Khuyến nông chăn nuôi bò sữa - Phần 3: Bầu vú và tiết sữa

Tuyến sữa (tuyến vú) là cơ quan sản xuất sữa của bò. Tuyến vú bao gồm mô tuyến và mô liên kết, ngoài ra còn có hệ cơ, mạch máu và thần kinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Khuyến nông chăn nuôi bò sữa - Phần 3: Bầu vú và tiết sữa PhÇn 3: BÇu vó vµ tiÕt s÷a TuyÕn s÷a cã cÊu t¹o nh- thÕ nµo? TuyÕn s÷a (tuyÕn vó) lµ c¬ quan s¶n §éng m¹chxuÊt s÷a cña bß. TuyÕn vó bao gåm m« tuyÕnvµ m« liªn kÕt, ngoµi ra cßn cã hÖ c¬, m¹chm¸u vµ thÇn kinh. TB ph©n TuyÕn bµo lµ ®¬n vÞ t¹o s÷a, cã d¹ng Xoangkhèi cÇu, mÆt trong ®-îc bao phñ bëi c¸c tÕ Mµng ®¸y èng dÉnbµo tiÕt s÷a. NhiÒu tuyÕn bµo hîp l¹i víi nhau TB c¬ biÓu m« c¬thµnh tõng chïm. ChÝnh gi÷a mçi tuyÕn bµocã mét xoang. Xoang nµy ¨n th«ng víi èngdÉn s÷a nhá. C¸c èng dÉn s÷a nhá tËp trungl¹i thµnh hÖ èng dÉn lín dÇn theo h×nh cµnhc©y vµ ®æ vÒ bÓ s÷a. BÓ s÷a ®-îc ph©n ra lµm 2 phÇn, phÇn trªn gäi lµ bÓ tuyÕn,phÇn d-íi gäi lµ bÓ ®Çu vó. Cuèi cïng lµ lç ®Çu vó. Cuèi cïng cña nóm vó cã c¬th¾t ®Çu nóm vó. C¬ nµy ng¨n kh«ng cho s÷a tù ch¶y ra ngoµi. BÇu vó cã cÊu t¹o ra sao? Bß cã 4 vó g¾n liÒn víi nhau t¹o thµnh bÇu vó.Bèn vó nµy t-¬ng ®èi ®éc ®éc lËp víi nhau. §iÒu ®ãcã thÓ thÊy ®-îc tõ bªn ngoµi. Khi quan s¸t bÇu vó tõphÝa sau ta thÊy mét r·nh chia bÇu vó thµnh hai nöa vµmçi nöa ®-îc t¹o thµnh tõ hai khoang, gäi lµ khoangtr-íc vµ khoang sau (vó tr-íc vµ vó sau). Gi÷a c¸c khoang vó cã c¸c v¸ch ng¨n b»ng m« liªn kÕt. C¸c v¸ch ng¨n ch¹y theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang lµm cho c¸c khoang ®éc lËp víi nhau. ThÕ nµo lµ mét bÇu vó bß lý t-ëng? - BÇu vó cã h×nh b¸t óp, ph¸ttriÓn, réng vµ s©u, 4 khoang vó cã thÓtÝch t-¬ng ®-¬ng nhau. - C¸c nóm vó th¼ng ®øng, cã ®édµi trung b×nh, t¸ch biÖt nhau râ rµng.Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nóm vó tr-íc lính¬n mét chót so víi kho¶ng c¸ch gi÷ac¸c nóm vó sau. - C¸c d©y ch»ng n©ng ®ì bÇu vó v÷ng ch¾c, bÇu vó kh«ng bÞ ch¶y s©u qu¸,tr¸nh cho c¸c nóm vó lª quyÖt trªn mÆt ®Êt vµ bÞ tæn th-¬ng. - Trªn bÒ mÆt bÇu vó thÊy cã nhiÒu tÜnh m¹ch vµ c¸c tÜnh m¹ch nµy næi râ. - Bªn trong ph¶i chøa nhiÒu m« tuyÕn. Lµm sao ®Ó ph¸t hiÖn mét bÇu vó cã nhiÒu m« tuyÕn? Ng-êi ta cã thÓ ph©n biÖt dÔ dµngmét bÇu vó nhiÒu m« tuyÕn víi mét bÇu vónhiÒu m« liªn kÕt b»ng c¸ch quan s¸t bÇuvó sau khi v¾t s÷a. Sau khi v¾t s÷a, mét bÇuvó cã nhiÒu m« tuyÕn th× rçng, mÒm, cßnbÇu vó cã nhiÒu m« liªn kÕt th× cøng, vÉntiÕp tôc cho h×nh d¹ng cña mét bÇu vó ®Çys÷a, ngay c¶ sau khi ta ®· v¾t kiÖt. Cã thÓ ®¸nh gi¸ m« tuyÕn cña bÇuvó b»ng c¸ch Ên mét hay nhiÒu ngãn taylªn bÇu vó. NÕu nh- dÊu Ên cña ngãn taychËm mÊt ®i th× chøng tá bÇu vó cã nhiÒu m« tuyÕn. Trong tr-êng hîp bÇu vó nhiÒum« liªn kÕt th× dÊu Ên ngãn tay nhanh chãng mÊt ®i hoÆc kh«ng ®Ó l¹i dÊu Ên vµ cãc¶m gi¸c cøng khi Ên ngãn tay. Chu kú tiÕt s÷a cña bß lµ g×? Sau khi ®Î tuyÕn s÷a b¾t®Çu tiÕt vµ tiÕt liªn tôc cho ®Õnkhi c¹n s÷a. Giai ®o¹n tiÕt s÷anh- vËy gäi lµ chu kú tiÕt s÷a.N¨ng suÊt s÷a hµng ngµy trongchu kú thay ®æi phô thuéc vµo c¸thÓ còng nh- ®iÒu kiÖn ch¨m sãcvµ nu«i d-ìng. Nh×n chung, saukhi ®Î l-îng s÷a trong mét ngµy®ªm t¨ng lªn vµ ®¹t cao nhÊt ëth¸ng thø 2 hoÆc thø 3, sau ®ãdÇn dÇn gi¶m xuèng Ph¶n x¹ th¶i s÷a lµ g×? S÷a ®-îc bµi xuÊt ra ngoµikhi bª bó hay v¾t s÷a theo c¬ chÕph¶n x¹. TÝn hiÖu kÝch thÝch tõ vótheo thÇn kinh truyÒn vµo tuû sènglªn ®Õn n·o. N·o ®iÒu khiÖn thuúsau tuyÕn yªn (phÝa d-íi n·o) th¶ihãc-m«n oxytoxin vµo m¸u.Oxytoxin chuyÓn tíi tuyÕn vó vµlµm co bãp c¬ tuyÕn bµo, ®Èy s÷avµo bÓ chøa. Ho¹t ®éng cñahocm«n nµy kÐo dµi kho¶ng 5-6 phót. V× vËy, thêi gian v¾t s÷a chØ ®-îc giíi h¹ntrong kho¶ng 5 phót.