Khảo sát thực trạng phân bố và đánh giá trữ lượng cây Đơn kim, cây Chó đẻ răng cưa ở khu vực Đà Nẵng

Bài viết trình bày khảo sát thực trạng phân bố và đánh giá trữ lượng cây Đơn kim, cây Chó đẻ răng cưa ở khu vực Đà Nẵng từ tháng 6 đến tháng 8/2019. Kết quả: Khu vực thành phố Đà Nẵng có nhiều điểm phân bố cây Đơn kim mọc tự nhiên, ghi nhận được ở 12 xã phường ngoại ô, khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà, khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà và vùng rừng phòng hộ Nam Hải Vân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khảo sát thực trạng phân bố và đánh giá trữ lượng cây Đơn kim, cây Chó đẻ răng cưa ở khu vực Đà Nẵng HỘI NGHỊ KHOA HỌC Y HỌC CỔ TRUYỀN TOÀN QUÂN NĂM 2022 KHẢO SÁT THỰC TRẠNG PHÂN BỐ VÀ ĐÁNH GIÁ TRỮ LƯỢNG CÂY ĐƠN KIM, CÂY CHÓ ĐẺ RĂNG CƯA Ở KHU VỰC ĐÀ NẴNG TS. PHẠM VĂN VƯỢNG - Bệnh Viện Quân y 17 DS. TẠ THỊ THANH - Trường Đại học Duy Tân TÓM TẮT: Khảo sát thực trạng phân bố và đánh giá trữ lượng cây Đơn kim, cây Chó đẻ răng cưa ở khu vực Đà Nẵng từ tháng 6 đến tháng 8/2019. Kết quả: Khu vực thành phố Đà Nẵng có nhiều điểm phân bố cây Đơn kim mọc tự nhiên, ghi nhận được ở 12 xã phường ngoại ô, khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà, khu bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà và vùng rừng phòng hộ Nam Hải Vân. Đơn kim mọc tập trung ở 2 loại hình thuộc vùng đồi núi (dọc theo ven rừng, ven đường rừng, bờ nương rẫy; tập trung thành đám lớn trên các khoảng đất trống) và 1 loại hình là ven đường đi, ven bờ rào quanh làng. Đánh giá qua các ô tiêu chuẩn, trên diện tích khu vực khảo sát, ước tính sơ bộ trữ lượng Đơn kim ở vùng đồi núi của Đà Nẵng có thể khai thác hằng năm trên 201 tấn dược liệu tươi. Khu vực thành phố Đà Nẵng cũng có nhiều điểm phân bố cây Chó đẻ răng cưa mọc tự nhiên. Tại các điểm phân bố, chỉ ghi nhận cây Chó đẻ răng cưa mọc rải rác thành quần thể tự nhiên rất nhỏ bé, không có khả năng cho khai thác dược liệu sản xuất thuốc. Từ khóa: Đơn kim, Chó đẻ răng cưa, phân bố, trữ lượng dược liệu, Đà Nẵng. ABSTRACT: Survey from June to August 2019 on the status of distribution and assessment of reserves of Bidens pilosa, Phyllanthus amarus in Da Nang. Results: There are many distribution points of natural in Da Nang where B. pilosa growing, recorded in 12 suburban wards and communes, Ba Na nature reserve, Son Tra nature reserve and forest areas. South Hai Van household. In there, B. pilosa grows concentratedly in 2 types of hilly areas (along forest edges, forest roads, slopes; concentrated in large clusters on vacant land) and 1 type is along roads and fences. around the village. Through the standard plots on the survey area, it is estimated that the reserve of Monometallic in the hilly areas of Da Nang can be exploited annually over 201 tons of fresh medicinal herbs. The same that in ​​ Nang also has many distribution points of natural Da Phyllanthus amarus. But, at the distribution points, P. amarus was recorded scatteredly growing into a very small natural population, unable to exploit medicinal materials to produce drugs. Keysword: Bidens pilosa, Phyllanthus amarus, Distribution, Da Nang. Chịu trách nhiệm nội dung: TS. Phạm Văn Vượng, Email: vuongds17@gmail.com Ngày nhận bài: 12/6/2022; mời phản biện khoa học: 7/2022; chấp nhận đăng: 20/8/2022. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ. Cây đơn kim với thành phần hóa học gồm tinh Việt Nam có nguồn tài nguyên cây thuốc dầu, flavonoid, polyphenol, tannin..., được chứng phong phú và đa dạng. Theo kết quả điều tra, minh có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, kháng nghiên cứu của Viện Dược liệu, hiện đã ghi nhận virus, chống oxy hóa, bảo vệ gan, hạ men gan [7]. được 5.117 loài thực vật và nấm lớn được sử Theo một số tài liệu đã công bố, Đơn kim là loài cây dụng làm thuốc. Trong đó, công dụng làm thuốc có phạm vi phân bố phổ biến, gần như khắp các của phần lớn số loài là dựa vào kinh nghiệm sử quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới. Ở dụng của cộng đồng các dân tộc ở khắp các địa Việt Nam, Đơn kim cũng được coi là loài có biên độ phương [6]. sinh thái rộng. Cây phân bố rộng rãi khắp các tỉnh Ở thành phố Đà Nẵng, kết quả tái điều tra dược và thành phố, từ vùng đồng bằng ven biển, hải đảo, liệu gần đây (2015-2016) cho biết, toàn thành phố lên đến vùng trung du và miền núi, tới độ cao dưới đã phát hiện và thống kê được 1.117 loài cây thuốc 1.000m [1], [2], [3], [9]. và nấm lớn có công dụng làm thuốc [5]. Cũng theo Cây Chó đẻ răng cưa (tên gọi khác là Diệp báo cáo này, một trong những thế mạnh của nguồn hạ đắng) với thành phần hóa học gồm flavonoid, cây thuốc ở Đà Nẵng là tiềm năng sử dụng trong ligan như phyllanthin, hypophyllanthin... cũng y học cổ truyền. Chỉ tính riêng số loài cây thuốc có được chứng minh có tác dụng chống oxy hóa, công dụng chữa trị bệnh về gan, khảo sát đã thống ức chế virus viêm gan B và C [10]. Đây cũng là kê được trên 50 loài, trong đó có cây Đơn kim và loài cây nhiệt đới, phân bố rộng khắp các quốc cây Chó đẻ răng cưa. gia vùng nhiệt đới, từ vùng Nam Á sang Đông Á, Tạp chí Y HỌC QUÂN SỰ, SỐ 359 (7-8/2022) ...