Khi doanh nghiệp muốn lỗ

Không chỉ giấu lỗ, nhiều doanh nghiệp còn giấu luôn cả lãi. Nguyên nhân do đâu?Cùng công bố báo cáo tài chính đã kiểm toán vào những ngày đầu tháng 3, nhưng Công ty Cổ phần Thép Việt Ý (VIS) và Công ty Cổ phần COMA18 (CIG) là 2 trường hợp trái ngược nhau. Với VIS, lợi nhuận sau thuế năm 2011 giảm từ 109,99 tỉ đồng trước kiểm toán, còn 27,21 tỉ đồng sau kiểm toán, tức giảm 75%. Với CIG, lợi nhuận sau thuế năm 2011 của doanh nghiệp tăng 86% sau kiểm toán, từ mức 0,87 tỉ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khi doanh nghiệp muốn lỗKhi doanh nghiệp muốn lỗKhông chỉ giấu lỗ, nhiều doanh nghiệp còn giấu luôn cả lãi. Nguyên nhândo đâu?Cùng công bố báo cáo tài chính đã kiểm toán vào những ngày đầu tháng 3,nhưng Công ty Cổ phần Thép Việt Ý (VIS) và Công ty Cổ phần COMA18(CIG) là 2 trường hợp trái ngược nhau. Với VIS, lợi nhuận sau thuế năm 2011giảm từ 109,99 tỉ đồng trước kiểm toán, còn 27,21 tỉ đồng sau kiểm toán, tứcgiảm 75%. Với CIG, lợi nhuận sau thuế năm 2011 của doanh nghiệp tăng86% sau kiểm toán, từ mức 0,87 tỉ đồng lên 1,62 tỉ đồng. Có nghĩa, trong lúcVIS muốn giấu lỗ thì CIG lại giấu lãi.Liệu những biến động tăng về lợi nhuận sau kiểm toán, những lưu ý về khảnăng gia tăng lợi nhuận như trên chỉ đơn thuần là do hạch toán kế toán hay làvì mục tiêu nào khác?Trong những năm tình hình kinh doanh thuận lợi, doanh nghiệp đạt lợi nhuậncao hơn so với kế hoạch, ban lãnh đạo có thể muốn để d ành lợi nhuận chonăm sau. Ngược lại, khi tình hình kinh doanh khó khăn, doanh nghiệp khó đạtlợi nhuận theo kế hoạch thậm chí là thua lỗ, xu hướng giảm lợi nhuận haytăng lỗ trong năm (nhằm giảm chi phí năm sau) cũng xuất hiện. Họ làm việcnày chủ yếu là vì muốn có báo cáo tài chính tốt vào đúng thời điểm, tạo niềmtin cho nhà đầu tư vào triển vọng của công ty.Chẳng hạn, doanh nghiệp sẽ để dành lợi nhuận để công bố vào các đợt IPO(phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) nhằm thu hút sự quan tâm của nhàđầu tư. Ngoài ra, theo ông Võ Kim Phụng, Trưởng phòng Phân tích Công tyChứng Khoán MHB, cũng có khả năng ban lãnh đạo tận dụng lợi thế về tiếpcận thông tin để tạo sóng trên thị trường chứng khoán nhằm thu lợi cá nhân.Giảm doanh thuGiảm doanh thu là một cách để doanh nghiệp thực hiện mục tiêu trên. Do vôtình hoặc cố ý, kế toán đã ghi nhận doanh thu không đúng niên độ. Ngoài ra,do việc ghi nhận doanh thu thông thường được căn cứ vào hóa đơn, nên việcbán hàng mà không xuất hóa đơn ngay lập tức cũng là một phương pháp đểđiều chỉnh doanh thu trong kỳ.Báo cáo tài chính quý II/2010 của Công ty Cổ phần Quốc Cường Gia Lai(QCG) cho thấy, doanh thu sau soát xét tăng đến 177 tỉ đồng so với trước.Theo giải trình của QCG, đó là do ghi nhận thêm 204 tỉ đồng doanh thu từviệc bán dự án ở số 106 Lý Chính Thắng (quận 3, TP.HCM) và điều chỉnhgiảm doanh thu nội bộ Tập đoàn 27 tỉ đồng.Một thủ thuật nhỏ khác cũng giúp doanh nghiệp đẩy doanh số sang năm saunhư tuyên bố trước một chương trình khuyến mãi bắt đầu từ ngày 1.1 (lúc đó,một số khách hàng có thể sẽ dời kế hoạch mua hàng sang sau ngày 1.1 đểhưởng khuyến mãi). Công ty cũng có thể sử dụng cách che giấu các khoản thutừ bán phế phẩm, hoa hồng và chiết khấu nhận từ nhà cung cấp.Tăng chi phíThủ thuật này được thực hiện thông qua sự thay đổi các ước tính kế toán củadoanh nghiệp như phương pháp khấu hao, phân bổ chi phí, phương pháp tínhgiá hàng tồn kho. Trong báo cáo sau kiểm toán năm 2011 của CNG, kiểmtoán viên có nêu: nếu phương thức khấu hao trước đây tiếp tục được sử dụng,chi phí khấu hao trong năm 2011 sẽ giảm 30,86 tỉ đồng. Điều đó có nghĩa,nếu Công ty không đột nhiên thay đổi phương pháp khấu hao, lợi nhuận trướcthuế năm 2011 có thể tăng thêm 30,86 tỉ đồng.Hay như trong báo cáo kiểm toán năm 2010, Công ty Cổ phần Hóa dầuPetrolimex (PLC) đ ã ghi nhận số chênh lệch giữa giá hạch toán và giá thực tếcủa thành phẩm, hàng hóa từ năm 2009 vào báo cáo kết quả kinh doanh năm2010 với số tiền khoảng 55 tỉ đồng. Do vậy, kết quả kinh doanh năm 2010 củaCông ty đã bao gồm số tiền 55 tỉ đồng từ năm 2009 chuyển sang.Doanh nghiệp cũng có thể thực hiện thủ thuật này thông qua việc gia tăng ướctính các chi phí trích trước. Ngày 4.3.2011, CIG thông báo kết quả kinh doanhnăm 2011 đ ã kiểm toán. Theo đó, doanh thu của CIG không thay đổi nhưnggiá vốn hàng bán giảm 1 tỉ đồng. Nguyên nhân là đơn vị kiểm toán đã lo ại rakhoản chi phí trích trước. Như vậy, lợi nhuận của CIG rõ ràng đã bị giấu bớt.Nhà đầu tư có thể nhận ra dấu hiệu của thủ thuật nói trên thông qua việc xemxét các tỉ lệ như giá vốn/doanh thu, chi phí/doanh thu khi các chỉ số này có sựthay đổi lớn so với cùng kỳ. Tuy nhiên, việc này sẽ khó hơn nhiều đối vớinhững năm có biến động mạnh về giá cả như năm 2011 (do lạm phát).Một phương pháp dịch chuyển lợi nhuận khác là lập các khoản dự phònggiảm giá hàng tồn kho, đầu tư tài chính, nợ phải thu khó đòi cao hơn mức cầnthiết và thực hiện hoàn nhập dự phòng vào năm sau.Theo ông Phụng, Công ty Chứng khoán MHB, nhà đầu tư nên dựa vào báocáo tài chính đ ã kiểm toán của công ty và những thông tin khác như giao d ịchcủa cổ đông nội bộ, cổ đông lớn để ra quyết định. Khi chưa có báo cáo kiểmtoán, nhà đầu tư nên xem xét tiểu sử của công ty như liệu trong quá khứ báocáo tài chính của công ty đ ã có những biến động lớn giữa trước và sau kiểmtoán hay chưa. Tuy nhiên, cần lưu ý là những thủ thuật dịch chuyển lợi nhuậnkhông phải lúc nào cũng gây tổn hại đến lợi ích lâu dài của công ty. Đối vớinhà đầu tư giá ...