Kiến thức lớp 12 Nghị luận xã hội-phần11

" Niễm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến xử sở của cái đẹp" ( K. Pautopxki). Với tuỳ bút " Người lái đò sông Đà", ngòi bút của Nguyễn Tuân như nở hoa trong sự hoà phối diệu kì giữa cái đẹp của ngôn từ với ánh sáng tuyệt mĩ của chiều sâu hình ảnh, dẫn dắt người đọc đến với vẻđẹp hung bạo mà trữ tình của thiên nhiên Tây Bắc, nhất là vẻ đẹp vàng 10 nơi tâm hồn con người mà nhà văn tập trung khắc hoạ qua hình...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến thức lớp 12 Nghị luận xã hội-phần11 Kiến thức lớp 12Nghị luận xã hội-phần11Đề 15: Hình tượng người lái đò trongtuỳ bút Người lái đò sông Đà củaNguyễn Tuân.BÀI LÀM: Niễm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫnđường đến xử sở của cái đẹp ( K. Pautopxki). Với tuỳ bút Người lái đò sông Đà, ngòi bút của Nguyễn Tuân như nở hoatrong sự hoà phối diệu kì giữa cái đẹp của ngôn từ với ánh sángtuyệt mĩ của chiều sâu hình ảnh, dẫn dắt người đọc đến với vẻđẹp hung bạo mà trữ tình của thiên nhiên Tây Bắc, nhất là vẻ đẹpvàng 10 nơi tâm hồn con người mà nhà văn tập trung khắc hoạqua hình tượng người lái đò. Tác phẩm được thai nghén trongchuyến đi thực tế Tây bắc năm 1958, được rút ra từ tậptuỳ bútSông đà (1960) là kết tinh của tấm lòng và tài năng nhà văn vớinhững khát khao truy tìm chất vàng 10 trong con người laođộng vùng Tây bắc- thứ vàng đã được thử lửa.Nếu Thạch Lam truy tìm cái đẹp trong cuộc đời nghèo khổ, bìnhdị, thì Nguyễn Tuân thường say mê với những vẻ đẹp phithường, tuyệt mĩ. Trong quan niệm của nhà văn ngay cả nhữngngười bình thường khi thực thi những công việc bình thườngcũng phải đạt tới đỉnh cao của sự tài hoa, khéo léo. TrướcCM,Nguyễn Tuân chỉ thấy vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ ở những conngười đặc tuyển, những con người quá khứ chỉ còn 1 thời vangbóng. Đó là những Huấn Cao với tài bẻ khoá vượt ngục, viết chữđẹp; là kẻ ăn xin nổi tiếng với thú thưởng thức trà....Thì cáchmạng tháng 8 nổ ra với bao cuộc vặn mình lột xác, ông khôngchủ trương chơi ngông bằng văn chươngnữa mà đi tìm cái độc đáo trong cuộc đời để làm ra cái độc đáocủa văn chương. Vẫn tiếp cận sự việc ở phương diện văn hoáthẩm mĩ, vẫn đi sâu khám phá nét tài hoa nghệ sĩ, nhưng ngòi búttác gia đã hướng tới những người lao động bình thường củacuộc sống thực tại. Họ có thể chỉ là một người lái đò sông Đà nhưđã được xây dựng trong tập tuỳ bút cùng tên.Trong cái nhìn độc đáo của Nguyễn Tuân, sông đà càng độc đáo,dữ dội, nham hiểm bao nhiêu thì vẻ đẹp và phẩm chất của ngườilái đò sông Đà càng nổi bật bấy nhiêu. Bởi thế, trước khi làm nổibật tay lái ra hoa của người lái đò, nhà văn đã dành nhiều tàinăng và tâm huyết để đặc tả cái hung bạo của thác dữ sông Đànhư một cách dựng phông nền cho sự xuất hiện của nhân vật.Đúng như tiến sĩ Phan Huy Dũng nhận định Như một sự độc đáođi tìm những cái độc đáo, cái tài trong nghệ thuật ngôn từ củaNguyễn Tuân là đã làm sống dậy và nổi sóng tất cả những sự vậtvô tri vô giác. Dưới ngòi bút nguyễn Tuân, ngôn ngữ như cựaquậy, gào thét với sóng nước sôngĐà. Thế giới cảnh vật qua lăng kính chủ quan của nhà văn nhưmột bức ảnh bất động được phần mềm Flash update lại để tạonên một đoạn băng động rõ ràng về đường nét, sắc nét về âmthanh. Dưới ngòi bút ma lực của Nguyễn Tuân, dòng sông Đànhư một con thuỷ quái nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió,cuồn cuộn gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ suýt bất cứngười lái đò nào đi qua quãng sông ấy, rồi nước ặc ặc lên nhưvừa rót dầu sôi vào. Nhưng hãy xem, âm thanh sông Đà mớighê sợ. Âm thanh hay là hình ảnh? Nước hay là lửa? Tất cả bịhoà trộn trong một lối so sánh rất ấn tượng, sự so sánh tần tầng,bậc bậc mà có lẽ nếu ko phải Nguyễn Tuân với cái tài điều khiểnngôn ngữ, luyện đan ngôn từ của mình thì không ai có thể làmđược như thế: Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâumộng đang ***g lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, rừng lửacũng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng.Nhà văn lại liêntiếp dùng những từ chỉ thời gian như đã thấy rồi lại lạithấy.... kết hợp với các từ ngữ so sánh cực tả để làm dậy sóngtò mò, phấn khích, hồi hộp căng thẳng chỉ đợi cái giác cảm giậtmình mạnh mẽ trước sự oà ra rất mực hùng tráng của cảnh vật,đặt người lái đò vào vị trí của một nhân vật chính trong một bộphim kinh dị. Ai bảo trong văn chương, nhịp độ thời gian khôngthể ứng khớp được với nhịp độ không gian, xúc cảm giữa nhàvăn và nhân vật? Trước những cái mạnh mẽ cuồn cuộn củanước lũ sông Đà, dòng ngôn ngữ của nhà văn cũng tuôn trào àoạt mãnh liệt, cuộn xoáy. Ông lái đò trên chiếc thuyền kia cũng bịcuốn đi theo dòng nước và dòng chảy ngôn từ của một ngòi bútnở hoa.Nguyễn Tuân là nhà văn thường say mê vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩhơn đời, hơn người. Vẻ đẹp ấy được bộc lộ sâu sắc tinh tế và nổibật nhất qua cảnh ông lái đò đưa con thuyền vượt thác.Bằng cáinhìn sắc sảo của một nhà quân sự, Nguyên Tuân đã chỉ rõ sựchênh lệch lớn về cả thế và lực giữa ông lái đò và thác dữ. Nếuthác dữ đông đảo hùng hậu, hiếu chiến với những boong kechìm pháo đài nổi đá tướng đá quân luồng ống luồngchết... đã giăng sẵn trận địa với những vòng mai phục thì ông láiđò đã 70tuổi, đơn độc trên con thuyền độc mộc chỉ có mái chèo làvũ khí. Nhưng kì lạ thay, đối mặt với thác dữ, người lái đò ấy vẫnchẳng hề nao núng: Ông đò2 tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳngvào mình. Đó cũng là bản lĩnh cứng cỏi hiên ngang, là cái gangóc bình tĩnh của một người lao động Tây Bắc.Đâu chỉ có vậy, ngòi bút tài hoa của bậc thầy ngôn ngữ đã giúpNguyễn Tuân khắc họa thành công không khí căng thẳng, quyếtliệt trong trận chiến giáp lá cà giữa ông lái đò với thác dữ. Mỗihòn đá, tảng đá nơi ải nước hiểm trở đều như có hình hài, tínhcách của một tên địch quân nham hiểm hiếu chiến. Trận cậnchiến được mở đầu bằng những hành động có vẻ tràn đầy tinhthần thượng võ một hòn ấy trông nghiêng thì y như là đang hấthàm hỏi cái thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến. Mộthòn khác lùi lại một chút và thách thức cái thuyền có giỏi thì tiếngần vào.Thiên nhiên thực sự giữ vai trò chủ động trong việc maiphục con người, như được thể lấn tới sóng nước như thể quânliều mạng vào sát nách mà đá trái, mà thúc gối vào bụng và hôngthuyền ùa vào bẻ gãy cán chèo vũ khí trên cánh tay rồi có lúcchúng đội cả thuyền lên.Những cảm nhận ấy đều hết sức tinh tế và chân thự ...