Khổng Tử

Triết học của ông nhấn mạnh trên cá nhân và cai trị bằng đạo đức, sự chính xác của những mối quan hệ xã hội, sự công bằng và sự ngay thẳng. Các giá trị đó đã có được tầm ảnh hưởng lớn trên mọi học thuyết khác ở Trung Quốc như Pháp gia hay Lão giáo ở thời nhà Hán. Các tư tưởng của Khổng Tử đã được phát triển thành một hệ thống triết học được gọi là Khổng giáo. Khổng giáo được Matteo Ricci đưa vào Châu Âu, ông cũng là người đầu tiên La tinh hoá...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khổng Tử Kh ng T Kh ng T H t tiên: (姓) H gia ình: (氏) Tên: (名) Tên t : (字) Tên thu : (謚) Danh hi u: 1 T Trung Qu c này (子), h t tiên Kh ng T , không nên nh m l n v i t t như ư c s d ng trong danh hi u c T Kh ng T (孔子). ó là hai t khác nhau ư c b ng cùng ký t trong ti ng Trung Qu c h c a tri u ình nhà Thương. 2 Tên th y t 1530. Trong giai o n 130 và 1530, tên th y c a ông là: i Thàn Chí Thánh Văn Tuyên Vương (大成至聖文宣王) tên ngôi m c a ông. 3 La tinh hóa thành Confucius. Kh ng T (ch Hán: 孔子; còn g i là Kh ng Phu T 孔夫子; 27 tháng 8 âm, 551 – 479 TCN) là m t nhà tư tư ng, nhà tri t h c xã h i n i ti ng ngư i Trung Hoa, các bài gi ng và tri t lý c a ông có nh hư ng r ng l n i v i i s ng và tư tư ng c a các n n văn hóa ông Á. Tri t h c c a ông nh n m nh trên cá nhân và cai tr b ng o c, s chính xác c a nh ng m i quan h xã h i, s công b ng và s ngay th ng. Các giá tr ó ã có ư c t m nh hư ng l n trên m i h c thuy t khác Trung Qu c như Pháp gia hay Lão giáo th i nhà Hán. Các tư tư ng c a Kh ng T ã ư c phát tri n thành m t h th ng tri t h c ư c g i là Kh ng giáo. Kh ng giáo ư c Matteo Ricci ưa vào Châu Âu, ông cũng là ngư i u tiên La tinh hoá tên Kh ng T thành Confucius. Tư tư ng c a ông còn ư c xem là m t o giáo c a loài ngư i, nh t là dân t c Trung Qu c. Các bài gi ng c a Kh ng T ư c nghiên c u ch y u qua cu n Lu n Ng , m t t p h p nh ng m u chuy n cách ngôn ng n, ư c biên so n nhi u năm sau khi ông qua i. Các nhà s h c hi n i cho r ng b t kỳ m t tài li u nào cũng không th ư c coi là do ông vi t ra, nhưng trong g n 2.000 năm ông t ng ư c cho là tác gi c a Ngũ Kinh, L Ký, và Biên niên s Xuân Thu. Ti u s Tam th p nhi l p; (三十而立) T th p nhi b t ho c; (四十而不惑) Ngũ th p nhi tri thiên m nh; (五十而知天命) L c th p nhi nhĩ thu n; (六十而耳順) Th t th p nhi tòng tâm d c b t du c . (七十而從心欲 ，不踰矩) (Lu n Ng ) Kh ng T tên là Khâu, t là Tr ng Ni 仲尼, sinh ngày 27 tháng 8 năm 551 trư c Công nguyên, vào th i Xuân Thu trong l ch s Trung Qu c, t i p Trâu, làng Xương Bình, nư c L (nay là huy n Khúc Ph , t nh Sơn ông, Trung Qu c). Nhi u s sách ghi r ng ông sinh trong m t gia c nh nghèo, nhưng th c t gia ình ông có ông t ba i v n thu c dòng quí t c sa sút t nư c T ng d i n nư c L . Cha c a Kh ng Khâu, Thúc Lương Ng t (cháu 13 i c a Vi T Di n, anh c a vua Tr nhà Thương) là quan võ thu c p Trâu, n 70 tu i m i l y Nhan th mà sinh ra ông. Năm lên ba, Khâu m côi cha, l n lên, ph i làm l ng v t v nuôi m , nhưng r t ham h c. Năm 19 tu i, ông l y v và làm m t ch c quan nh coi kho. Năm 22 tu i, ông m l p d y h c. H c trò g i ông là Kh ng Phu T 孔夫子, hay g i g n hơn là Kh ng T 孔子. T ngoài ý nghĩa là con ra còn có nghĩa là Th y. Do v y Kh ng T 孔子 là Th y Kh ng. Trong su t g n 20 năm, t năm 34 tu i, Kh ng T d n h c trò i kh p các nư c trong vùng truy n bá các tư tư ng và tìm ngư i dùng các tư tư ng ó. Có nơi ông ư c tr ng d ng nhưng cũng có nơi ông b coi thư ng. Năm 51 tu i, ông quay l i nư c L và ư c giao coi thành Trung ô, năm sau ư c thăng ch c i tư kh u (coi vi c hình pháp), kiêm quy n t tư ng. Sau ba tháng, nư c L tr nên th nh tr . Nhưng r i b ly gián, dèm pha, ông bèn t ch c và l i ra i m t l n n a. Năm 68 tu i, Kh ng T tr v nư c L , ti p t c d y h c và b t tay vào so n sách. Trong nh ng năm cu i cùng này ông ã so n ra b Lu n Ng . Ông m t tháng 4 năm 479 TCN, th 73 tu i. [s a] D y h c Trong cu n Lu n Ng , Kh ng T t coi mình là m t ngư i truy n t l i cái ã có mà không phát minh ra th gì khác. Ông r t nh n m nh trên t m quan tr ng c a s h c, và chương m u Lu n Ng cũng c p t i vi c h c. Vì th , ông ư c ngư i Trung Qu c coi là v i Sư. Thay vì tìm cách xây d ng m t lý thuy t mang tính h th ng v cu c s ng và xã h i, ông mu n các môn c a mình ph i suy nghĩ sâu s c cho chính mình và l ng l nghiên c u th gi i bên ngoài, ch y u thông qua các cu n kinh cũ và qua các s ki n quá kh có liên quanh (như các cu n Biên niên s ) hay nh ng tình c m c a nhân dân trong quá kh (như Kinh Thi). th i phân chia, h n lo n và nh ng cu c chi n tranh không d t gi a các nư c chư h u, ông mu n tái l p Thiên M nh có th th ng nh t th gi i (ví d , Trung Qu c) và mang l i hòa bình, th nh vư ng cho nhân dân. Vì th Kh ng T thư ng ư c coi là ngư i ã xư ng ch nghĩa b o th , nhưng khi xem xét k nh ng xu t c a ông ta th y ông thư ng (và có th c ý bóp méo) nh ch và l nghi quá kh nh m t ra m t h th ng chính tr m i c a riêng mình: nh ng v vua cai tr ph i ư c l a ch n theo o c, không ph i theo dòng h , nh ng v vua cai tr ph i hành ng vì nhân dân, và h ph i t t i m c hoàn thi n. M t v vua như v y có th dùng o c c a mình giáo hóa nhân dân thay vì áp t m i ngư i b ng pháp lu t và ...