Kiến thức lớp 10 Độc Tiểu Thanh Ký –Nguyễn Du-một tấm lòng đồng cảm

Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh kí để thấy được tấm lòng đồng cảm sâu sắc của Nguyễn Du với nàng Tiểu Thanh cũng là những tâm sự, suy ngẫm về chính cuộc đời nhà thơ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức lớp 10 "Độc Tiểu Thanh Ký" –Nguyễn Du-một tấm lòng đồng cảmKiến thức lớp 10Độc Tiểu Thanh Ký –Nguyễn Du-phần 5Phân tích bài thơ Độc Tiểu Thanh kí để thấy được tấm lòngđồng cảm sâu sắc của Nguyễn Du với nàng Tiểu Thanh cũnglà những tâm sự, suy ngẫm về chính cuộc đời nhà thơ.Trong gia tài thi ca phong phú của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du,bộ phận thơ chữ Hán có vai trò khá đặc biệt. Đó là những bài màNguyễn Du có thể trực tiếp bộc lộ những tâm tư, tình cảm; bày tỏnhững day dứt trăn trở của mình. Trong bài thơ Độc Tiểu Thanhký những tâm sự ấy của Nguyễn Du lại có được sự tương đồng,gần gũi với cuộc đời, số phận tài sắc mà bất hạnh của TiểuThanh. Bởi vậy bài thơ là sự kết hợp hài hoà giữa nỗi thươngngười và sự thương mình, giữa sự xót thương cho kiếp ngườimệnh bạc và lòng trân trọng ngợi ca những phẩm chất cao đẹpcủa con người. Đó cũng là một phương diện quan trọng, sâu sắctrong chủ nghĩa nhân đạo của Nguyễn Du.Trong thơ văn trung đại, không phải ít hình ảnh những người phụnữ tài hoa bạc mệnh, là nạn nhân của cái quy luật hồng nhanđa truân. Người cung nữ của Nguyễn Gia Thiều đa tài là thế: Câu cẩm tú đàn anh họ Lý Nét đan thanh bậc chị chàng Vương và: Cờ tiên, rượu thánh ai đang Lưu Linh, Đế Thích là làng tri âmnhưng rồi rốt cuộc cũng chỉ bị nhốt nơi cung cấm mà nuối tiếcquá khứ, chán nản hiện tại và lo sợ cho tương lai. Tuy nhiên, phảinói rằng chỉ đến Nguyễn Du mới xuất hiện cả một lớp ngườimang trọn cái số kiếp bạc mệnh ấy: Kiều, Đạm Tiên, người ca nữđất Long Thành.... Số phận của họ nằm trong mạch cảm hứngchung của Nguyễn Du và thể hiện tấm lòng nhân đạo bao la ởông. Bởi thế dễ hiểu vì sao cuộc đời Tiểu Thanh - một người congái xa về thời gian, cách về không gian lại nhận được sự cảmthông sâu sắc như thế từ nhà thơ. Tiểu Thanh cũng đầy đủ tàihoa, nhan sắc, nhất là tài hoa văn chương, thơ phú. Cuộc đờicuối cùng cũng vùi chôn trong nấm mồ khi đang độ xuân xanhtuổi trẻ. Phần tinh hoa để lại cho đời cũng tiêu tan chỉ vì cái lòngghen tuông ích kỷ, tàn ác của người vợ cả. Sự biến đổi đauthương ấy của cuộc đời nàng như được hiện hữu trong cảnh vật : Hồ Tây cảnh đẹp hoá gò hoang Thổn thức bên song mảnh giấy tànTrong nguyên văn, Nguyễn Du dùng chữ tận như muốn xoásạch mọi dấu vết của cảnh đẹp Tây Hồ, tô đậm thêm ấn tượnghoang vắng, tàn tạ của gò hoang. Sự biến đổi tang thương củacảnh gợi mối thương tâm đến người. Cảnh đẹp Tây Hồ giờ chỉcòn gò hoang cũng như tất cả những gì còn lại của Tiểu Thanhtài sắc chỉ là một mảnh giấy tàn, là phần dư cảo. Nhưng chỉ từngấy thôi cũng đủ để nhà thơ một mình thương cảm, xót xa màkhóc cho đời hồng nhan. Tiểu Thanh trong đời thực 300 nămtrước cũng như nàng Kiều, người ca nữ đất Long Thành đều phảihứng chịu: Rằng: Hồng nhan tự thuở xưa Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu (Truyện Kiều)Tài sắc của những con người ấy thì được ngợi ca là những giá trịtinh thần cao đẹp nhưng bản thân họ thì lại bị đày đoạ, chà đạp.Nguyễn Du với tấm lòng nhân đạo bao la sâu sắc của mình đãthể hiện một sự đồng cảm, xót thương hết sức chân thành với sốphận Tiểu Thanh. Đây là một nét mới mẻ trong Chủ nghĩa nhânđạo Nguyễn Du. Đối tượng mà Nguyễn Du thương cảm, quantâm không chỉ là thập loại chúng sinh đói nghèo đau khổ. Rấtnhiều tình cảm của ông hướng về những kẻ tài hoa.Chính số kiếp của Tiểu Thanh tạo nên cái mối hận ngàn năm đểNguyễn Du nhắc đến trong hai câu luận: Mối hờn kim cổ trời khôn hỏi Cái án phong lưu khách tự mangMối hận ấy hỏi trời không thấu, hỏi đất không hay, chỉ có nhữngkẻ cùng hội cùng thuyền là có thể cùng nhau than thở. NguyễnDu tự nhận mình cũng mắc cái nỗi oan kỳ lạ vì nết phong nhã tàihoa. Nói cách khác sự đồng cảm lớn lao của Nguyễn Du dànhcho Tiểu Thanh có được bởi Nguyễn Du là người đồng cảnh.Lòng thương người khởi phát từ sự thương mình nên càng chânthực và sâu sắc. Đúng như Mộng Liên Đường chủ nhân NguyễnĐăng Tuyến từng nhận xét rằng: Thúy Kiều khóc Đạm Tiên, TốNhư tử làm truyện Thúy Kiều, việc tuy khác nhau mà lòng thì làmột, người đời sau thương người đời nay, người đời nay thươngngười đời xưa, hai chữ tài tình thật là cái mối thông luỵ của bọntài tử khắp trong gầm trời và suốt cả xưa nay vậy. Quả thực cáisự vô tình, trớ trêu của tạo hoá với những kẻ tài năng đã trởthành mối hận của muôn đời và khắp chốn.Như vậy, tình thương của Nguyễn Du đối với Tiêủ Thanh là tìnhcảm của những người tuy xa cách về hoàn cảnh nhưng lại tươngđồng trong cảnh ngộ. Từ nỗi thương mình mà xót xa cho người.Và từ sự thương cảm cho người lại tiếp tục gợi lên bao bănkhoăn, day dứt cho kiếp mình. Bởi một lẽ, Tiểu Thanh rốt cuộccòn có được một Nguyễn Du tri âm tri kỷ rỏ lệ xót xa. ít hay nhiềulinh hồn văn chương, nhan sắc, tài hoa hữu thần ấy còn cóđược sự an ủi. Nhưng còn Nguyễn Du, cũng là kẻ tài tử đacùng lắm sự lận đận gian nan thì 300 năm sau biết còn ai trongthiên hạ tưởng nhớ, tiếc thương. Đó là cái tâm sự băn khoănkhông thể có lời giải đáp mà chỉ nhờ qua trường hợp Tiểu Thanh,Nguyễn Du mới có cơ hội suy ngẫm và gửi gắm.Bài thơ có kết cấu đặc biệt: hai câu đầu là cảnh vật, sự kiện, còn6 câu sau nặng một khối tình. Khối tình ấy xét riêng ra thì là sựxót xa cho số kiếp Tiểu Thanh và những băn khoăn về cuộc đờichính tác giả. Nhưng ở tầng sâu khái quát nó là nỗi niềm của cảmột lớp kẻ sĩ tài hoa, tài tử mà nhân ái bao la. ...