1, Nguyễn Như Sơn2, Phan Nhật Thanh3 Ngày nhận bài: 25/3/2015; Ngày phản biện thông qua: 15/7/2015; Ngày duyệt đăng: 15/12/2015 TÓM TẮT Kết quả nghiên cứu đã tính toán thiết kế được mẫu vàng câu khai thác mực dựa vào ngư cụ mẫu điều tra ở 2 tỉnh Kiên Giang và Cà Mau. Vàng câu thiết kế được đánh bắt thử nghiệm 5 chuyến biển tại vùng biển Nam Bộ đều có lợi nhuận khá. Thu nhập bình quân của thuyền viên đạt 8,757 triệu đồng/người/chuyến biển, gấp 1,9 – 2,5 lần nghề câu mực kết hợp ánh sáng của địa phương. Kết quả nghiên cứu đã chứng tỏ, có thể áp dụng nghề câu vàng khai thác mực vào nghề cá tỉnh Bến Tre. Từ khóa: Thử nghiệm, câu vàng khai thác mực, tỉnh Bến Tre ABSTRACT The study results designed a longline squid fishing based the models gear in Kien Giang and Ca Mau provinces. Using the designed gear to performed five experimental fishing trips in Southern seas had good profits. The average income of the crew reached 8,757 million/person/ fishing trip, higher 1.9 to 2.5 times than the crew’s income of the local squid fishing with light fisheries. Research results demonstrated, can apply longline squid fishing in Ben Tre province. Keywords: Experiment, Squid Longline, Ben Tre province I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bến Tre là một trong những địa phương có nghề khai thác hải sản phát triển của vùng Nam Bộ. Bình quân công suất của một tàu là 193,45CV/Tàu, gấp 4 lần so với cả nước [1]. Nghề khai thác cá biển của tỉnh Bến Tre có 7 nhóm nghề: lưới kéo, lưới vây, lưới rê, câu, đáy, bẫy, nghề khác. Tuy nhiên, một số nghề khai thác thân thiện với môi trường và có tính chọn lọc như câu, lưới vây, bẫy ít phát triển. Số tàu nghề câu chiếm tỷ lệ 3,52% tàu cá của tỉnh, lưới vây: 2,11%, bẫy: 2,9% [1]. Những năm gần đây tàu câu mực sử dụng nguồn sáng (câu tay) giảm dần, do hiệu quả khai thác thấp (thu nhập bình quân của thuyền viên đạt 3,4 – 4,7 triệu đồng/người/chuyến biển) [1]. Ngư trường chính của nghề khai thác tỉnh Bến Tre là vùng biển Nam Bộ, có trữ lượng nguồn lợi hải sản lớn của biển Việt Nam, trong đó nguồn lợi mực chiếm 70,3% của cả nước. Định hướng phát triển ngành khai thác hải sản của tỉnh đến năm 2020 là mở rộng khai thác xa bờ, hạn chế các nghề khai thác TS. Hoàng Văn Tính: Viện Khoa học và Công nghệ Khai thác thủy sản – Trường Đại học Nha Trang ThS. Nguyễn Như Sơn: Phân viện Nghiên cứu hải sản phía Nam 3 KS. Phan Nhật Thanh: Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản Bến Tre 1 2 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 69 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 4/2015 vùng biển ven bờ, ảnh hưởng đến môi trường và nguồn lợi thủy sản. Mực là loài hải sản có giá trị xuất khẩu cao và tiêu thụ nội địa mạnh, có thể khai thác bằng nhiều loại ngư cụ như lưới kéo, câu, bẫy, lưới rê. Nghề cá tỉnh Bến Tre chưa sử dụng câu vàng khai thác mực và chưa có một nghiên cứu khoa học hoàn chỉnh nào được công bố về nghề câu vàng khai thác mực ở nước ta. Từ những phân tích trên, chúng tôi thực hiện đề tài Nghiên cứu thử nghiệm ngư cụ khai thác mực bằng câu vàng ở tỉnh Bến Tre. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm xây dựng mẫu vàng câu khai thác mực có hiệu quả để ứng dụng cho nghề cá tỉnh Bến Tre. II. ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu: Nghề câu vàng khai thác mực 2. Phương pháp nghiên cứu - Tính toán, thiết kế ngư cụ theo phương pháp tương tự: điều tra 20 ngư cụ mẫu có công suất máy chính từ 50 – 300CV ở 2 tỉnh Kiên Giang và Cà Mau với các nội dung nghiên cứu: tàu thuyền, trang thiết bị; ngư cụ; kỹ thuật khai thác; sản lượng khai thác, mùa vụ khai thác. Phân tích, chọn ngư cụ mẫu thiết kế từ 20 mẫu ngư cụ điều tra. Phân tích ưu nhược điểm ngư cụ mẫu thiết kế. Tính toán ngư cụ mới. Các biểu thức tính toán sử dụng từ lý thuyết thiết kế ngư cụ [1]: T= (1); Tmax = Pđ = n* T (2); S=L (3) Ở đây: Pđ là độ bền đứt; T là lực căng; n là hệ số an toàn; G là trọng lượng trong không khí; L là dây cung; S là độ dài cung; f là độ võng; Gc lực chìm; R là lực cản, tính theo biểu thức (4) và (5): Gc = G*q (4); R= 70 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG (5) Ở đây: G là trọng lượng trong không khí của vật; q là xuất chìm; Cx là hệ số lực cản; V là tốc độ; ρ là mật độ nước biển; F là diện tích. So sánh lực căng lớn nhất dây câu phải chịu với độ bền đứt ướt tiêu chuẩn [1]: Sợi đơn PA, số hiệu 100, đường kính d = 1,1mm, [Pđ] = 25KG; Sợi đơn PA, số hiệu 80, đường kính d = 0,9mm, [Pđ] = 19KG; Sợi đơn PA, số hiệu 50, đường kính d = 0,55mm, [Pđ] = 7,5KG. - Thi công, lắp ráp hoàn chỉnh ngư cụ mới. - Thử nghiệm ngư cụ thiết kế [1]: + Tàu thử nghiệm: tàu cá vỏ gỗ có số đăng ký BT - 92340 – TS, công suất máy chính: 150CV. Máy móc và thiết bị phục vụ khai thác – hàng hải có: máy phụ (công suất 15CV), thuyền thúng, máy định vị; đo sâu; dò cá; thông tin liên lạc tầm xa, tầm gần; la bàn từ. + Ngư cụ: Vàng câu có 1000 dây thẻo (1000 rường câu), trong đó: * 500 dây thẻo trang bị 3 khóa xoay/1 dây thẻo tại 3 điểm liên kết: dây ganh, dây thẻo trên, dây triên; dây chì với dây thẻo dưới; dây thẻo dưới với rường câu (Đề tài gọi là câu thiết kế (TK). * 500 dây thẻo trang bị 1 khóa xoay/1 dây thẻo tại điểm liên kết dây chì với dây thẻo dưới (Đề tài gọi là câu đối chứng (ĐC). Các thông số kỹ thuật khác về ngư cụ của câu thiết kế (TK) và câu đối chứng (ĐC) giống nhau. Thời gian thử nghiệm: Chuyến biển 1: Từ 15/5/2013 - 14/6/2013; Chuyến biển 2: Từ 8/8/2013 - 5/9/2013; Chuyến biển 3: Từ 15/9/2013 - 17/10/2013. - Vùng biển thử nghiệm: vùng biển Nam Bộ, cùng ngư trường với nghề câu mực kết hợp ánh sáng. - Thu thập số liệu thử nghiệm: Sản phẩm của câu thiết kế (TK) và câu đối chứng (ĐC) được để riêng và ghi chép vào phiếu điều tra. Xử lý số liệu theo phương pháp thống kê mô tả bằng phần mềm toán học Exc ...