Kiến thức lớp 11 Thương vợ - của Tú Xương –phần6

Năm 2005 là năm kỷ niệm lần thứ 135 ngày sinh của nhà thơ Trần Tế Xương. Những dấu tích của cuộc đời ông dường như đã mai một rất nhiều, cần nhanh chóng thu thập, phục hiện để lưu giữ như những tài sản quý báu cho thế hệ sau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức lớp 11 Thương vợ - của Tú Xương –phần6 Kiến thức lớp 11Thương vợ - của Tú Xương –phần6Thơ Tú Xương - những hiện vật thờicuộc vô giáNăm 2005 là năm kỷ niệm lần thứ 135 ngày sinh của nhà thơTrần Tế Xương. Những dấu tích của cuộc đời ông dường như đãmai một rất nhiều, cần nhanh chóng thu thập, phục hiện để lưugiữ như những tài sản quý báu cho thế hệ sau.Còn ngót hai năm nữa (2007) là ngày giỗ thứ một trăm nhà thơdân tộc Trần Tế Xương. Năm nay (2005) kỷ niệm 135 năm ngàysinh.Thơ Tú Xương là một đặc sản của thời cuộc. Thời cuộc buổi Tâysang, đánh cướp được nước ta rồi, họ hạ trại tính chuyện ăn ởlâu dài và khai thác các nguồn lợi. Họ du nhập áp đặt lối sống củahọ. Họ tạo ra một thứ người Việt tôi tớ. Làm tôi tớ mà lại dị hợm.Dị hợm vì cơm thừa canh cặn, cũng dị hợm với lối sống học mótngoại bang, từ nói năng xì xồ nói ít tiếng Tây, đến ăn uống sángrượu sâm banh tối sữa bò.Đấy là bọn quan lại tay sai phủ, huyện, tổng đốc, nhưng đônghơn, gặp chan chát ngoài đời và tạo nên nét đổi thay cả xã hội,lại là lớp công chức ăn lương Pháp, ấy là các thứ thông, ký,phán, tham… cho đến các thầy cẩm, thầy cò. Lớp người nàysống ở các thành thị, làm nên nét đặc trưng của phố phường thờiấy.Cái bối cảnh xã hội nhố nhăng tủi nhục ấy đã lọt vào tầm cảmhứng của Tú Xương, một người sinh và sống ở phố phường NamĐịnh. Xã hội Nam Định cuối thế kỷ mười chín đầu thế kỷ hai mươihiện lên, cụ thể, chi tiết là hiện từ thơ Tú Xương. Và chỉ trong thơTú Xương nó mới phong phú, sinh động đủ cho hôm nay ta đọcmà còn như được chung khóc cười với tác giả.Thơ Tú Xương thành một bảo tàng nhan nhản những hiện vậtthời cuộc của riêng Nam Định và cũng là của chung điển hình chocả nước trong cái thời bi phẫn đó. Đạo lý băng ngoại, đồng tiềnlên ngôi, chất người xuống giá. Tú Xương ngửa mặt kêu trời chocái mảnh đất Phố phường tiếp giáp với bờ sông:Có đất nào như đất ấy không?(…) Nhà kia lỗi phép con khinh bốMụ nọ chanh chua vợ chửi chồngKeo cú người đâu như cứt sắtTham lam miệng thở những hơi đồngTú Xương bi phẫn trong bài thơ Đau mắt:Muốn mù trời chẳng cho mù nhỉGiương mắt trông chi buổi bạc tìnhTừ bệnh đau mắt đã thành nỗi đau con mắt lúc trông đời. Ôngcòn đau trong trái tim. Đau khi đêm vắng trong tâm trí nghe vọngtiếng gọi đò trên con sông đã lấp.Vẳng nghe tiếng ếch bên taiGiật mình còn tưởng tiếng ai gọi đòSông Lấp ấy là của Nam Định, nhưng tiếng gọi đò thì đã thànhtiếng gọi hồn sông núi của con dân cả nước. Cái giật mình TúXương là cái giật mình thân phận của cả một dân tộc.Tú Xương là nhà thơ đặc sắc của toàn dân, của mọi địa phương.Các thế hệ học trò đều học và nhớ thơ ông.Trong các nhà thơ viết bằng thứ chữ vuông tượng hình, ông làngười đầu tiên và cũng là cuối cùng, đã đưa được không khí thịdân tiền tư bản vào thơ. Ông đã mang được chất liệu, lẫn cảmxúc hiện đại của thế kỷ XX vào các câu thơ được gọi là cổ điển.Nguyễn Khuyến, nhà thơ lớn cùng thời với ông, sinh trước ông35 năm và mất sau ông hai năm, tài thơ cũng cao, nhưng khônggiàu chất sống hiện thực bằng ông, không đủ gay gắt việc đờinhư ông. Nguyễn Khuyến là ông đại khoa không có được cái cayđắng Trần Tế Xương, hay chữ mà lều chõng đến tám khoa, từ1885 đến 1906, chỉ được cái tú tài.Nỗi từng trải ấy đẻ ra cái nhìn hiện thực trào lộng vỗ mặt vào thứkhoa cử cuối mùa, đào tạo tôi tớ cho thực dân xâm lược:Một đàn thằng hỏng đứng mà trôngNó đỗ khoa này có sướng khôngTrên ghế bà đầm ngoi đít vịtDưới sân ông cử ngỏng đầu rồngĐầu đối với đít là nhục thì lấy động từ ngỏng mà trả thù. Hiệnthực ấy là hiện thực của thành Nam, nó nhỡn tiền đối với TúXương, nơi có trường thi lôi thôi sĩ tử.Một tỷ lệ lớn thơ Tú Xương là thơ nói việc đi thi, hỏng thi, gắnnhiều tên đất, tên người của Nam Định. Tú Xương khi trữ tình thìcòn tiêu tao ước lệ Tam Đảo Ngũ Hồ, chớp bể mưa nguồn chứTú Xương khi đã hiện thực thì nhân chứng vật chứng cụ thể lắm,chi tiết đủ độ tin cậy làm hồ sơ cho lịch sử:Ở phố hàng Song thật lắm quanThành thì đen kịt, Đốc thì langRồi những ông lang Xán, chú ích Sinh, kẹo Thiều Châu, bánhHanh Tụ…Nguyên liệu tạo nên thơ Tú Xương là Nam Định. Từ Nam Địnhhồn thơ ông đã ôm và đất nước, bao quát một giai đoạn lịch sử.Tú Xương hộ khẩu thường trú ở phố hàng Nâu, ở phố hàng Nâucó phỗng sành.Phố hàng Nâu bây giờ là phố Minh Khai, căn nhà số 280. Giađình ông Trần Ngọc Thành đã ở đây từ năm 1952, căn nhà sửachữa nhiều lần, giờ đây lại xây một căn mới phía trước. Nhưngvẫn còn giữ được căn nhà gác hai tầng của Tú Xương nằm khuấtphía sau. Khách thăm xin phép vẫn được gia chủ rộng lòng chovào thăm. Nhưng phải là người biết, chứ khách vãng lai đi quangoài phố không ai biết đây là nơi ăn ở của Tú Xương. Căn gácđã ọp ẹp lắm. Phải chăng người chủ thổ cư này chưa phá đi xâylại là vì trong lòng một cư dân Nam Định cũng còn lưu luyến chúthơi hướng Tú Xương. ...