Khối U và Mây Biến Thể, giống và không giống

Giống - Cả hai đều cùng sáng tác trên mạch cảm xúc và nội dung về biến đổi sinh thái - Cả hai đều dùng chất liệu khung sắt và vỏ lon nhôm tái chế - Cả hai đều có khối đầu vê tròn và có các râu đuôi - Cả hai đều làm và bày ở Huế.- Cả hai đều bày ở ngoài trời, nơi công cộng - Cả hai đều sáng tác bởi 1 tác giả: Trần Tuấn, và curate bởi Trần Lương - Cả hai đều kích thước lớn (Khối U: 15m x 4,5m x 4,5 m,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khối U và Mây Biến Thể, giống và không giống Khối U và Mây Biến Thể, giống và không giốngMây biến thểGiống- Cả hai đều cùng sáng tác trên mạch cảm xúc và nội dung về biến đổisinh thái- Cả hai đều dùng chất liệu khung sắt và vỏ lon nhôm tái chế- Cả hai đều có khối đầu vê tròn và có các râu đuôi- Cả hai đều làm và bày ở Huế- Cả hai đều bày ở ngoài trời, nơi công cộng- Cả hai đều sáng tác bởi 1 tác giả: Trần Tuấn, và curate bởi TrầnLương- Cả hai đều kích thước lớn (Khối U: 15m x 4,5m x 4,5 m, MBT:16,5m x 6m x 2,5m)Khối U. (Ảnh do Thế Sơn chụp)Không giống- Khối U bày ở nơi được (bị) quy định, tác giả không có quyền lựachọn lịch sử và cảnh quan nơi bày. MBT được tác giả chủ định sáng tácđể bày ở vị trí đặc biệt có danh và lịch sử cụ thể (đúng nghĩa của tácphẩm site-specific)- Tuy cùng về chủ đề sự biến thái nhưng MBT đặt vấn đề biến thái vì ônhiễm ở một địa chỉ cụ thể, mà ở đó mục đích chính khuất đằng sau màtác giả muốn đề cập là thái độ ứng xử với di sản. Còn ở Khối U, sự biếnthái được đặt vấn đề một cách chung hơn, trong đó tác giả cũng gợi đếnsự kiện thời sự của năm 2010 là bôxít.- Tạo hình các bộ phận của 2 tác phẩm khác nhau: 1 đầu tròn, 1 đầu dẹpcó 3 múi. Số lượng, hướng lượn và kích thước của các đuôi cũng khácnhau. Kích thước tổng thể cũng khá chênh lệch để phù hợp với từng vịtrí.- Môi trường bày và hiệu ứng tương tác rất khác nhau: Khối U trên nềnđường nhựa, tầm nhìn của người xem hẹp theo chiều dọc. MBT bàytrên mặt nước. Tầm nhìn, góc nhìn của khán giả rộng và từ xa, cảnhquan phía sau hai tác phẩm cũng khác nhau.- Khối U tài trợ bởi nguồn chính thống (Bộ văn hóa) còn MBT tài trợbởi quỹ phi lợi nhuận CDEF.Mây biến thểQua một thời gian làm việc với Trần Tuấn, tôi có thể khẳng định anh sẽcòn làm tiếp một hay nhiều khối tượng tương tự như Mây biến thể nữanếu tìm ra những địa điểm cụ thể phù hợp với cảm xúc thẩm mỹ và phùhợp với chủ đề thời sự của xã hội mà nghệ sĩ đang sống. Đây là việc rấtbình thường của sáng tạo, phát triển tác phẩm với nhiều biến thể là cáchnghệ thuật đương đại thường làm. Sáng tác nhiều phiên bản còn là quátrình tự đối thoại và tự hoàn thiện của nghệ sĩ. Không có ai chỉ trích vềsự giống nhau trong cách thể hiện loạt tác phẩm những xác súc vậtngâm fóc-môn của Damien Hirst. Cũng không ai phàn nàn JacksonPollock dùng mỗi đòn vảy sơn lia lịa rồi đặt các tên tranh khác nhau.Nghệ sĩ vẫn làm việc theo series với tranh và ngay cả với tượng.Tác phẩm Mây biến thể có được những tố chất tạo hình, tinh thần vàvật chất đủ để đối thoại và đánh thức một số không gian ngoại cảnhkhác nhau. Đó là hiệu ứng thị giác của vật liệu. Là nội dung về vấn đềbiến thái, có giao diện xã hội và môi trường rất rộng để tương tác. Làkiểu tác phẩm có thể xem từ rất xa đến gần (có khá nhiều tác phẩm phụthuộc vào các chi tiết nên người xem phải ở gần, không thể thưởng thứctừ xa). Là kiểu hình hài có định hướng mờ nên dễ liên tưởng đến cácloại con, thể, vật khác nhau.Không nhiều tác phẩm có sự thích ứng này.Mây biến thể trên hồ Tịnh TâmVậy khả năng một phiên bản Mây biến thể mới có thể xuất hiện ở mộtnơi khác, mà vấn đề biến thái được mở ra ở các góc cạnh xã hội và môitrường khác. Điều này được hoạt động nghệ thuật đương đại chuyênnghiệp với cả hệ thống bảo tàng trên toàn thế giới thừa nhận về tínhhợp pháp của nó. Khi tác giả đăng kí ngay từ đầu số edition (số lượngphiên bản tác phẩm) là 1, 3 hay 5 thì tác phẩm quý và độc đến đâu là donghệ sĩ tự quyết định số lượng phiên bản nhiều hay ít. Nghệ sĩ cũng tựquyết định chất lượng sự tương tác cao đến đâu, giữa tác phẩm với nơibày. Và cũng có thể tự hạ thấp tác phẩm của mình nếu phạm sai lầm.Tôi đưa ra vài hình ảnh giả định sự xuất hiện của MBT ở một số địađiểm có cảnh quan tự nhiên và xã hội khác nhau để tham khảo về sựđối thoại của nó với địa điểm, và qua hình ảnh đối thoại đó là sự gợi ýkhác nhau về biến đổi sinh thái hay rộng hơn sự biến thái nói chung.Mây biến thể trên hồ Thủy TiênMây biến thể trên Hộ Thành HàoMây biến thể ở ChicagoMây biến thể ở nhà máy hạt nhânDĩ nhiên, từ ý tưởng đến hiện thực là rất nhiều công việc phải xử lý.Với MBT, mọi yếu tố kỹ thuật đều được tính toán và làm theo cách thủcông, kinh nghiệm rất ít trong việc thiết kế và lắp đặt một tác phẩmkích thước lớn, làm bằng chất liệu bền vững, lại đặt trên nền chất lỏng.Việc buổi khai mạc bị dời chậm lại là kết quả của cách làm thủ công vàthiếu kinh nghiệm (ở cả phần tổ chức). Trong buổi tọa đàm, tác giả vàcurator đều có lời cáo lỗi mà không đổ cho một yếu tố khách quan nào.Tuy vậy, cũng không có sự chì chiết nặng nề nào từ phía dư luận về sựchậm trễ. Nhưng sự giống nhau giữa Khối U và MBT thì có vẻ gây chúý hơn.Trong cuộc tọa đàm, ngay sau khi Trần Tuấn trả lời câu hỏi của hai họasĩ Thanh & Hải, nhận thấy phần trả lời của Tuấn chưa rõ và chưa đủthỏa mãn người hỏi (vì ngay câu hỏi cũng lịch sự ý nói chứ không ...