KIỂM NGHIỆM DƯỢC PHẨM - PHẦN 6

Tham khảo tài liệu kiểm nghiệm dược phẩm - phần 6, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
KIỂM NGHIỆM DƯỢC PHẨM - PHẦN 6 Ch−¬ng 6. §é æn ®Þnh vµ tuæi thä cña thuècMôc tiªu häc tËp 1. Tr×nh bµy ®−îc môc tiªu vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ®é æn ®Þnh cña thuèc. 2. Gi¶i thÝch ®−îc nguyªn t¾c x¸c ®Þnh ®é æn ®Þnh vµ c¸ch tÝnh tuæi thä cña thuèc. Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng nhÊt ®èi víi thuèc phßng vµ ch÷abÖnh lµ ®é æn ®Þnh vÒ chÊt l−îng trong suèt qu¸ tr×nh b¶o qu¶n tõ khi xuÊtx−ëng ®Õn khi hÕt h¹n dïng. §é æn ®Þnh cña thuèc liªn quan ®Õn qu¸ tr×nhs¶n xuÊt, ph©n phèi vµ b¶o qu¶n thuèc. Khi nghiªn cøu triÓn khai thuèc míi hoÆc hoµn thiÖn n©ng cao hiÖu lùccña mét thuèc ®· ®−îc xö dông trong l©m sµng, nhµ s¶n xuÊt cÇn ®¸nh gi¸ ®éæn ®Þnh cña thuèc trong ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n x¸c ®Þnh, tõ ®ã tÝnh ra tuæi thäcña nã. Ng−êi ph©n phèi, l−u gi÷ thuèc ph¶i duy tr× ®−îc ®iÒu kiÖn b¶o qu¶nthuèc ®· qui ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o h¹n dïng cña thuèc. ViÖc nghiªn cøu ®é æn ®Þnh cña thuèc lµ mét qu¸ tr×nh hoµn thiÖnph−¬ng ph¸p vµ cho tíi gÇn ®©y, Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO) míi cã v¨n b¶nchÝnh thøc h−íng dÉn nghiªn cøu ®é æn ®Þnh cña thuèc. D−îc ®iÓn cña mét sèn−íc ®· cã chuyªn luËn vÒ vÊn ®Ò nµy.6.1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nghiªn cøu ®é æn ®Þnh Ng−êi ta ®· cã nh÷ng ghi nhËn ban ®Çu liªn quan ®Õn ®é bÒn v÷ng cñathuèc. Mét sè chÕ phÈm khã b¶o qu¶n , dÔ ph©n hñy nh− aspirin, procain,mét sè vitamin nh− A, C. Ng−îc l¹i, mét sè chÕ phÈm kh¸c l¹i kh¸ bÒn v÷ngnh− sulfonamid. Tõ ®Êy kh¸i niÖm vÒ ®é æn ®Þnh cña thuèc dÇn dÇn ®−îch×nh thµnh. N¨m 1948, t¹p chÝ “C«ng nghÖ D−îc vµ Mü phÈm” cña Mü ®¨ng mét kÕtqu¶ nghiªn cøu lý thó vÒ vitamin A: b¶o qu¶n vitamin A trong 5 tuÇn lÔ ë420C sÏ cho mét l−îng vitamin nµy bÞ ph©n huû t−¬ng ®−¬ng nh− khi b¶oqu¶n trong hai n¨m ë nhiÖt ®é phßng. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· gîi ý mét c¸ch®¸nh gi¸ ®é æn ®Þnh. E.R. Garrett (1955) gäi ®©y lµ ph−¬ng ph¸p thö nghiÖmcÊp tèc. Còng trong thêi gian nµy ng−êi ta tiÕn hµnh mét phÐp thö ®é æn®Þnh cña thuèc (gang - testing): Mét n¨m ng−êi ta lÊy mÉu ngÉu nhiªn ë c¸cnhµ thuèc mét chÕ phÈm nµo ®ã, tiÕn hµnh ®Þnh l−îng ho¹t chÊt, ®¸nh gi¸ sùsuy gi¶m cña hµm l−îng. Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu, c¸c nhµ bµo chÕ Mü®· khuyÕn c¸o ®èi víi c¸c chÕ phÈm thuèc cÇn: 1 71 − Ghi h¹n sö dông trªn nh·n thuèc, − §¹t tiªu chuÈn d−îc ®iÓn trong thêi gian l−u hµnh. §Çu nh÷ng n¨m 70 ë Mü, ng−êi ta ®· thùc hiÖn mét ch−¬ng tr×nh nghiªncøu ®é æn ®Þnh cña thuèc, cã ®¸nh gi¸ thèng kª xö lý sè liÖu. §Õn n¨m 1975D−îc ®iÓn Mü cã ®−a ra h¹n dïng cña thuèc. Tuy nhiªn D−îc ®iÓn nµy ch−aqui ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh h¹n dïng. M·i ®Õn n¨m 1984, c¬ quan qu¶n lýthuèc vµ thùc phÈm Mü (FDA) míi cã v¨n b¶n ®Çu tiªn vÒ thö ®é æn ®Þnh cñathuèc. V¨n b¶n nµy ®−îc bæ sung trong lÇn xuÊt b¶n thø hai (1987) vµ hoµnchØnh trong lÇn xuÊt b¶n thø ba (1994). N¨m 1993 Héi nghÞ Quèc tÕ bµn vÒ héi nhËp ®· cho xuÊt b¶n tµi liÖuh−íng dÉn chi tiÕt vÒ thö ®é æn ®Þnh cña thuèc (Harmonized TripativeGuideline, Geneva). V¨n b¶n h−íng dÉn cña FDA xuÊt b¶n n¨m 1994 cã néidung t−¬ng tù víi v¨n b¶n hoµ nhËp 1993. N¨m 1994, WHO xuÊt b¶n lÇn ®Çu trªn tµi liÖu h−íng dÉn nghiªn cøu ®éæn ®Þnh cña thuèc. Tµi liÖu nµy ®−îc bæ sung t¸i b¶n n¨m 1998. Mét ®iÒu cÇn ghi nhËn lµ: viÖc nghiªn cøu ®é æn ®Þnh cña thuèc ngµycµng ®−îc ®Èy m¹nh vµ thu ®−îc kÕt qu¶ kh¶ quan lµ nhê c¸c ph−¬ng ph¸pph©n tÝch x¸c ®Þnh ho¹t chÊt vµ t¹p chÊt liªn quan hoÆc t¹p chÊt ph©n huû cã®é tin cËy cao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh− b¶o qu¶n vµ l−u th«ng thuèc.B−íc ®ét ph¸ ®Çu tiªn lµ xö dông quang phæ UV-VIS ®Ó ®Þnh l−îng ho¹t chÊtv µ s ¾ c k ý lí p m á n g ® Ó p h ¸ t h iÖ n t ¹ p c h Ê t p h © n h ñ y . T i Õ p ® Õ n m ¸ y s ¾ c k ý k h Ýråi m¸y s¾c ký láng ra ®êi ®· gióp c¸c nhµ ph©n tÝch x¸c ®Þnh ®−îc l−îng chÊtd−íi ppm, ph©n tÝch ®Þnh l−îng ®−îc nhiÒu thµnh phÇn trong hçn hîp, métlo¹i h×nh ph©n tÝch hay gÆp trong nghiªn cøu ®é æn ®Þnh cña thuèc. GÇn ®©y viÖc ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖn ®¹i nh−: nhiÔu x¹tia X, nhiÖt vi ph©n,.... ®· t¹o ra nhiÒu thuËn lîi trong nghiªn cøu ®é æn ®Þnh. Néi dung cña ch−¬ng nµy ®−îc biªn so¹n dùa chñ yÕu vµo tµi liÖu h−íngdÉn cña WHO n¨m 1998, cã tham kh¶o thªm mét sè D−îc ®iÓn vµ mét vµi tµiliÖu kh¸c.6.2. §¹i c−¬ng vÒ ®é æn ®Þnh cña thuèc6.2.1. §Þnh nghÜa Theo WHO, ®é æn ®Þnh cña thuèc lµ kh¶ n¨ng cña nguyªn liÖu hoÆc chÕphÈm ®−îc b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh cã thÓ gi÷ ®−îc nh÷ng ®Æc tÝnhvèn cã vÒ ho¸ lý, vi sinh, sinh d−îc häc..... trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh. §é æn ®Þnh cña thuèc phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Cã thÓ ph©n chia c¸cyÕu tè nµy ra hai nhãm: ♦ C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn m«i tr−êng nh−: nhiÖt ®é, ®é Èm, ®é chiÕus¸ng, hµm l−îng oxy cïng c¸c yÕu tè bªn ngoµi kh¸c t¸c ®éng lªn thuèc. ♦ C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn thuèc. §ã lµ:172 − TÝnh chÊt lý hãa cña ho¹t chÊt vµ t¸ d−îc ®−îc dïng ®Ó ...