Khi tôi chết hãy chôn tôi vớicây đàn ghita

Tây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònTây-Ban-Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi-ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khi tôi chết hãy chôn tôi vớicây đàn ghitaKhi tôi chết hãy chôn tôi vớicây đàn ghita* F.G. Lorcanhững tiếng đàn bọt nướcTây-Ban-Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mònTây-Ban-Nhahát nghêu ngaobỗng kinh hoàngáo choàng bê bết đỏLorca bị điệu về bãi bắnchàng đi như người mộng dutiếng ghi-ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghi-ta lá xanh biết mấytiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi-ta ròng ròngmáu chảykhông ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngđường chỉ tay đã đứtdòng sông rộng vô cùngLorca bơi sang ngangtrên chiếc ghi-ta màu bạcchàng ném lá bùa cô gái di-ganvào xoáy nướcchàng ném trái tim mìnhvào lặng yên bất chợtli-la li-la li-la...(Khối vuông Rubic – NXB TPM – 1985)Đất nước Tây Ban Nha xinh đẹp với những trận đấu bòrực lửa, với tiếng ghi ta say lòng đã đi vào trong thơ củaGarcia Lorca, nhà thơ nhân dân, người chiến sĩ chốngphát xít. Sự hy sinh anh dũng của ông trước họng súngcủa bọn phát xít Franco đã để lại nhiều tiếc thương chonhân dân Tây Ban Nha. Sức ám ảnh của những bài thơđầy chất lãng tử của người nghệ sĩ Tây Ban Nha ấy đãgặp gỡ với hồn thơ Thanh Thảo làm nên bài thơ độc đáoĐàn ghi ta của Lorca trong tập thơ Khối vuông rubic.Trước hết cần phải thấy không phải ngẫu nhiên mà ThanhThảo lại chọn hình tượng đàn ghi ta gắn với giây phút cuốicùng của F.G.Lorca. Bởi lẽ người chiến sĩ này đã dùngtiếng ghi ta cất lên lời ca tranh đấu chống lại chủ nghĩaphát xít. Đàn ghi ta là tâm hồn Lorca, là khí phách kiêncường của những người chiến sĩ yêu tự do hòa nhịp tráitim mình với quần chúng nhân dân. Bởi vậy, nỗi xúc độngcủa Thanh Thảo làm nên cảm hứng của bài thơ cũng bắtđầu từ câu thơ của Lorca: “Khi tôi chết hãy chôn tôi vớicây đàn ghi ta”.Viết về một nhà thơ hiện đại, một người con của đất nướcTây Ban Nha, Thanh Thảo đã dựng nên một chân dungbằng thơ sống động. Không gian mở đầu bài thơ là nhữngbiểu tượng đặc trưng của văn hóa xứ sở những trận đấubò, hiện hữu tất cả chất say phóng cuồng nghệ sĩ:những tiếng đàn bọt nướcTây Ban Nha áo choàng đỏ gắtli-la li-la li-lađi lang thang về miền đơn độcvới vầng trăng chếnh choángtrên yên ngựa mỏi mòn...Cái độc đáo của bài thơ này chính là ở những thủ pháphiện đại mà hình ảnh không hề cầu kỳ xa lạ vẫn giúpngười đọc hình dung chất Tây Ban Nha không trộn lẫn.Thanh Thảo có lối diễn đạt câu thơ không viết hoa đầudòng, tạo mạch thơ liên tục, xâu chuỗi với nhau để nối kếtcác biểu tượng đầy sức ám ảnh : đất nước của những lànđiệu ghi ta – Tây Ban cầm, của áo choàng matador - đấusĩ, của những giấc mơ hiệp sĩ của chàng Đôn Kihôtê đãcuốn hút người đọc bằng chất men say chếnh choáng cảvầng trăng. Không chỉ có thế, ghi ta của chàng nghệ sĩcòn vang những âm điệu rất lạ « li-la li-la li-la » gọi về sắctím của hoa tử đinh hương, âm thanh và màu sắc hoàquyện, dìu dịu vẻ đẹp của một nỗi buồn trữ tình. Bài thơcuốn người đọc vào cái âm hưởng li-la ngân mãi khôngdứt ấy. Đó cũng là những gì đã xuất hiện trong thơ Lorca,ca ngợi một đất nước Tây Ban Nha tươi đẹp và hào hiệpvới khát vọng công lý, tự do.Tây Ban Nha của thời Lorca còn là đất nước sôi sụcnhững cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít , ghi tacủa Lorca cất lên lời ca tranh đấu : «Ghi ta bần bật khóc –Không thể nào - dập tắt » (thơ Lorca). Bởi vậy diễn tảkhoảnh khắc người chiến sĩ ấy bị bọn phát xít sát hại,Thanh Thảo cũng đã dựng nên bầu không gian kinhhoàng những ấn tượng chết chóc : Tây Ban Nha hátnghêu ngao - bỗng kinh hoàng –áo choàng bê bết đỏ-Lorca bị điệu về bãi bắn – chàng đi như người mộngdu…Những câu thơ tiếp nối diễn tả tột cùng cho cảm giácđau đớn uất nghẹn trước sự tàn bạo của bọn độc tài phátxít :tiếng ghi ta nâubầu trời cô gái ấytiếng ghi ta lá xanh biết mấytiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tantiếng ghi taròng ròng máu chảy…Điệp khúc dồn dập qua nhịp thơ Thanh Thảo như đã lột tảđược cái bàng hoàng căm phẫn trong bản ghi ta bi tráng!Màu nâu của đất, của làn da rám nắng, màu xanh của lácủa bầu trời như tương phản gay gắt và dữ dội với màuđỏ ròng ròng máu chảy. Cảm giác vỡ oà đau đớn uấtnghẹn trong tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan. Nỗi kinhhoàng trong cảm giác mất mát cũng nhân lên gấp bội, nỗiđau như xé lòng khi hình dung ra cảnh kẻ thù sát hạingười nghệ sĩ tranh đấu cho tự do.Những câu thơ tiếp theo như đặc tả cho một sự sốngkhác, mãnh liệt, âm thầm mà bất tử :không ai chôn cất tiếng đàntiếng đàn như cỏ mọc hoanggiọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếngĐoạn thơ tái hiện khoảnh khắc kẻ thù của Lorca hèn hạthủ tiêu chàng, ném xác xuống giếng, nhưng qua hìnhtượng âm thanh tiếng đàn ta nhận ra một sức sống mãnhliệt vẫn tiếp tục. Cảm giác bi tráng hiện hữu qua nhữngliên tưởng về cỏ mọc hoang, giọt nước mắt vầng trăng,đáy giếng tạo cảm giác trống vắng sau sự hy sinh anhdũng của Lorca. Thanh Thảo rất có ý thức khi so sánhtiếng đàn với cỏ mọc hoang để cảm nhận về sức lan toảcủa sự sống mãnh liệt không gì có thể hủy hoại được. Cókhoảng lặng sau ánh sáng vầng trăng nhưng đủ diễn tảnỗi tiếc thương long lanh trong đáy giếng, nơi kẻ thùtưởng có thể vùi chôn tinh thần tự do bất tử của Lorca.Vì lẽ đó, những câu thơ Thanh Thảo đã tái hiện sự sốngcủa Lorca thật kỳ diệu và xúc động, con người đã hoáthân vào âm thanh của đàn ghi ta, tan chảy hoà cùngdòng sông bất tận:Lorca bơi sang ngangTrên chiếc ghi ta màu bạcChàng ném lá bùa cô gái di ganVào xoáy nướcChàng ném trái tim mìnhVào lặng yên bất chợtli-la li-la li-la...Những câu thơ diễn tả một hành trình đối mặt với định ...