Khả năng phát triển tư duy địa lí cho học sinh khi sử dụng videoclip trong dạy học địa lí ở trường phổ thông

Bài viết tiến hành nghiên cứu và đề cập đến một khía cạnh của việc sử dụng videoclip mang nội dung địa lý trong dạy học Địa lí ở bậc trung học phổ thông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khả năng phát triển tư duy địa lí cho học sinh khi sử dụng videoclip trong dạy học địa lí ở trường phổ thôngKû yÕu Héi th¶o khoa häc Khoa §Þa lÝ – Tr−êng §HSP Hµ Néi, 5/2005 Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn t− duy ®Þa lý cho häc sinh khi sö dông videoclip trong d¹y häc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng Th.S Ng« ThÞ H¶i YÕn Khoa §Þa lÝ - Tr−êng §HSP Hµ NéiI. §Æt vÊn ®Ò Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhê cã sù hç trî cña c¸c ch−¬ng tr×nh,phim khoa häc, phÇn mÒm m¸y tÝnh ®iÖn tö cã mang néi dung ®Þa lý nh−Discovery, PTP, Encata…. ®· vµ ®ang t¹o ra mét t− liÖu rÊt phong phó choviÖc x©y dùng c¸c ®o¹n phim (Videoclip) víi c¸c môc ®Ých vµ h×nh thøckh¸c nhau dïng ®Ó gi¶ng d¹y ®Þa lý. ChÝnh v× vËy hiÖn nay mét trongnh÷ng ph−¬ng tiÖn trùc quan cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc d¹y vµ häc ®Þalý ë c¸c tr−êng phæ th«ng lµ viÖc sö dông videoclip mang néi dung ®Þa lý.B»ng nh÷ng h×nh ¶nh thËt, nguån ph−¬ng tiÖn trùc quan nµy ®· gióp chogi¸o viªn mang ®−îc nh÷ng thùc tÕ cña thiªn nhiªn, cña c¸c hiÖn t−îng ®Þalý, cña cuéc sèng vµo trong líp häc mét c¸ch sinh ®éng. §Æc biÖt quanträng h¬n lµ kh¶ n¨ng l«i kÐo vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh d¹y vµ häc, kh¶ n¨ngph¸t triÓn t− duy ®Þa lý cho häc sinh qua con ®−êng nhËn thøc khi sö dôngph−¬ng tiÖn nµy. Trong bµi b¸o nµy chóng t«i muèn ®Ò cËp ®Õn mét khÝa c¹nh cña viÖcsö dông videoclip mang néi dung ®Þa lý trong d¹y häc ®ã lµ: “Kh¶ n¨ngph¸t triÓn t− duy ®Þa lý cña häc sinh khi sö dông c¸c videoclip trong d¹yhäc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng“II. Néi dung1. TiÖn Ých cña viÖc sö dông Videoclip cã néi dung ®Þa lý trong d¹yvµ häc ®Þa lý Videoclip ®ã lµ nh÷ng mÈu phim ng¾n ®−îc x©y dùng víi nh÷ng néidung môc ®Ých, h×nh thøc kh¸c nhau tõ c¸c ch−¬ng tr×nh cã néi dung ®Þa lýnh»m phôc vô cho viÖc t×m hiÓu, tham kh¶o c¸c vÊn ®Ò nh− vÒ ®éng ®Êt, nóilöa, c¸c m¶ng kiÕn t¹o, sù t¹o nói, rõng nhiÖt ®íi...Vµ chóng cã hiÖu qu¶ rÊt®Æc biÖt trong viÖc sö dông ®Ó gi¶ng d¹y ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng. Cô thÓ lµ: + Cã kh¶ n¨ng thu hót häc sinh vµ t¹o nªn sù høng thó cho ho¹t ®énghäc tËp cña häc sinh nh−: 131 + Cã thÓ mang nh÷ng ®iÓm rÊt xa vµo trong líp häc. + Cã thÓ lµm cho quan ®iÓm râ rµng h¬n. + Cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian khi gi¶i thÝch mét néi dung, kh¸i niÖm khã. + Cã thÓ ®−a ra mét lo¹t c¸c Ên t−îng h×nh ¶nh vÒ sù thay ®æi thêi gian trongviÖc liªn hÖ c¸c sù kiÖn ®Þa lý mµ c¸c ph−¬ng tiÖn kh¸c khã cã thÓ thùc hiÖn ®−îc. + Trong qu¸ tr×nh sö dông Videoclip cßn t¹o ra hµng lo¹t c¸c ho¹t®éng gióp cho häc sinh h×nh thµnh qu¸ tr×nh nhËn thøc vµ ph¸t triÓn t− duy®Þa lý cña m×nh ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn t− duy l·nh thæ, c¶m gi¸c vÒ ®Þa ®iÓm. + ViÖc sö dông videoclip trong d¹y häc ®Þa lý phï hîp víi thùc tr¹ngc¬ së vËt chÊt cña c¸c tr−êng phæ th«ng hiÖn nay cña n−íc ta. Nãi tãm l¹i viÖc sö dông c¸c Videoclip trong d¹y häc ®Þa lý ®· vµ®ang ®−îc ®«ng ®¶o c¸c gi¸o viªn bé m«n quan t©m vµ ®−îc sö dông réngr·i ë c¸c tr−êng phæ th«ng nhê tÝnh tiÖn tÝch cña chóng.2. Con ®−êng nhËn thøc cña häc sinh khi t×m hiÓu vµ sö dông c¸cvideoclip trong c¸c tiÕt häc ®Þa lý ë tr−êng phæ th«ng Nh÷ng h×nh ¶nh mµ häc sinh xem ®−îc trong ®o¹n phim ®· ¶nh h−ëng®Õn c¶m gi¸c vÒ ®Þa ®iÓm mµ n¬i häc sinh còng nh− sù nhËn thøc cña häcsinh ®Õn c¸c hiÖn t−îng ®Þa lý. §iÒu nµy ®−îc ph¶n ¸nh qua con ®−êng nhËnthøc tõ quan s¸t ®Õn ®¸nh gi¸ kÕt luËn, tõ ph©n tÝch cho ®Õn tæng hîp kh¸iqu¸t vµ nã ®−îc biÓu hiÖn qua c¸c b−íc sau.B−íc 1: Quan s¸t nhËn thøc: §©y lµ kh©u ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh nhËn thøc cña häc sinh khi xem c¸c®o¹n phim. Häc sinh cÇn quan s¸t vµ biÕt ®−îc: §Æc ®iÓm chÝnh cña ®o¹nphim lµ g×? VÊn ®Ò nµo ®−îc ®o¹n phim ®Ò cËp ®Õn? Èn ý cña ng−êi lµ g×?B−íc 2: §Þnh nghÜa vµ miªu t¶: Sau khi quan s¸t th× häc sinh cã thÓ miªu t¶, gîi ý tr×nh bµy c¸c hái ®Þalý ®Ó ®−a ra c¸c ®Þnh nghÜa h−íng tíi sù t×m hiÓu bµi häc. C¸c c©u hái nh−:ë ®©u?, “C¸i g× ?” , “X¶y ra nh− thÕ nµo?”, “T¹i sao?” v.vB−íc 3: Ph©n tÝch: Víi sù gióp ®ì vµ tæ chøc cña gi¸o viªn, häc sinh t×m hiÓu vµ ph©n tÝchc¸c th«ng tin thu ®−îc tõ ®o¹n phim vµ kÕt hîp víi c¸c chøng cø ®Ó chøngminh phï hîp víi néi dung häc.132B−íc 4: §¸nh gi¸ vµ kÕt luËn: Sau khi ®· quan s¸t, miªu t¶, vµ ph©n tÝch häc sinh cã thÓ ®−a ra ®¸nhgi¸ vµ ®−a ra c¸c kÕt luËn cho ®o¹n phim.B−íc 5: QuyÕt ®Þnh tr×nh bµy kÕt qu¶ nhËn thøc cña m×nh cã thÓ cã nh÷ngph¸t hiÖn míi, cã nh÷ng quyÕt ®Þnh míi lµm thay ®æi th¸i ®é cña b¶n th©nhäc sinh khi xem xong ®o¹n phim. Cã thÓ tãm l¹i con ®−êng nhËn thøc cña häc sinh khi t×m hiÓu vµ södông c¸c videoclip trong d¹y häc ®Þa lý th«ng qua s¬ ®å sau:Quan s¸t §Þnh nghÜa Ph©n tÝch §¸nh gi¸ vµ QuyÕtnhËn thøc miªu t¶ gi¶i thÝch kÕt luËn ®Þnh3. Mét sè kh¶ n¨ng ph¸t triÓn t− duy ®Þa lý cña h ...