Kháng sinh nhóm macrolid - Thuốc uống dễ bị lạm dụng

Các thuốc kháng sinh nhóm macrolid rất phổ biến trong điều trị chống nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, do tình trạng lạm dụng và tùy tiện trong điều trị đã khiến cho nhiều thuốc trong nhóm này trở nên kém tác dụng hơn trước. Vì sao phải lựa chọn kháng sinh? Một nguyên tắc trong sử dụng thuốc kháng sinh điều trị nhiễm khuẩn là cần phải làm kháng sinh đồ để chọn thuốc đặc hiệu đối với từng loại vi khuẩn. Tuy nhiên, làm kháng sinh đồ mất khá nhiều thời gian trong khi bệnh nhân cần dùng thuốc ngay....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kháng sinh nhóm macrolid - Thuốc uống dễ bị lạm dụng Kháng sinh nhóm macrolid - Thuốc uống dễ bị lạm dụngCác thuốc kháng sinh nhóm macrolid rất phổ biếntrong điều trị chống nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, do tìnhtrạng lạm dụng và tùy tiện trong điều trị đã khiến chonhiều thuốc trong nhóm này trở nên kém tác dụnghơn trước.Vì sao phải lựa chọn kháng sinh?Một nguyên tắc trong sử dụng thuốc kháng sinh điều trịnhiễm khuẩn là cần phải làm kháng sinh đồ để chọn thuốcđặc hiệu đối với từng loại vi khuẩn. Tuy nhiên, làm khángsinh đồ mất khá nhiều thời gian trong khi bệnh nhân cầndùng thuốc ngay. Vì vậy, việc sử dụng một số loại thuốckháng sinh hiện nay thường được các thầy thuốc căn cứvào tình trạng lâm sàng của bệnh nhân để chọn loại thuốcđiều trị. Để chọn được loại thuốc thích hợp, thầy thuốctrước khi kê đơn cần định hướng mầm bệnh theo vị trínhiễm khuẩn. Một số loại vi khuẩn thường gặp gây bệnhở những vị trí khu trú trên cơ thể. Kết hợp với phổ khángkhuẩn của loại thuốc đó, bác sĩ điều trị cho bệnh nhândùng thuốc sao cho đảm bảo 4 yếu tố: hiệu quả, an toàn,hợp lý và kinh tế. Các macrolid là kháng sinh dùng đườnguống để đưa thuốc vào cơ thể nên rất hay được kê đơn vàđiều trị tại nhà. Vì vậy, cần phải cân nhắc và chọn thuốcsao cho hiệu quả điều trị tốt nhất mà đảm bảo yếu tố kinhtế trong dùng thuốc.Cần lưu ý rằng, phổ kháng sinh trong các tài liệu hoặcđơn thuốc chỉ để tham khảo vì độ nhạy cảm của vi khuẩncòn phụ thuộc từng địa phương. Do đó trong nhiều trườnghợp, việc dùng thuốc kháng sinh có thể chọn lựa bởi cácnhóm khác nhau mà vẫn có cùng kết quả điều trị. Chẳnghạn đối với một nhiễm khuẩn hô hấp dưới mắc phải ởcộng đồng có thể lựa chọn một thuốc thuộc nhómmacrolid có giá tiền rẻ thay vì một thuốc rất đắt tiền màhiệu quả điều trị của hai loại thuốc này là tương đươngnhư nhau. Vì thế, nếu dùng zithromax hoặc spiramycinđều cho kết quả khỏi bệnh thì nên chọn loại thuốc rẻ tiềnhơn để đảm bảo tính kinh tế trong việc dùng thuốc. Hailoại thuốc kháng sinh đường uống này hiện nay đangđược sử dụng tại nhiều bệnh viện với chỉ định đôi khigiống nhau.Các kháng sinh nhóm macrolid dùng đường uống rấtthông dụng để điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp (viêmphổi, viêm phế quản, viêm amidan...), nhiễm trùng da, mômềm... Gần đây, tình trạng lạm dụng thuốc và dùng thuốckhông đúng cách như uống không đủ liều, không đủ thờigian... đã làm thuốc này ít nhiều bị một số loại vi khuẩnkháng lại. Tuy nhiên, đây vẫn là loại thuốc kháng sinh tốtđược lựa chọn để điều trị các nhiễm khuẩn nhạy cảm nhưnhiễm trùng tai, mũi, họng, viêm phế quản, viêm xoang,bệnh AIDS, bệnh dạ dày... Làm kháng sinh đồ là cách tốt nhất để lựa chọn kháng sinh.Một số macrolid hay dùng- Spiramycin là một kháng sinh nhóm macrolid thôngdụng hiện nay. Khi dùng đường uống, thuốc này phân bốtốt trong các tổ chức, đặc biệt là xương và dịch phế quản.Trong trường hợp một số loại vi khuẩn đã kháng lại cáckháng sinh nhóm cefalosporin thì các thuốc được lựachọn là kháng sinh nhóm macrolid, như erythromycinhoặc spiramycin.Spiramycin không độc đối với gan, chịu được môi trườngacid. Trên thị trường có loại biệt dược rodogyl (hoặcdorogyl) là thuốc để điều trị các nhiễm khuẩn kỵ khí vànhiễm khuẩn răng miệng, dạ dày... trong viên thuốc gồmcó metronidazol phối hợp với spiramycin.Từ erythromycin, khi thay đổi các nhóm thế người ta tạora được một loạt các kháng sinh bán tổng hợp bền vữngtrong môi trường acid, nâng cao sinh khả dụng và mởrộng phổ tác dụng lên vi khuẩn như roxithromycin,clarythromycin hiện nay được sử dụng rất nhiều trong cácnhiễm khuẩn nhạy cảm. Đặc biệt, nó còn được sử dụngtrong các phác đồ phối hợp với thuốc khác để điều trịviêm loét dạ dày - tá tràng do nhiễm khuẩn HelycobacterPylori. Ngoài ra, thuốc còn được dùng điều trị cho bệnhnhân AIDS.- Azithromycin có phổ tác dụng rộng hơn và thời gian bánthải (T 1/2) rất dài, trên 70 giờ nên chỉ cần dùng một sốlần uống thuốc rất ít cho cả đợt điều trị.- Ngoài ra, nhóm macrolid chứa 16 cacbon còn cójosamycin và midecamycin đều là các thuốc có phổ tácdụng tương đối rộng và so với các thuốc kể trên thì rất ítbị tương tác với các thuốc cùng sử dụng. Tuy nhiên đâycũng là các thuốc nhập ngoại có giá khá đắt, chỉ sử dụngkhi thật cần thiết.Hiện nay có tâm lý thích sử dụng các macrolid thay chomột số thuốc uống nhóm betalactam vì các biệt dược củamacrolid thường có giá bán cao hơn các thuốc nhưamoxycilin, cephalexin. Tuy nhiên, lựa chọn kháng sinhđể sử dụng có hiệu quả và hợp lý cần căn cứ vào độ nhạycảm của vi khuẩn đối với từng loại thuốc chứ không phảilà giá tiền của loại thuốc đó. ...