Khái quát hệ thống pháp luật Hoa Kỳ

Ấn phẩm của Chương trình Thông tin Quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, năm 2004 GIỚI THIỆU Hệ thống pháp luật Hoa Kỳ Công việc hàng ngày của các tòa án trên toàn nước Mỹ là đưa ra các quyết định ảnh hưởng đến số phận của hàng ngàn người.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khái quát hệ thống pháp luật Hoa KỳKhái quát hệ thống pháp luật Hoa KỳẤn phẩm của Chương trình Thông tin Quốc tế, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, năm 2004GIỚI THIỆU Hệ thống pháp luật Hoa KỳCông việc hàng ngày của các tòa án trên toàn nước Mỹ là đưa ra các quyết định ảnhhưởng đến số phận của hàng ngàn người. Một số quyết định chỉ ảnh hưởng đến các bênliên quan trực tiếp đến một hành vi pháp lý nào đó, nhưng nhiều quyết định đưa ra cácphán quyết về quyền, lợi ích và nguyên tắc pháp lý tác động đến hầu như tất cả người dânMỹ. Do đó, mỗi một phán quyết chắc chắn sẽ được nhiều người Mỹ chào đón, trong khilại bị nhiều người khác phản đối; đôi khi số người phản đối còn nhiều hơn số người ủnghộ. Tuy nhiên, tất cả đều phải thừa nhậ n tính pháp lý của các quyết định này, cũng nhưphải thừa nhận vai trò của tòa án là người giải thích luật pháp cuối cùng. Người Mỹkhông còn tranh cãi về vấn đề pháp chế và đã tin tưởng vào hệ thống luật pháp Hoa Kỳ.Chúng ta sẽ dần dần xem xét hệ thống đó. Phần lớn nội dung sẽ tập trung giải thích xemcác tòa án Hoa Kỳ được tổ chức và hoạt động như thế nào. Tòa án là trung tâm của hệthống pháp lý, nhưng hệ thống này không chỉ có tòa án. Ngày qua ngày, trên toàn nướcMỹ, các tòa án liên bang, bang và địa phương vẫn không ngừng diễn giải luật pháp, giả iquyết tranh chấ p theo luậ t pháp, và thậm chí đôi lúc còn huỷ bỏ luật nếu như luật viphạm những quyền hiến định. Trong lúc đó, cũng có hàng triệu người Mỹ vẫn giao dịchhàng ngày mà không phải đụng tới tòa án. Nhưng họ cũng dựa vào hệ thống pháp lý. Mộtđôi vợ chồng trẻ mua nhà, hai thương nhân ký kết hợp đồng, bố mẹ viết di chúc thừa kếcho con cái - tất cả đều phải chắc chắn, có thể lường trước, và cần có các quy tắc hiệu lựcchung trên cơ sở pháp chế và đều được hệ thống pháp luật Hoa Kỳ bảo đảm. Phần giớithiệu này sẽ giúp người đọc làm quen với cấu trúc cơ bản và những từ ngữ chuyên ngànhcủa luật pháp Hoa Kỳ. Các chương sau sẽ đi vào chi tiết, và giúp hiểu thêm quá trình pháttriển của hệ thống pháp luật Hoa Kỳ nhằm đáp ứng nhu cầu của một quốc gia phát triển,và những thực tiễn kinh tế xã hội ngày càng phức tạp.HỆ THỐNG PHÁP LUẬT LIÊN BANG: Tổng quanHệ thống pháp luật Hoa Kỳ có nhiều cấp, có thể là nhiều hơn hầu hết các nước khác.Nguyên nhân một phần là do có sự phân chia giữa luật liên bang và bang. Để hiểu đượcđiều đó, cần nhắc lại rằng lịch sử Hoa Kỳ không phải hình thành từ một quốc gia, mà làmột liên minh 13 khu vực thuộc địa, mỗi khu vực đều độc lập tách khỏi Anh Quốc. Dođó, Tuyên ngôn độc lập (1776) có nói đến “Dân tộc các khu vực thuộc địa”, nhưng đồngthời cũng thừa nhận “Các khu vực thuộc địa Hợp chúng quốc là, và có quyền được làm,CÁC BANG TỰ DO VÀ ĐỘC LẬP”. Sự giằng kéo giữa một dân tộc và nhiều bang làmột vấn đề bao trùm lịch sử pháp lý Mỹ. Như giải thích ở dưới, Hiến pháp Mỹ (thôngqua năm 1787, phê chuẩn năm 1788) bắt đầu một quá trình chuyển đổi đầy tranh cãi,chậm chạp và gián đoạn, từ chỗ quyền lực và thẩm quyền pháp lý nằm trong tay cácbang, đã chuyển giao cho nhà nước liên bang. Tuy nhiên, đến nay các bang vẫn giữ nhiềuthẩm quyền lớn. Các sinh viên nghiên cứu hệ thống pháp luật Mỹ phải hiểu được tại saophạm vi thẩm quyền lại được phân chia giữa chính quyền liên bang và các bang.Hiến pháp đã xác định nhiều ranh giới giữa luật liên bang và bang. Nó cũng phân chiaquyền lực liên bang thành các ngành lập pháp, hành pháp và tư pháp (t ạo ra cái gọi là“tam quyền phân lập” và gìn giữ mộ t cách thiêng liêng hệ thống “kiềm chế và đốitrọng”, nhằm ngăn chặn không cho một ngành nào đó có thể lạm dụng quyền lực của cácngành khác); và mỗi ngành có đóng góp riêng biệt vào hệ thống pháp lý. Trong hệ thốngđó, Hiến pháp quy định những loại luật mà Quốc hội có thể thông qua.Nhưng ngoài ra còn nhiều vấn đề phức tạp khác: luật Mỹ không chỉ là các đạo luật doQuốc hội thông qua. Trong một số lĩnh vực, Quốc hội có thể cho phép các cơ quan hànhpháp được ban hành các quy tắc chi tiết hóa luật định. Và toàn bộ hệ thống được dựa trêncác quy tắc pháp lý truyền thống của Thông luật Anh. Mặc dù Hiến pháp và các đạo luậtđều có giá trị cao hơn thông luật, toà án vẫn tiếp tục áp dụng các nguyên tắc thông luậtbất thành văn để lấp các chỗ trống chưa được Hiến pháp đề cập, cũng như không đượcQuốc hội luật hóa.NGUỒN LUẬT LIÊN BANGHiến pháp Hoa KỳTính tối cao của Luật liên bangTrong giai đoạn 1781–1788, đã có một thỏa thuận gọi là Hiến chương liên minh điềuchỉnh mối quan hệ giữa 13 bang. Một Quốc hội tòa n quố c tương đối lỏng lẻo đượcthành lập. Mặc dù mỗi bang đều cam kết danh dự sẽ tuân thủ phán quyết tòa án củ a cácbang khác (theo cơ chế “tin cậy và tín nhiệm hoàn toàn”), nhưng Hiến chương không cóquy định nào về thẩm quyề n pháp lý liên bang, trừ quy định về tòa án hàng hải.Việc xây dựng và phê chuẩn Hiến pháp thể hiện ngày càng có sự đồng thuận trong vấn đềcần phải củng cố nhà nước liên bang. Hệ thống pháp luật là một trong những lĩnh vựcthực hiện được vấn đề ...