Khái quát bảo hiểm xã hội

Mặc dù BHXH đã hoạt động hàng trăm năm nhưng cho đến nay các khái niệm về BHXH vẫn chưa được hiểu một cách thống nhất. Vì vậy để đi đến thống nhất về BHXH phải đi từ 2 đặc trưng cơ bản
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khái quát bảo hiểm xã hội I. KHÁI QUÁT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI.1. Khái niệm, đặc điểm, và nguyên tắc hoạt động của BHXH.1.1Khái niệm. Mặc dù BHXH đã hoạt động hang trăm năm nhưng cho đến nay cáckhái niệm về BHXH vẫn chưa được hiểu một cách thống nhất. Vì vậy đềđi đến thống nhất về BHXH phải đi từ 2 đặc trưng cơ bản sau:• Bảo hiểm cho người lao động trong và sau quá trình lao động• Các hoạt động BHXH được thực hiện trong khuôn khổ của pháp luật,các chế độ BHXH cũng do luật quy định. Nhà nước bảo hộ các hoạt độngcủa BHXH. Từ những đặc trưng cơ bản trên có thể đi đến khái niệm về BHXH: BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập chongười lao động khi họ gặp những rủi ro làm giảm hoặc mất đi khả năngthu nhập từ lao động hoặc mất việc làm thông qua việc hình thành và sửdụng một quỹ tiền tệ do sự đóng góp của các bên tham gia BHXH, nhằmđảm bảo an toàn đời sống của người lao động và gia đình họ, đồng thờigóp phần bảo đảm an toàn xã hội.1.2 Đặc điểm của BHXH. BHXH là một hình thức bảo hiểm có tầm quan trọng đối với một quốcgia, nó có một số đặc điểm cơ bản sau:• Mục đích hoạt động của BHXH không vì lợi nhuận mà vì quyền lợi của người lao động, của cả cộng đồng.• Hoạt động BHXH nhằm huy động sự đóng góp của người lao động vàNhà nước tạo lập tài chính để phân phối sử dụng nó đảm bảo bù đắp mộtphần thu nhập nhất định nào đó cho người lao động khi có những sự cốbảo hiểm xuất hiện như: tai nạn, ốm đau, hưu trí… Điều đó có nghĩa làmục đích của quỹ BHXH là lấy một phần thu nhập trong thời gian laođộng bình thường để giành bảo đảm cho cuộc sống trong những ngàykhông lao động không có thu nhập.• Việc phân phối sử dụng quỹ BHXH được chia làm hai phần:- Phần thực hiện chế độ hưu trí mang tính chất bồi hoàn. Mức bồi hoàn phụ thuộc vào mức đóng góp vào quỹ BHXH.- Các chế độ còn lại vừa mang tính chất bồi hoàn, vừa mang tính chất không bồi hoàn. Nghĩa là khi người lao động trong quá trình lao động không bị ốm đau, tai nạn thì không được bồi hoàn; khi bị ốm đau, tai nạn thì được bồi hoàn. Mức bồi hoàn phụ thuộc vào mức độ ốm đau, tai nạn và theo quy định trong điều lệ BHXH hiện hành. Sự tồn tại và phát triển của quỹ BHXH phụ thuộc vào điều kiện pháttriển kinh tế, xã hội của xã hội loài người nói chung, của từng nước nóiriêng. Việc vận dụng và thực hiện các chế độ BHXH do tổ chức quốc tếvề lao động quy định hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện kinh tế xã hộ củatừng nước, để vừa ổn định đời sống của người lao động, vừa ổn đinhphát triển kinh tế xã hội của đất nước.1.3 Nguyên tắc thực hiện BHXH. BHXH là một trong những chính sách xã hội quan trọng được thựchiện nhằm bảo về lợi ích của ngwoif lao động trong các mối quan hệ xãhội, đặc biệt là mối quan hệ lao động. Chính sách BHXH được thực hiệncó thể thay đổi một cách linh hoạt tùy từng thời điểm song phải tôn trọngmột số nguyên tắc cơ bản sau:• Nguyên tắc 1: Phải nhằm mục đích bảo vệ người lao động đặc biệt là người làm công ăn lương. Đối với bất kỳ nền sản xuất nào người lao động cũng là vốn quý bởivì người lao động cung cấp sức lao động – một nhân tố quan trọng cầnthiết cho việc tạo ra của cải vật chất. Vì vậy, bảo vệ người lao động đãtrở thành một nguyên tắc cơ bản, bao trùm toàn bộ các hoạt động củaBHXH.• Nguyên tắc 2: BHXH phải được thực hiện theo quy định của pháp luật. Nguyên tắc này đòi hỏi việc bảo vệ người lao động bằng chính sáchBHXH phải được thể chế hóa trong hệ thống pháp luật của quốcgia.Việc bảo vệ đó không còn chỉ là việc tự phát tự nguyện của một vàicá nhân hay là một nhóm người lao động là thành viên của xã hội. Đồngthời người lao động muốn được hưởng chế độ BHXH phải có nghĩa vụđóng góp một phần thu nhập vào quỹ BHXH theo các phương thức thíchhợp thường xuyên đều đặn trong những năm tháng còn lao động. Quyềnđược hưởng phải phù hợp với mức đóng góp theo quy định của pháp luật2. Nội dung hoạt động của BHXH2.1 Đối tượng BHXH Theo quy định tại điều lệ BHXH ban hành theo quy định số 12/CP ngày26/01/1995 của chính phủ quy định BHXH ở nước ta bao gồm 2 loại hìnhBHXH bắt buộc và BHXh tự nguyện.a) BHXH bắt buộc:- Người lao động làm việc trong các doanh nghiệp của Nhà nước.- Người lao động làm việc trong các doanh nghiệp thuộc các thành phần linh tế ngoài quốc doanh có sử dụng từ 10 lao động trở lên.- Người lao động Việt Nam làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam trong các khu chế xuất, khu công nghiêp, trong các cơ quan tổ chức nước ngoài hoắc tổ chức quốc tế tại Việt Nam.- Người lao động làm việc trong các tổ chức kinh doanh dịch vụ thuộc cơ quan hành chính sự nghiệp, cơ quan Đảng, đoàn thể.- Người lao động làm việc trong các doanh nghiệp tổ chức dịch vụ thuộc lực lượng vũ trang .- Người giữ chức vụ dân cử trong các cơ quan: Đảng chính quyền, các cấp từ cấp huyện trở lên. Những đối tượng áp dụng chế dộ BHXH bắt duộc ...