KIỂM NGHIỆM DƯỢC PHẨM - PHẦN 4

Tham khảo tài liệu kiểm nghiệm dược phẩm - phần 4, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KIỂM NGHIỆM DƯỢC PHẨM - PHẦN 4 Ch−¬ng 4. KiÓm nghiÖm thuèc b»ng ph−¬ng ph¸p sinh häcMôc tiªu häc tËp 1. ViÕt ®−îc nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ h×nh th¸i, tÝnh chÊt nu«i cÊy cña vi khuÈn, nÊm mèc, nÊm men ®Ó ¸p dông trong thö nghiÖm vi sinh vËt. 2. BiÕt ph−¬ng ph¸p lµm mét m«i tr−êng nu«i cÊy vi sinh vËt vµ nªu ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p tiÖt trïng. 3. Tr×nh bµy ®−îc môc ®Ých, nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p thö v« trïng vµ ®Õm sè l−îng vi sinh vËt trong 1 gam (1 ml) d−îc phÈm. − Nªu ®−îc vai trß cña ph−¬ng ph¸p sinh häc trong kiÓm nghiÖm chÊt kh¸ng sinh, vµ tr×nh bµy ®−îc thö nghiÖm ®Þnh l−îng chÊt kh¸ng sinh b»ng ph−¬ng ph¸p khuÕch t¸n.4.1. Më ®Çu Trong ngµnh D−îc cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra chÊtl−îng cña thuèc nh− ph−¬ng ph¸p ho¸ häc, ph−¬ng ph¸p vËt lý, ph−¬ng ph¸psinh häc. Ph−¬ng ph¸p ho¸, lý tiÕn hµnh nhanh chÝnh x¸c nh−ng chØ ¸p dông ®−îcvíi c¸c chÊt cã thµnh phÇn ho¸ häc ®· biÕt vµ kh«ng ®¸nh gi¸ ®−îc b¶n chÊtsinh häc cña mét d−îc phÈm. §Ó x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tÝnh sinh häc theo yªu cÇucña mét sè d−îc phÈm nh−: ho¹t lùc t¸c dông cña chÊt kh¸ng sinh, sù v« trïng,®é nhiÔm khuÈn, ®éc tÝnh bÊt th−êng cña mét sè lo¹i thuèc, hay hiÖu lùc vµ tÝnhan toµn cña c¸c vaccin ... ng−êi ta ph¶i dïng ph−¬ng ph¸p sinh häc.4.1.1. Nguyªn t¾c Ph−¬ng ph¸p sinh häc dùa trªn nguyªn t¾c: So s¸nh hiÖu lùc t¸c dông hoÆc c¸c ®Æc tÝnh riªng cña chÊt thö víi chÊtchuÈn t−¬ng øng trong cïng mét ®iÒu kiÖn vµ thêi gian thÝ nghiÖm. Trong lÜnh vùc kiÓm nghiÖm thuèc, hai lo¹i thö nghiÖm sinh häc ®−îc ¸pdông nhiÒu nhÊt lµ: − KiÓm nghiÖm thuèc b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p thö trªn ®éng vËt. − KiÓm nghiÖm thuèc b»ng c¸c thö nghiÖm vi sinh vËt. 1 154.1.2. ChÊt chuÈn Trong thö nghiÖm sinh häc chÊt chuÈn lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó ®¸nhgi¸ chÊt l−îng chÊt thö. ChÊt chuÈn ®−îc chia lµm hai lo¹i: − ChÊt chuÈn gèc: lµ nh÷ng chÊt ®ång nhÊt cã ®é tinh khiÕt cao. ChÊt chuÈn gèc th−êng ®−îc lµm ë c¸c viÖn nghiªn cøu quèc gia hoÆc quèc tÕ riªng vÒ chÊt chuÈn sinh häc. − ChÊt chuÈn thø cÊp: còng lµ chÊt cã ®é tinh khiÕt cao, cã ho¹t tÝnh sinh häc ®−îc x¸c ®Þnh theo chÊt chuÈn gèc quèc tÕ t−¬ng øng. ChÊt chuÈn ph¶i ®−îc b¶o qu¶n trong c¸c èng thuû tinh ë nhiÖt ®é thÝch hîptuú theo mÉu (th−êng ë nhiÖt ®é < 5oC) trong ®iÒu kiÖn kh«, tr¸nh ¸nh s¸ng.4.1.3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ Thö nghiÖm sinh häc th−êng cã thêi gian thÝ nghiÖm kÐo dµi vµ phôthuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh− tÝnh chÊt ®¸p øng cña sinh vËt thÝ nghiÖm, ng−êilµm thÝ nghiÖm, c¸c ®iÒu kiÖn thö nghiÖm. C¸c yÕu tè nµy th−êng kh«ng æn®Þnh. V× vËy kÕt qu¶ thö nghiÖm sinh häc ph¶i ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng to¸n thèngkª. §é chÝnh x¸c cña phÐp thö ®−îc thÓ hiÖn b»ng giíi h¹n tin cËy.4.2. KiÓm nghiÖm thuèc b»ng ph−¬ng ph¸p thö trªn ®éng vËt4.2.1. Nguyªn t¾c KiÓm nghiÖm thuèc b»ng c¸c phÐp thö trªn ®éng vËt dùa trªn sù ®¸p øngcña ®éng vËt thÝ nghiÖm ®èi víi c¸c chÕ phÈm ®−îc ®−a vµo c¬ thÓ mét liÒul−îng theo quy ®Þnh cña tõng thÝ nghiÖm ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña chÕ phÈmcÇn thö.4.2.2. §éng vËt thÝ nghiÖm §éng vËt dïng trong thÝ nghiÖm ph¶i ®ång ®Òu, thuÇn khiÕt vÒ nßi gièng,khoÎ m¹nh kh«ng nhiÔm bÖnh, kh«ng cã thai vµ ®−îc nu«i d−ìng ®Çy ®ñ. MçithÝ nghiÖm cã nhu cÇu kh¸c nhau vÒ gièng, träng l−îng, tuæi cña ®éng vËt.ChÊt l−îng cña ®éng vËt quyÕt ®Þnh ®é chÝnh x¸c cña phÐp thö.4.2.3. Thö in vivo vµ in vitro − Thö nghiÖm ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ thÓ ®éng vËt sèng gäi lµ thö in vivo. Ng−êi ta dùa trªn c¸c th«ng sè nh− nhiÖt ®é c¬ thÓ, nhÞp tim, ®iÖn t©m ® å , ® i Ö n n · o ® å , s ù t h a y ® æ i h u y Õ t ¸ p , p h ¶ n x ¹ h Ö t h Ç n k in h h o Æ c t û l Ö sèng, chÕt cña ®éng vËt thÝ nghiÖm… ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c dông vµ chÊt l−îng cña thuèc. − PhÐp thö cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh trªn c¸c c¬ quan c« lËp cña ®éng vËt, nh− tim, tö cung, ruét, m¸u… gäi lµ thö in vitro.1164.2.4. LiÒu (Dose) LiÒu lµ l−îng chÕ phÈm thö ®−a vµo c¬ thÓ ®éng vËt mét lÇn cho tõngmôc ®Ých thÝ nghiÖm. VÝ dô: LiÒu LD0, LD50, LD100, MLD, liÒu thö chÊt h¹ ¸p,liÒu thö chÊt g©y sèt.4.2.5. C¸c thö nghiÖm trªn ®éng vËt ®−îc ¸p dông trong kiÓm nghiÖm thuèc Trong c¸c d−îc ®iÓn th−êng cã c¸c thö nghiÖm sau ®©y ®−îc thùc hiÖnb»ng c¸c phÐp thö trªn ®éng vËt nh−: − Thö ®éc tÝnh bÊt th−êng − Thö chÊt h¹ huyÕt ¸p − Thö chÊt g©y sèt − §Þnh l−îng c¸c hormon: gonadorelin, corticotrophin, insulin, oxytocin, menotrophin, ... − KiÓm tra tÝnh an toµn cña vaccin vµ sinh phÈm. − X¸c ®Þnh hiÖu lùc cña c¸c vaccin vµ antitoxin.4.3. KiÓm nghiÖm thuèc b»ng c¸c phÐp thö vi sinh vËt4.3.1. §¹i c−¬ng vÒ vi sinh vËt Vi sinh vËt lµ nh÷ng c¬ thÓ sèng cã kÝch th−íc rÊt nhá mµ m¾t th−êngkh«ng thÓ nh×n thÊy ®−îc. NÕu cÇn quan s¸t h×nh d¹ng cñ ...