Kiểm toán nội bộ trong công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam - các vấn đề rút ra từ thực tế

Bài viết nghiên cứu kiểm toán nội bộ của các công ty niêm yết. Bằng việc khảo sát kiểm toán nội bộ của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán, tác giả đã đưa ra những kết quả chính bao gồm: Phần lớn các công ty đã thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ; Bộ phận kiểm toán nội bộ tại các công ty được hoàn thiện dần; Vị trí của kiểm toán nội bộ chưa được đánh giá cao và chức năng của kiểm toán nội bộ vẫn còn bị nhầm lẫn với kiểm soát nội bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiểm toán nội bộ trong công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam - các vấn đề rút ra từ thực tế TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG KIỂM TOÁN NỘI BỘ TRONG CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM - CÁC VẤN ĐỀ RÚT RA TỪ THỰC TẾ INTERNAL AUDIT IN LISTED COMPANIES ON VIETNAM’S STOCK MAKET- THE PROBLEMS DRAWN FROM REALITY ThS. Nguyễn Thị Thu Thủy Viện Đại học Mở Hà Nội thuyngthi@yahoo.com TÓM TẮT Bài viết nghiên cứu kiểm toán nội bộ của các công ty niêm yết. Bằng việc khảo sát kiểm toán nội bộ của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán, tác giả đã đưa ra những kết quả chính bao gồm: (i) Phần lớn các công ty đã thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ; (ii) bộ phận kiểm toán nội bộ tại các công ty được hoàn thiện dần; (iii)) vị trí của kiểm toán nội bộ chưa được đánh giá cao và chức năng của kiểm toán nội bộ vẫn còn bị nhầm lẫn với kiểm soát nội bộ. Từ khoá: Công ty niêm yết, kiểm toán nội bộ ABSTRACT This paper focuses on intenal audit of the listed companies. The Survey on listed companies in the Vietnam stock exchange,indicate that: (i) most companies have established internal audit departments; (ii) internal audit has gradually been improved; (iii) the internal audit position has not appreciated and mistaken for internal control. Key words: listed company, internal audit 1. Giới thiệu Kiểm toán nội bộ là chức năng đảm bảo độc lập và khách quan, đồng thời góp vai trò là bộ phận tư vấn, góp phần nâng cao giá trị và hoàn thiện các hoạt động của tổ chức. Kiểm toán nội bộ được xem như tuyến phòng thủ rủi ro trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, đa số doanh nghiệpchưa có nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của kiểm toán nội bộ và chính điều này dẫn đến rủi ro, thua lỗ, thậm chí là phá sản doanh nghiệp. Công ty niêm yết cần được kiểm toán theo Luật định và tổ chức kiểm toán nội bộ. Trong khi kiểm toán độc lập chỉ là tổ chức bên ngoài và chỉ dừng lại ở báo cáo tài chính thì hoạt động của kiểm toán nội bộ không bị giới hạn ở bất cứ phạm vi nào trong công ty niêm yết. Không những thế kiểm toán nội bộ mang lại một cách tiếp cận có hệ thống xử lý kỷ luật để đánh giá và nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, kiểm soát và quá trình quản lý. Thông qua hoạt động kiểm toán nội bộ, hoạt động quản trị có thể kiểm soát tốt hơn, làm gia tăng thêm niềm tin trên thị trường chứng khoán. Chính vì vậy, việc thiết lập kiểm toán nội bộ trong công ty niêm yết là cần thiết. Trên thực tế, việc tổ chức kiểm toán nội bộ trong các công ty niêm yết hiện nay như thế nào và có đáp ứng được với những yêu cầu về quản trị rủi ro trong giai đoạn hiện nay không là câu hỏi của bài báo nghiên cứu này. 2. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu 2.1. Cơ sở lý thuyết 2.1.1. Vai trò và chức năng của kiểm toán nội bộ Trên thế giới, kiểm toán nội bộ đã có lịch sử tồn tại và phát triển từ rất sớm và được thừa nhận ở trên 165 quốc gia như một nghề nghiệp mang tính chuyên nghiệp. Cùng với sự phát triển năng động và 407 HỘI THẢO KHOA HỌC QUẢN TRỊ VÀ KINH DOANH – COMB 2016 ngày một phức tạp của các nền kinh tế, vai trò và chức năng của kiểm toán nội bộ trong việc đưa ra đảm bảo về việc đơn vị có thể kiểm soát một cách hữu hiệu rủi ro đã dần được công nhận trong tất cả các khu vực kinh tế công, kinh tế tư nhân và cả các tổ chức phi lợi nhuận. Trong những năm đầu thập kỷ này, từ sự kiện sụp đổ của các tập đoàn lớn (Enron, WorldCom...) đến cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hiện nay đều có mối liên hệ đến sự tồn tại và vận hành thực sự của một cơ chế quản trị doanh nghiệp để có thể quản lý và kiểm soát được rủi ro. Các doanh nghiệp đều chịu một áp lực rất lớn trong việc nhận biết tất cả rủi ro mà doanh nghiệp đang phải đối mặt và phải lý giải được cách thức làm thế nào để kiểm soát các rủi ro này ở mức độ chấp nhận được. Cùng với sự phát triển của khung quản trị rủi ro doanh nghiệp, kiểm toán nội bộ đang dần được xem là một công cụ hữu hiệu để một doanh nghiệp kiểm soát các rủi ro của mình thông qua cả chức năng đảm bảo và chức năng tư vấn cho ban giám đốc và cho các chủ sở hữu. Vai trò của kiểm toán nội bộ chuyển dịch từ vai trò truyền thống trong hoạt động đánh giá công tác quản lý sang các hoạt động mang tính chất tư vấn và đưa ra các đảm bảo mang tính khách quan cho các cấp quản lý. Kiểm toán nội bộ tham gia trực tiếp vào chu trình quản trị doanh nghiệp, bao gồm chu trình hoạt động, thủ tục kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro và cả báo cáo tài chính. Trong rất nhiều công ty niêm yết và công ty đại chúng, Kiểm toán nội bộ hỗ trợ trực tiếp cho HĐQT và ủy ban kiểm toán ...