Khổ mẫu MARC 21 cho dữ liệu thư mục tập 1 part 1

Trong những năm qua các thư viện và các cơ quan thông tin ở Việt Nam đã xây dựng rất nhiều CSDL nhưng những CSDL này bước đầu chỉ phục vụ hoạt động tra cứu nội bộ không có khả năng tích hợp, trao đổi vì vậy chúng ta gặp nhiều khó khăn trong chia sẻ nguồn lực thông tin và trao đổi quốc tế. Một trong vấn đề đặt ra là phải chuẩn hóa hoạt động biên mục cụ thể là thống nhất xây dựng mục lục đọc máy. Ngày 22-23/11/2001 tại Trung tâm Thông tin Tư liệu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khổ mẫu MARC 21 cho dữ liệu thư mục tập 1 part 1 Khæ mÉu MARC 21 cho d÷ liÖu th− môc TËp 1 Biªn so¹n: Phßng Ph¸t triÓn m¹ng vµ ChuÈn MARC, Th− viÖn Quèc héi Hoa Kú Víi sù hîp t¸c cña: Phßng Tiªu chuÈn vµ Hç trî, Th− viÖn Quèc gia Cana®a Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia Hµ Néi, 2004 1 ChØ ®¹o xuÊt b¶n: TS. T¹ B¸ H−ng Khæ mÉu MARC 21 cho d÷ liÖu th− môc H−íng dÉn ¸p dông ®Þnh danh néi dung TËp 1 MARC 21 Format for Bibliographic Data Including Guidelines for Content Designation Volume 1 Biªn so¹n: Phßng Ph¸t triÓn m¹ng vµ ChuÈn MARC, Th− viÖn Quèc héi Hoa Kú Víi sù hîp t¸c cña: Phßng Tiªu chuÈn vµ Hç trî, Th− viÖn Quèc gia Cana®a Ng−êi dÞch: TS. NguyÔn ViÕt NghÜa Ths. NguyÔn ThÞ §µo Ths. NguyÔn TiÕn §øc Ths. NguyÔn ThÞ H¹nh Ths. Cao Minh KiÓm Ths. TrÇn Thu Lan CN. NguyÔn Xu©n B×nh Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia Hµ Néi, 2004 1 MARC 21 Format for bibliographic data: Including guidelines for content designation. Prepared by Network Development and MARC Standards Office, Library of Congress, in cooperation with Standards and Support, National Library of Canada 1999 edition. Library of Congress Cataloguing Distribution Service, Washington National Library of Canada, Ottawa Copyright (c) 1999 by the Library of Congress except within the USA Copyright (c) Her Majesty the Queen in Right of Canada (1999) as presented by the National Library of Canada This publication may be reproduced without permision provided the source is fully acknowledged 3 Ban cè vÊn Th¹c sü NguyÔn ThÞ B¾c Gi¸m ®èc Th− viÖn Khoa häc Tæng hîp thµnh phè Hå ChÝ Minh Th¹c sü NguyÔn Huy Ch−¬ng Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin - Th− viÖn, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi «ng Ph¹m ThÕ Khang Gi¸m ®èc Th− viÖn Quèc gia ViÖt Nam «ng Vò V¨n S¬n Tæng th− ký Héi Th«ng tin - T− liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam 4 Lêi nãi ®Çu ViÖc øng dông m¸y tÝnh ®iÖn tö vµo ho¹t ®éng th«ng tin- th− viÖn trªn thÕ giíi ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi cña Biªn môc ®äc m¸y hay cßn gäi lµ MARC (viÕt t¾t tõ MAchine Readable Cataloguing). MARC lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña sù tiÕn triÓn qua nhiÒu n¨m cña c¸c khæ mÉu, giao thøc, tiªu chuÈn, m· hiÖu, ch−¬ng tr×nh, hÖ thèng thiÕt bÞ..., kÝch thÝch sù ph¸t triÓn tù ®éng ho¸ th− viÖn vµ c¸c m¹ng th«ng tin. ViÖc tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn MARC ®· lµm cho c¸c th− viÖn kh¸c nhau trªn thÕ giíi cã kh¶ n¨ng trao ®æi dÔ dµng biÓu ghi th− môc, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña tin häc ho¸ ho¹t ®éng th− viÖn. ë ViÖt Nam, tuy ho¹t ®éng tin häc ho¸ c«ng t¸c th«ng tin th− viÖn ®· b¾t ®Çu tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1980 víi viÖc x©y dùng c¸c c¬ së d÷ liÖu th− môc nh−ng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh− ch−a cã kinh nghiÖm, sù ph¸t triÓn mang tÝnh tù ph¸t, thiÕu sù phèi hîp, v.v.. nªn c¸c c¬ së d÷ liÖu th− môc ë ViÖt Nam cã cÊu tróc mang tÝnh côc bé, kh«ng thèng nhÊt, kh«ng tu©n thñ nh÷ng khæ mÉu quèc tÕ. V× thÕ ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc trao ®æi d÷ liÖu, ®Õn sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng tiªu chuÈn ho¸ cña ngµnh th«ng tin-th− viÖn. NhËn thøc ®−îc vai trß cña c«ng t¸c chuÈn ho¸ khæ mÉu th− môc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc trao ®æi d÷ liÖu th− môc gi÷a c¸c tæ chøc th«ng tin th− viÖn, Trung t©m Th«ng tin Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu ®¸nh gi¸ vµ quyÕt ®Þnh lùa chän khæ mÉu MARC 21 ®Ó sù dông vµ phæ biÕn cho c¸c tæ chøc th«ng tin vµ th− viÖn ë ViÖt Nam. Khæ mÉu MARC 21 lµ khæ mÉu næi tiÕng vµ ®−îc céng ®ång th− viÖn - th«ng tin sö dông réng r·i nhÊt trªn thÒ giíi. §Õn nay ®· cã h¬n 40 n−íc chÊp nhËn sö dông MARC 21, mét khèi l−îng khæng lå c¸c biÓu ghi theo MARC 21 hiÖn ®ang ®−îc l−u tr÷ trong c¸c môc lôc liªn hîp cña Hoa Kú(800 triÖu biÓu ghi), cña m¹ng OCLC (50 triÖu biÓu ghi), cña Th− viÖn Quèc héi Hoa Kú (20 triÖu biÓu ghi). HÇu hÕt c¸c hÖ thèng qu¶n trÞ th− viÖn lín vµ nhá trªn thÞ tr−êng ®Òu sö dông khæ mÉu MARC 21 nh− mét lùa chän chñ yÕu. T¹i mét sè héi th¶o vÒ hÖ thèng tiªu chuÈn cho th− viÖn ViÖt Nam, hÇu hÕt c¸c tæ chøc th− viÖn vµ th«ng tin cña ViÖt Nam ®Òu thèng nhÊt khuyÕn nghÞ sö dông khæ mÉu MARC 21 nh− mét trong nh÷ng tiªu chuÈn quan träng nhÊt viÖc x©y dùng c¸c c¬ së d÷ liÖu th− viÖn cña ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ë ViÖt Nam ch−a cã mét b¶n dÞch ®Çy ®ñ cña khæ mÉu MARC 21 ®Ó cung cÊp cho céng ®ång th− viÖn vµ th«ng tin nghiªn cøu vµ ¸p dông vµo ho¹t ®éng nghiÖp vô cña m×nh. ChÝnh v× lý do ®ã, Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia thuéc Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ, ®−îc sù tµi trî cña tæ chøc The Phylantrophic ®· tiÕn hµnh dÞch sang tiÕng ViÖt toµn bé b¶n Khæ mÉu MARC 21 cho d÷ liÖu th− môc: H−íng dÉn ¸p dông ®Þnh danh néi dung do Th− viÖn Quèc héi Hoa Kú vµ Th− viÖn Quèc gia Cana®a biªn so¹n. §Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng dÞch thuËt, Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ C«ng nghÖ Quèc gia ®· mêi mét sè chuyªn gia ®Çu ngµnh cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc th− viÖn gåm: TiÕn sü T¹ B¸ H−ng, Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin Khoa häc vµ Cång nghÖ Quèc gia; TiÕn sü Ph¹m ThÕ Khang, Gi¸m ®èc Th− viÖn Quèc gia ViÖt Nam; Th¹c sü NguyÔn Huy Ch−¬ng, Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin vµ Th− viÖn, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi; TiÕn sü NguyÔn ThÞ B¾c, Gi¸m ®èc Th− viÖn Khoa häc Tæng hîp Thµnh phè Hå ChÝ Minh; «ng Vò V¨n S¬n, Tæng th− ký Héi Th«ng tin - T− liÖu Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam, tham gia Ban cè vÊn ®Ó chØ ...