Khuyến cáo 2008 của Hội tim mạch học Việt Nam về chẩn đoán và điều trị bệnh tim và thai sản

Khuyến cáo 2008 của Hội tim mạch học Việt Nam về chẩn đoán và điều trị bệnh tim và thai sản trình bày tổng quan về bệnh tim và thai sản, tác động của thai sản đối với tim mạch, những yếu tố gây tác động không tốt đến sản phụ và thai nhi,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khuyến cáo 2008 của Hội tim mạch học Việt Nam về chẩn đoán và điều trị bệnh tim và thai sản KHUYEÁN CAÙO 2008 CUÛA HOÄI TIM MAÏCH HOÏC VIEÄT NAM VEÀ CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑIEÀU TRÒ BEÄNH TIM VAØ THAI SAÛN Tröôûng ban soaïn thaûo: PGS.TS.BS. Nguyeãn Ngoïc Töôùc Caùc uûy vieân: GS.TS.BS. Thaùi Hoàng Quang GS.TS.BS. Thaùi Hoàng Quang TS.BS. Taï Maïnh Cöôøng TS.BS. Nguyeãn Quang Tuaán PGS.TS.BS. Hoaøng Minh Chaâõu ThS.BS. Phaïm Thaùi Sôn ThS.BS. Nguyeãn Ngoïc Quang TOÙM TAÉT Haøng naêm treân toaøn theá giôùi coù khoaûng 200 trieäu phuï nöõ coù thai, trong soá ñoù coù khoaûng nöûa trieäu saûn phuï bò töû vong do haäu quaû cuûa caùc bieán chöùng coù lieân quan ñeán thai ngheùn. Nguyeân nhaân töû vong do caùc beänh tim maïch gaây ra thöôøng gaëp laø: taêng huyeát aùp (12%) vaø caùc beänh tim khaùc (20%). 86% soá phuï nöõ coù thai vaø 99% soá saûn phuï töû vong laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån trong ñoù coù Vieät Nam. Theo thoáng keâ naêm 1992 cuûa Boä Y teá thì öôùc tính soá saûn phuï töû vong laø 220/100.000 tröôøng hôïp sinh ñeû, nguyeân nhaân do caùc beänh tim maïch, taêng huyeát aùp (saûn giaät vaø tieàn saûn giaät) gaây töû vong khoaûng 35%. Trong quaù trôõnh mang thai, cô theå ngöôøi phuï nöõ coù nhieàu söï thay ñoåi veà taâm lyù, giaûi phaãu, sinh lyù, sinh hooû, huyeát hoïc, noäi tieát, tuaàn hoaøn. Nhöõng thay ñoåi huyeát ñoäng laøm taêng daàn gaùnh naëng leân heä thoáng tuaàn hoaøn. Ñeå haïn cheá caùc tai bieán xaûy ra ôû caùc baø meï bò beänh tim maïch khi coù thai, caàn phaûi coù söï tö vaán, theo döøi, ñieàu trò cuûa caùc thaày thuoác chuyeân khoa tim maïch vaø chuyeân khoa saûn. Coù theå nhaän ñònh beänh lyù tim maïch gaây haäu quaû ñeán saûn phuï vaø thai nhi thoâng qua 3 caáp ñoä nguy cô tuøy theo beänh tim maïch maø saûn phuï maéc phaûi: nguy cô thaáp (thoâng lieân nhó, thoâng lieân thaát, coøn oáng ñoäng maïch, heïp van ñoäng maïch chuû nheï vaø chöùc naêng taâm thu thaát traùi bình thöôøng, hôû van ñoäng maïch chuû vôùi chöùc naêng taâm thu thaát traùi bình thöôøng, sa van 2 laù vôùi chöùc naêng taâm thu thaát traùi bình thöôøng, hôû van 2 laù vôùi chöùc naêng taâm thu thaát traùi bình thöôøng vaø NYHA I hoaëc II, heïp van 2 laù möùc ñoä ít hoaëc nheï, khoâng taêng aùp ñoäng maïch phoåi nhieàu, heïp van ñoäng maïch phoåi nheï hoaëc vöøa, beänh tim baåm sinh coù tím ñaõ söûa chöõa vaø chöùc naêng thaát traùi bình thöôøng), nguy cô trung bình (beänh tim coù luoàng thoâng traùi phaûi lôùn, heïp eo ñoäng maïch chuû, hoäi chöùng Marfan vôùi goác ñoäng maïch chuû khoâng daõn, heïp van 2 laù möùc ñoä vöøa hoaëc naëng, heïp van ñoäng maïch chuû möùc ñoä nheï hoaëc vöøa, heïp khít van ñoäng maïch phoåi, tieàn söû maéc beänh cô tim sau ñeû nhöng chöùc naêng tim ñaõ oån ñònh), nguy cô cao (hoäi chöùng Eisenmenger, taêng aùp ñoäng maïch phoåi naëng, beänh tim baåm sinh coù tím phöùc taïp, hoäi chöùng Marfan coù toån thöông goác hoaëc van ñoäng maïch chuû, heïp khít van ñoäng maïch chuû coù hoaëc khoâng coù trieäu chöùng, beänh van 2 laù vaø/hoaëc van ñoäng maïch chuû coù giaûm naëng chöùc naêng taâm thu thaát traùi EF < 40%, suy tim NYHA III hoaëc IV do beänh van tim hoaëc beänh cô 469 KHUYEÁN CAÙO 2008 VEÀ CAÙC BEÄNH LYÙ TIM MAÏCH & CHUYEÅN HOÙA tim, tieàn söû maéc beänh cô tim sau ñeû vaø suy chöùc naêng thaát traùi dai daúng). Tuy nhieân, ngöôøi thaày thuoác caàn phaûi theo doõi chaët cheõ vaø ñaùnh giaù laïi caùc möùc ñoä nguy cô moät caùch linh hoaït trong quaù trình mang thai cuûa ngöôøi phuï nöõ ñeå coù höôùng xöû trí kòp thôøi vaø chính xaùc. Loaïn nhòp tim trong thôøi kyø mang thai coù theå gaây nguy hieåm ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa caû saûn phuï vaø thai nhi. Khi loaïn nhòp khoâng gaây aûnh höôûng nhieàu ñeán huyeát ñoäng thì neân theo doõi, cho saûn phuï nghæ ngôi. Neáu loaïn nhòp gaây roái loaïn huyeát ñoäng nhieàu thì neân duøng caùc thuoác choáng loaïn nhòp. Taêng huyeát aùp khi mang thai ñöôïc xaùc ñònh khi huyeát aùp taâm thu  140mmHg hoaëc huyeát aùp taâm tröông  90mmHg, hoaëc huyeát aùp taâm thu taêng  30 mmHg hoaëc huyeát aùp taâm tröông taêng  15mmHg so vôùi quyù ñaàu cuûa thai kyø hoaëc nhöõng laàn coù thai tröôùc cuûa chính saûn phuï, hoaëc huyeát aùp taâm tröông taêng  90mmHg khi ño ngaãu nhieân (hai laàn trôû leân). Neân chæ ñònh ñieàu trò taêng huyeát aùp khi huyeát aùp taâm thu treân 140-170 mmHg vaø huyeát aùp taâm tröông treân 90-110 mmHg. Ñoái vôùi taêng huyeát aùp naëng  170/110 mmHg, baét buoäc phaûi ñieàu trò. Muïc tieâu ñieàu trò laø haï soá huyeát aùp trung bình < 125 mmHg (töông ñöông huyeát aùp khoaûng 150/100 mmHg). Caùc thuoác haï aùp neân ñöôïc löïa choïn laø Methyldopa (Aldomet), cheïn beâta giao caûm (Atenolol, Metoprolol), cheïn alpha vaø beâta giao caûm (Labetalol), cheïn kôønh canxi (Nifedipine), thuoác daõn maïch tröïc tieáp (Hydralazine) truyeàn tónh maïch ñeå ñieàu trò côn taêng huyeát aùp caáp. Khoâng duøng thuoác öùc cheá men chuyeån, öùc cheá thuï theå AT1-angiotensin II. Ñoái vôùi saûn phuï mang van ...