Kiến trúc Đình Bảng

Đình Bảng có cả cụm di tích văn hóa, nhất là những di tích về thời Lý, tạo thành một khu lưu niệm độc đáo, âm vang lịch sử, có tầm cỡ quốc gia, đủ cả: Đình, Đền, Chùa, Lăng, Tẩm .... đặc trưng của văn hóa làng Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kiến trúc Đình Bảng ĐÌNHBẢNG CáchHàNội20kmvề phíaBắc,ĐìnhlàngĐìnhBảng(ĐìnhBảng)thuộcthịxãTừSơn,BắcNinh(xưalàHươngCổ Pháp).VùngđịalinhnàylàquêhươngLýCôngUẩn(tứcLýTháiTổ),ngườilậpratriềuLývàkhaisángkinhđôThăngLong(năm1010). ĐìnhBảngcócả cụmditíchvănhóa,nhấtlànhữngditíchvề thờiLý,tạothànhmộtkhulưuniệmđộcđáo,âmvanglịchsử,cótầmcỡ quốcgia, đủ cả:Đình,Đền,Chùa,Lăng,Tẩm....đặctrưngcủavănhóalàngViệtNam. ĐìnhBảnglàmộttrongnhữngngôiđìnhcókiếntrúcđẹpnhấtcòntồntạiđếnngàyhômnay. Lịchsử: ĐìnhlàngĐìnhBảngđượcxâydựngnăm1700thờiHậuLêkéodàibamươi sáu năm đến năm1736mới hoàn thành. Người hưng công là quanNguyễnThạcLương,ngườiĐìnhBảng(từnglàmtrấnthủThanhHóa)vàvợ làNguyễnThị Nguyên,quê ở ThanhHóa.Ôngbàđãmua gỗ lim,mộtloạigỗquývàbềnđemvềcúngđểdựngngôiđình. ĐìnhBảnglànơihộitụvănhoátínngưỡng,nguyêntrướcĐìnhthờ3vịnhiênthần:CaoSơn đạivương(ThầnĐất),Thuỷ Báđạivương(ThầnNước)vàBạchLệ đạivương(ThầnTrồngTrọt),đâylàcácvị thầnđược cư dânnôngnghiệptônthờ,cầumongmưathuậngióhoàchomùamàngtươitốt.Hàngnămvàotháng12âmlịchnhândânlạimởhộicầukhẩncho mộtnămmùamàngbộithu.CũngtạiđìnhlàngnhândâncũngthờLụcTổ(6 vị cócônglậplạilàngvàothế kỷ XV.SaunàykhiđềnLýBátĐế bị thựcdânphápphánăm1948,nhândânđãtiếpnhậnbàivịcủatámvịvuatriềuLývềthờtạiđìnhĐìnhBảng. Kiếntrúc: ĐìnhBảnglàhình ảnhđộcđáocủakiếntrúcdântộc,giữ đượchình ảnhtoànvẹnkiểuthứcnhàsàndântộcđượcápdụngchokiếntrúcđìnhlàng.Nhìnlạilịchsửtừbuổiđầudựngnước,hìnhảnhngôinhàsàncòningiữ trêncáctrốngđồngĐôngSơnMộtsángtạocủachaôngtatronglĩnhvựckiếntrúcnhàở.Khôngthểđemngôiđìnhđồ sộ saumấymươithế kỷđemsosánhvớinhữngnhàsàntrêntrốngđồngĐôngSơnnhưngphảinhậnthấycả haimẫuhìnhnàycóphongtháithốngnhất,cósự kế thừavàpháttriểntruyềnthốngkiếntrúcđượcxáclậptừbuổiđầudựngnước. Kiếntrúcnhàsàn ĐìnhBảnggồmtòađạiđìnhđồsộnốivớihậucungphíasautheodạngmặtbằnghìnhchuôivồ,còngọitheodạngchữ Nholàkiểuchữ đinh ? .Toàđạiđìnhdài20m,rộng14m,cao8m,phầnmáirủ xuốngđẹpđẽchiếmtới5,5mtổngchiềucao. MặtbằngĐìnhBảng ĐìnhBảnglàmộtcôngtrìnhkiếntrúcquymô,nguyêntrướccócả tamquan,cửagiữaxâyhaitrụgạchkiểulồngđèncao,haibêncócửacuốntòvògiả mái,phíasaulàkhoảngsânrộng,haibênlàhaidãytả vuvàhữuvu.Cũngnhư mọingôiđìnhkhác,côngtrìnhquantrọngnhấtcủaĐìnhĐìnhBảngvềmặtkiếntrúcnghệthuậtlàtoàBáiĐường(ĐạiĐình). BáiĐườngcủađìnhcóhìnhchữ nhật,dài20m,rộng14mchialàmbảy gian,haicháinằmtrênnềncaobóđáxanhcóhaibậccấp.Vẻ đồ sộ của đìnhthể hiệnquaphầnmáitoả rộngchiếm2/3chiềucaotổngthể và6 hàng,khoảng60cộtlimlớnnhỏcóđườngkínhtừ 0,550,65métđượcđặttrêncáctảngđáxanhvuôngvức. MặtđứngĐìnhBảng Tòađạiđìnhđượcxâytrênnềncaobabậcđáxanhbaoquanh.Bốnmặt bưngkínbằngváncóthểtháomở.Đạiđìnhgồm6hàngchâncộtvới60cột cáibằnggỗlim,giúpcôngtrìnhthêmvữngchắc. ĐìnhBảngcókếtcấuhệkèochồngrường,gồmbảygianhaichái(gianphụ).Đìnhmangkiếntrúcnhàsànvớisàngỗ bề thế cao0,7 msovớimặtnền. Mặtcắtdọc Nócđìnhcaotới8métvớitỷlệmặtđứngcủaphầnmáilớnhơnphần thân(máichiếmhaiphầnbachiềucaocủađình)tạonêncảmgiácbề thế.ĐìnhlợpngóimũihàivàcócácđầuđaovươnxanhấttrongcáccôngtrìnhkiếntrúcgỗcổtruyềntạiViệtNam.Đìnhcócửabứcbànbaoquanh. ChitiếtcấutạomặtcắtngangTỉlệĐÌnhBảng Phốicảnhgóckếtcấumái Hoavăntrangtrítrêncáccấukiệnkiếntrúckhácrấtđadạng,chạmtrổtinhvi,chauchuốt,hàihoà.Kếtcấubộkhungđìnhkhávữngchắc,gắnvớinhaubằngcácloạimộngtheolốichồnggiườngThượngtam,hạtứ.Mỗi bứcchạmkhắc ở đìnhlàmộttácphẩmnổitiếngđộcnhấtvônhị.Càngchiêmngưỡng,càngthêmbị cuốnhút:BứcBátmãquầnphithể hiệnsựsốngđộng,thấyđượcsựphóngkhoángvànétthanhbìnhcủamảnhđấtnàyquahìnhảnhvàtưthếcủatừngchúngựa.BứcLưỡngnghêphụcchầu,con đực,concái,mỗiconmộtvẻ.Nhữngbứcchạmrồngtuyệtxảo:Longvânđạihội,Ngũlongtranhchâu,Lụclongngựthiên...từngbức,từngbứcgợitảbaođiều. Trên28chiếckẻhiênlà28đầurồng,mỗiđầumangmộtvẻsinhđộng. Cóconrồngnhỏ nhắn,haichânnắmrâumép,hìnhdángngộ ...